منابع سرشار نفت و گاز در اقلیم کردستان عراق یکی از عمدهترین عواملی است که از سالها پیش به این سو پیوسته منجر به تنش بین اربیل و بغداد میشود. دولت خودمختار اقلیم کردستان تاکید دارد که مدیریت منابع طبیعی که در قلمرو اقلیم کردستان یافت میشود، حق مسلم و ثابت این اقلیم است و این امر در قانون اساسی عراق نیز با صراحت بیان شده است. در مقابل، دولت فدرال عراق اصرار دارد که دولت خودمختار کردستان حق ندارد بدون هماهنگی و موافقت دولت فدرال، تصمیم به فروش نفت و گاز استخراج شده از منطقه بگیرد.
با این حال، اربیل منابع نفت و گاز خود را مستقل از دولت فدرال عراق توسعه میدهد و به همین منظور در سال ۲۰۰٧ قانونی تصویب کرد تا بر اساس آن، مدیریت منابع طبیعی خود را برعهده داشته باشد. در واکنش به این اقدام، دادگاه فدرال عراق با انتشار بیانیهای، هرگونه تصمیم برای فروش نفت و گاز اقلیم کردستان را بدون هماهنگی و اجازه دولت مرکزی عراق و قوانین مرتبط با آن، مغایر با قانون اساسی عراق اعلام کرد. در این بیانیه آمده است که دولت اقلیم کردستان باید وزارت نفت عراق را در جریان همه قراردادهای فروش نفت و گاز که از کردستان صادر میشود، قرار دهد و درآمدهای نفتی خود را نیز در اختیار وزارت نفت دولت فدرال عراق بگذارد. افزون برآن، طبق حکم دادگاه فدرال، وزارت نفت عراق باید اجازه داشته باشد تمام قراردادهایی که بین دولت اقلیم کردستان با شرکتهای نفت و گاز بسته شده است، بررسی کند و در غیر این صورت، همه قراردادهای نفتی اقلیم کردستان، از جمله قراردادهای اکتشاف، استخراج، صادرات و فروش نفت و گاز، فاقد اعتبار خواهند بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در واکنش به حکم دادگاه فدرال، مسعود بارزانی، رئیس حزب دموکرات کردستان عراق و رئیس پیشین اقلیم کردستان، در بیانیهای، تصمیم دادگاه فدرال را یک اقدام کاملا سیاسی و مغایر با قانون اساسی این کشور خواند و تاکید کرد که اقلیم کردستان از حقوق خود قاطعانه دفاع خواهد کرد. او خاطرنشان کرد که این تصمیم بر خلاف قانون اساسی کشور است و هدف از آن، ایجاد تنش و رویارویی میان اقلیم کردستان و نظام فدرال عراق است.
در تازهترین کشمکش بین دو طرف، شرکت دولتی نفت شمال عراق در بیانیهای اعلام کرد که نیروهای مسلح کرد وابسته به دولت اقلیم کردستان، کنترل برخی از چاههای نفت در شمال کرکوک را در دست گرفتهاند. این شرکت افزود که این نیرو همراه با تیم فنی از اقلیم کردستان آمد و کنترل برخی از چاههای نفت را در میدان نفتی «بایحسن» شرکت نفت شمال به دست گرفت.
در واکنش به این اظهارات، دولت اقلیم کردستان عراق در بیانیهای که در وبگاه رسمی آن منتشر شد، تمامی ادعاها و شایعات مبنی بر اشغال و تصرف چند میدان نفتی در «بایحسن» و «داود» (در اختیار شرکت نفت شمال در کرکوک) را رد کرد. در این بیانیه آمده است که بر اساس قانون اساسی، ثروت ملی کشور به همه شهروندان عراق تعلق دارد و میدانهای نفت و گاز کرکوک متعلق به شرکت نفت شمال نیست که از سالها پیش، در چارچوب قانون نفت و گاز، قانون اساسی کشور را زیر پا میگذارد. در ادامه آمده است که البته در صورت تمایل به حل مشکلات، لازم است قانون نفت و گاز بر اساس قانون اساسی وضع شود.
شایان یادآوری است که اقلیم کردستان عراق روزانه نزدیک به ۴۵۰ هزار بشکه نفت خام تولید میکند که بیشتر آن از طریق خط لولهای که از منطقه کرکوک تا بندر جیحان ترکیه کشیده شده است، به ترکیه صادر میشود.