منابع مطلع به خبرگزاری رویترز گفتند که مقامات غربی عموما امید خود را به امکان احیای توافق هسته‌ای موسوم به «برجام» از دست داده‌اند و در نتیجه به دنبال راه‌های دیگر برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران‌اند. این در حالی است که حمله روسیه به اوکراین موجب شد بین بین قدرت‌های جهانی حاضر در مذاکرات برجام، اختلاف ایجاد شود.
طبق گزارش رویترز که روز دوشنبه منتشر شد، غربی‌ها هنوز به‌طور کامل نسبت به احتمال احیای برجام ناامید نشده‌اند. اما این باور که احتمالا حفظ توافق ممکن نیست در حال گسترش است.
یکی از منابع که بدون افشای نامش با رویترز گفتگو کرد، گفت: «هنوز سرم را از دست بیمار نکشیده‌اند اما به نظر من کسی انتظار ندارد چشم‌انداز مثبتی وجود داشته باشد.»
چهار دیپلمات غربی نیز همین گمانه‌زنی را تایید کرده‌اند. این نشانه تغییر سریع اوضاع است.
حدود دو ماه پیش بود که به نظر می‌رسید، احیای برجام نزدیک است. اتحادیه اروپا که نقش هماهنگ‌کننده مذاکرات را دارد، وزرا را به وین دعوت کرد و احتمال احیای برجام قوت گرفته بود. اما خواست‌های جدید روسیه برای معافیت از برخی تحریم‌های مربوط به جنگ اوکراین از یک سو و اختلاف تهران و واشنگتن بر سر خواست حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی وزارت خارجه آمریکا از سوی دیگر باعث شد مذاکرات دوباره به بن‌بست بخورند.
بسیاری قانونگذاران آمریکایی و کشورهای منطقه همچون اسرائيل مخالف حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی‌اند.
طبق تحلیل رویترز، مساله روسیه به نظر فرعی شده اما مساله سپاه همچنان باقی است و بایدن در محاسبات خود به انتخابات میان‌دوره شش ماه دیگر نیز فکر می‌کند.
مقامات دولت بایدن تا کنون احتمال خارج کردن سپاه از فهرست را رد نکرده‌اند اما در صحبت‌های خود تاکید کرده‌اند که سپاه را تروریستی می‌دانند و قصد حذف آن از فهرست را ندارند. موضع واشنگتن این است که چنین چیزی فرای برجام است و اگر تهران می‌خواهد واشنگتن فرای برجام برود باید خود نیز حاضر باشد به سایر نگرانی‌های آمریکا فرای این توافق هسته‌ای پاسخ دهد.
یک مقام ارشد آمریکایی گفت: «اگر حاضر به کنار گذاشتن خواسته‌های خارجی نباشند و همچنان بر لزوم حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی اصرار کنند و به نگرانی‌های فرابرجامی ما پاسخ ندهند به بن‌بستی می‌رسیم که احتمالا حل نخواهد شد.»
این مقام گفت: «آیا برجام مرده؟ هنوز نمی‌دانیم و صراحتا بگویم که به نظر ما ایران هم هنوز نمی‌داند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یک مقام امنیتی جمهوری اسلامی به رویترز گفت حضور سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی «خط قرمزی» است که ایران حاضر به رد شدن از آن نیست. این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، پیش از این گفته بود خود رهبران سپاه حاضر شده‌اند موضوعات مربوط به این سازمان شبه‌نظامی در اولویت قرار نگیرند.
چند منبع به رویترز گفتند هیچ کس نمی‌خواهد اعتراف کند یک سال مذاکرات مربوط به احیای برجام شکست خورده است. در نتیجه واشنگتن امیدوار است ایران راضی به کنار گذاشتن مساله سپاه شود و ایران هم به این فکر رسیده که عجله‌ای ندارد و هر وقت خواست می‌تواند برجام را احیا کند.
حمله روسیه به اوکراین نه تنها باعث اختلاف در میان کشورهای عضو دائم شورای امنیت شده است که افزایش بهای نفت را هم در پی داشته است. این افزایش باعث می‌شود ایران بتواند درآمد بیشتری از صادرات نفت به رغم تحریم‌های آمریکا داشته باشد.
یک دیپلمات غربی گفت: «به نظرم هیچ کسی نمی‌خواهد بگوید که دیگر بس است. آیا این تا اطلاع ثانوی ادامه پیدا خواهد کرد بدون آنکه یکی از طرفین کوتاه بیاید؟ احتمالا.»
این اوضاع موجب شده است که ایران به گسترش برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد. مقامات دولت بایدن ادعا می‌کنند که زمان گریز هسته‌ای ایران به معنی مدت زمان لازم برای تولید سلاح هسته‌ای به چند هفته کاهش یافته است. با این حال مقامات تهران همچنان بر صلح‌آمیز بودن اهداف هسته‌ای خود تاکید دارند.
در عین حال آمریکا و اسرائيل اخیرا به «گزینه ب» (Plan B) اشاره می‌کنند که راه جایگزین برجام است. با این حال گزینه‌های چندانی به عنوان جایگزین برجام پیش رو نیست. حمله نظامی آمریکا و اسرائیل برای نابودی سایت‌های هسته‌ای ایران و یا قطع کامل صادرات نفت ایران گزینه‌هایی است که به نظر نمی‌رسد تا زمانی که پیشروی واقعی فعالیت‌های هسته‌ای ایران به مرحله خطرناک نزدیک شود، گزینه عملی باشد. در این بین مخالفت احتمالی روسیه و چین هم برای آمریکا و اسراییل دردسرساز خواهد بود.
چین خریدار اصلی نفت از ایران است و منابع به رویترز گفتند با توجه به کاهش منابع نفتی در جهان و تخفیفی که چینی‌ها از ایران دریافت می‌کنند بعید است این کشور حاضر به پایان خرید خود باشد.
تجارت نفتی ایران و چین ناقض تحریم‌های آمریکا است با این حال دولت بایدن با چشم‌پوشی بر این قانون‌شکنی مسیر صادرات نفت ایران به چین را هموار کرده است. وزارت خارجه چین در پاسخ به سوال‌ها در این زمینه حاضر به بیان جزئیات نمی‌شود اما معمولا این موضع پکن را تکرار می‌کند که این کشور مخالف تحریم‌ها فراسرزمینی آمریکا است.
کارشناسان می‌گویند افزایش قیمت نفت موجب شده است که ایران از میزان نفتی که می‌فروشد (که در صورت لغو تحریم‌ها حدود دو برابر خواهد شد) به درآمدی بسیار بیش از گذشته برسد.
گزارش رویترز یک روز پس از گزارش روزنامه «وال استریت ژورنالِ» آمریکا منتشر می‌شود که گفته بود مقامات اروپایی برای یک تلاش نهایی دیگر جهت نجات برجام تلاش می‌کنند. طبق این گزارش اروپایی‌ها می‌خواهند انریکه مورا را به عنوان مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا به تهران بفرستند تا بن‌بست مذاکرات را بشکند. به گفته منابعی که با این روزنامه آمریکایی گفتگو کردند ایران به این تقاضا پاسخ نداده است.
