الکساندر گروشکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه، در پاسخ به سوالی درباره احتمال حمله هسته‌ای تاکتیکی پیشگیرانه مسکو به اوکراین، گفت که شرایط به‌کارگیری احتمالی سلاح‌های هسته‌ای به‌وضوح در دکترین نظامی روسیه ذکر شده است.

گروشکو روز سه‌شنبه، ۲۰ اردیبهشت‌ماه، در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ریانووستی روسیه، گفت: «ما یک دکترین نظامی داریم که همه‌چیز در آنجا نوشته شده است.»

براساس اصول رسمی استقرار نظامی روسیه، اگر تسلیحات هسته‌ای یا انواع دیگر سلاح‌های کشتار جمعی علیه روسیه به‌کار گرفته شود یا دشمن با استفاده از سلاح‌های متعارف کشور روسیه را با تهدید وجودی مواجه کند، در این صورت، به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای مجاز است.

تصمیم نهایی برای استفاده از زرادخانه عظیم هسته‌ای روسیه، بزرگ‌ترین زرادخانه هسته‌ای در جهان، بر‌عهده رئیس جمهوری آن کشور، یعنی درحال حاضر برعهده ولادیمیر پوتین است.

ولادیمیر پوتین دوم ژوئن سال ۲۰۲۰ فرمان تازه‌ای را درباره «مبانی سیاست دولتی فدراسیون روسیه در زمینه بازدارندگی هسته‌ای» امضا کرد که براساس آن، این کشور تسلیحات هسته‌ای خود را «منحصرا ابزاری برای بازدارندگی» می‌داند. در این فرمان، ضمن تکرار عبارت‌های دکترین نظامی روسیه، جزئیاتی درمورد چهار موقعیت مشخص اضافه شده است که در آن‌ها فرمان حمله هسته‌ای داده می‌شود.

این موقعیت‌ها شامل موارد زیر است: 

۱) دریافت اطلاعات موثق درباره حمله موشکی بالستیک به خاک فدراسیون روسیه و (یا) متحدانش

۲) استفاده دشمن از تسلیحات هسته‌ای یا انواع دیگر سلاح‌های کشتار جمعی در خاک فدراسیون روسیه و (یا) متحدانش 

۳) حمله دشمن به تاسیسات مهم دولتی یا نظامی فدراسیون روسیه که ازکار افتادن آن‌ها اختلال در واکنش نیروهای هسته‌ای را درپی خواهد داشت

۴) حمله به فدراسیون روسیه با استفاده از تسلیحات متعارف، به‌شکلی که موجودیت کشور را تعدید کند

در حمله روسیه به اوکراین هزاران نفر کشته و نزدیک‌به ۱۰میلیون نفر آواره شده‌اند و این جنگ، نگرانی از احتمال رویارویی گسترده‌تر بین روسیه و ایالات متحده، بزرگ‌ترین قدرت‌های هسته‌ای جهان، را افزایش داده است.

ویلیام برنز، رئیس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی.آی.اِی) روز شنبه گفت پوتین تحمل شکست در اوکراین را ندارد و هشدار داد که غرب نباید خطر استفاده مسکو از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی را نادیده بگیرد.

برنز گفت: «ما به‌عنوان یک عضو جامعه اطلاعاتی، در این نقطه هیچ شواهد ملموسی مبنی‌بر برنامه‌ریزی روسیه برای استقرار یا به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی در دست نداریم». او با وجود این، هشدار داد که ریسک‌پذیری روسیه تحت رهبری پوتین بسیار بالاست و باید مخاطرات را در نظر داشت.

روسیه برنامه‌ای برای بستن سفارت‌خانه‌هایش در اروپا ندارد 

الکساندر گروشکو در بخش دیگری از گفت‌وگویش با خبرگزاری دولتی ریانووستی گفته است که روسیه قصد ندارد در واکنش به اقدام‌های غیردوستانه غرب و گسترش تحریم‌ها علیه مسکو، سفارتخانه‌های خود در اروپا را تعطیل کند.

معاون وزیر امور خارجه روسیه تاکید کرد که روسیه «کار دفاتر نمایندگی دیپلماتیک را بااهمیت می‌داند» و بستن سفارتخانه‌ها به این ترتیب، «در سنت آن کشور نیست».

این درحالی است که اعتراض‌ها به تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در سراسر جهان و به‌ویژه کشورهای اروپایی ادامه دارد. در یکی از این موارد، روز دوشنبه، وقتی سفیر روسیه در لهستان به‌مناسبت هفتاد و هفتمین سالگرد پیروزی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم به گورستان نظامی سربازان شوروی در ورشو رفته بود، مردم معترض به جنگ اوکراین، رنگ قرمز به او پاشیدند. درپی این برخورد، مسکو «اعتراض شدید» خود را به ورشو اعلام کرد.