۱۸۹۵ میلادی، سینما با فیلم «کارگران در حال خروج از کارخانه لومیر» به کارگردانی لوئیس لومیر و تهیه‌کنندگی برادرش، آگوست لومیر، متولد شد. این فیلم مستند، صامت، سیاه و سفید، و کوتاه است. هر چند پیش از این چند تصویر متحرک چند ثانیه‌ای با دستگاه‌های مختلفی به دست مخترعانی مانند ادوارد مایبریج، لوئیس پرینس، و توماس ادیسون ضبط و آزمایش شده بود، از دعواهای تاریخی که بگذریم، به هر حال «سینما» با سینمای مستند متولد شد و نمایش فیلم بعدی برادران لومیر به نام «ورود لوکوموتیو بخار به ایستگاه لسیوته» در ژانویه سال ۱۸۹۶ میلادی، موجب شد برخی از تماشاگران وحشت‌زده از سالن نمایش فرار کنند تا زیر لوکوموتیو له نشوند، و این آغاز جدی گرفتن سینما بود که تا امروز ادامه دارد.
جشنواره‌های جهانی و بومی فیلم یکی از ارکان صنعت سینما به‌شمار می‌روند و بدون آن‌ها چرخ این صنعت نمی‌گردد. برگزاری جشنواره‌های جهانی می‌تواند در گسترش سینما در جهان کمک کند. سال‌ها است که برگزاری جشنواره‌های جهانی فیلم مستند اهمیت خاصی یافته است و ده‌ها جشنواره بومی و جهانی مستند معتبر در جهان فعالیت می‌کنند، و این علاوه بر بخش سینمای مستند در بسیاری از جشنواره‌های جهانی فیلم است.
«جشنواره جهانی فیلم مستند کانادایی هات داکس» (Hot Docs Canadian International Documentary Festival) مانند هر سال از ۲۸ آوریل تا ۸ مه (۸ تا ۱۸ اردیبهشت) در تورنتو برگزار می‌شود و اهالی تورنتو و شهرهای اطراف می‌توانند در سالن‌های سینماهای تورنتو فیلم‌های متنوع این جشنواره را تماشا کنند. چند سال است که بخش «برخط » (آنلاین) آن نیز راه افتاده است و برخی از فیلم‌ها علاوه بر پخش در سالن سینما، به صورت «برخط» هم عرضه می‌شوند. «جشنواره جهانی هات داکس» هر ساله از کشورهای مختلف فیلم‌های مستندی را برمی‌گزیند و نمایش می‌دهد. راه یافتن به این جشنواره خودش نشانی از کیفیت مناسب فیلم راه‌یافته دارد. در سال‌های گذشته چند بار فیلم‌های مستند ایرانی هم در این جشنواره حضور داشته‌اند و برخی از فیلم‌سازان موفق شدند از کمک‌های بلاعوض آن برای ساختن فیلم‌های بعدی خود بهره ببرند. امسال نیز دو فیلم مستند که به نحوی به ایران مربوط می‌شوند، در جشنواره حضور دارند و یک فیلم داستانی کوتاه هم در بخش جنبی جشنواره. جالب است که هر سه فیلم را زنان ایرانی ساخته‌اند و به نحوی با موضوع زنان هم مرتبطند.
فیلم «صدای من باش» (Be My Voice) به کارگردانی ناهید پرسون درباره زندگی و مبارزات مسیح علینژاد که در چندین جشنواره دیگر، از جمله جشنواره‌های نیویورک و لهستان هم حضور داشته است، یکی از این فیلم‌ها است.
ناهید پرسون نیز مانند مسیح علینژاد دغدغه زنان تحت ستم قوانین واپس‌گرایی دارد که در قرن بیست و یکم هنوز در بخش‌های از جهان، از جمله در «جمهوری اسلامی ایران»، اعمال می‌شود. پرسون قبلا هم فیلم‌هایی در این زمینه ساخته است. «من و ملکه»، «روسپی‌گری پشت حجاب»، «چهار زن و یک مرد» و «انقلاب دزدیده شده من» از جمله فیلم‌هایی او است که مستقیما به موضوع زنان می‌پردازند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در فیلم «صدای من باش» به فعالیت‌های گسترده مسیح علینژاد و کارزار‌هایی که او طراح آن‌ها بوده است، می‌پردازد. ضمنا، هنگامی که پرسون در حال ساختن فیلم بود، نوید میهن‌دوست، کارگردان ایرانی، به دلیل ساختن فیلمی در سال‌های پیش که مسیح هنوز قانونی در ایران زندگی و فعالیت می‌کرد، دستگیر و به زندان افتاد و برادر علینژاد را هم دستگیر کردند و خواهرش را به تلویزیون آوردند تا علیه مسیح صحبت کند و از او تبری بجوید. فیلم به آبان ۹۸ و مادران و پدران داغ‌دار آن آبان خونین نیز می‌پردازد و تماس‌های مسیح با این خانواده‌ها هم در فیلم آمده است. توصیه می‌کنم کسانی که به مبارزات زنان ایرانی برای لغو حجاب اجباری و ممنوعیت‌های علیه زنان باور دارند و می‌خواهند صدای رسای مادران آبان و زنان زندانی را بشنوند، تماشای این فیلم را از دست ندهند. فیلم در روزهای ۳۰ آوریل و ۵ مه در سینما پخش می‌شود و طی پنج روز هم در سراسر کانادا به‌صورت «برخط» قابل مشاهده است. ممکن است طبق روال گذشته مسیح علینژاد در روز ۳۰ آوریل در سالن سینما حضور داشته باشد و در مورد فیلم صحبت کند و به پرسش‌های بینندگان پاسخ دهد.
فیلم بعدی، مستند کوتاهی است ساخته پگاه آهنگرانی که او را بیشتر به عنوان بازیگر می‌شناسیم. این فیلم که محصول مشترک ایران و چک محسوب می‌شود، در بخش فیلم‌های مستند کوتاه نمایش داده می‌شود.
فیلم «من سعی می‌کنم فراموش نکنم» به تهیه‌کنندگی کاوه فرنام که ۱۶ دقیقه است، در اولین نمایش جهانی خود در بخش مسابقه آثار مستند کوتاه جشنواره «ایدفا» (IDFA)، بزرگ‌ترین مهم‌ترین رویداد مستند جهان، شرکت کرد و پس از آن چندین جشنواره معتبر دیگر را پشت نیز سر گذاشت تا به «هات داکس» رسید، و چند جشنواره جهانی دیگر را نیز پیش رو دارد.
پگاه آهنگرانی و احسان عبدی‌پور به‌طور مشترک فیلم‌نامه آن را نوشته‌اند و مربوط می‌شود به جان‌باختگان و مفقودین دهه شصت خورشیدی در ایران، و به‌ویژه در مورد کسی که در عکسی که چهره‌اش مخدوش شده است، «او» را می‌یابد.
پگاه آهنگرانی خود به همراه مهناز محمدی، فیلم‌ساز دیگر ایرانی، مدتی در زندان اوین به‌سر برده است و جزو معدود بازیگران مشهور ایرانی است که دغدغه‌های سیاسی و انسانی هم دارد.
در بخش جنبی «هات داکس»، از سال ۲۰۰۷ به افتخار لیندلی تریسی، مستندساز کانادایی که در ۲۰۰۶ در سن ۴۹سالگی بر اثر ابتلا به بیماری سرطان پستان در اوج خلاقیت هنری درگذشت، جایزه‌ای به فیلم‌سازان جوان مستعد کانادایی اهدا می‌شود. خوبی این جایزه این است که علاوه بر تندیس، وجه نقدی هم به همراه دارد تا بتوانند با استفاده از آن فیلم بعدی خود را بسازند. امسال در این بخش چند فیلم کوتاه، از جمله فیلم کوتاه «به من دست نزن» (THE UNTOUCHABLE) اثر آوازه شهنواز، کارگردان جوان و خلاق کانادایی ایرانی‌تبار، حضور دارد. فیلم شهنواز در جشنواره‌های مختلف مطرح بوده است و امید می‌رود که این جایزه را هم دریافت کند.
امیدوارم هر سه زن و هر سه فیلم موفق شوند و در سرزمینی که زنان با چنگ و دندان باید کار کنند، دست‌کم به بخشی از شایستگی‌هاشان پاسخ مثبت داده شود.
