سازمان هواشناسی ایران با صدور «هشدار زرد»، از شکل‌گیری توده گردوخاک در کشورهای همسایه غربی و انتقال این ذرات به ایران خبر داد.
به گزارش مهر، سازمان هواشناسی اعلام کرد که از اواخر روز سه‌شنبه، ۳۰ فروردین، کاهش کیفیت هوا، کاهش شعاع دید، اختلال در تردد و احتمال اختلال در پروازها در چند استان پیش‌بینی می‌شود.
استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، لرستان، همدان، البرز، مرکزی، قم و خوزستان مناطقی‌اند که هشدار زردرنگ گردوغبار در آن‌ها اعلام و به ساکنانشان توصیه شده است از قرار گرفتن در فضای باز پرهیز کنند.
هشدار زرد به معنای آن است که پدیده‌ای جوی رخ خواهد داد که ممکن است در سفرها و کارهای روزمره اختلال‌هایی ایجاد کند. این هشدار برای آگاهی مردم صادر می‌شود تا برای مواجهه با پدیده‌ای که از حالت معمول کمی شدیدتر است، آمادگی لازم را داشته باشند.
البته مواجهه با چنین هشداری برای ساکنان برخی استان‌های ایران به ویژه استان‌های غربی و جنوبی به یک روند عادی و بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده است؛ زیرا از آنجا که بیشترین کانون‌های گردوخاک در کشورهای عراق و سوریه شکل می‌گیرند، استان خوزستان و برخی نواحی غربی سال‌ها است که تحت تاثیر آلودگی هوای ناشی از ذرات گردوغبار قرار دارند.
تعلل مسئولان نه تنها باعث شد هیچ اقدام عملی برای رفع این مشکل در شهرهای مرزی انجام نشود، بلکه روز‌به‌روز هم به دامنه شهرهای درگیر گردوخاک افزوده شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سحر تاج‌بخش، رئیس سازمان هواشناسی، در روز چهارم فروردین ۱۴۰۱ خبر داد که نوار شمالی ایران هم درگیر گردوغبار شده است. او در گفت‌وگو با ایلنا درباره رخداد طوفان‌های گردوغبار، آن را یکی از پدیده‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی دانست و گفت: «یکی از علل عمده این پدیده خشکسالی‌های ممتدی است که در منطقه رخ داده است. بستر بسیاری از رودخانه‌ها چه داخل و چه خارج از ایران خشک شده است و این باعث می‌شود خاک بستر رودخانه‌ها در اثر کمترین وزش باد بلند شود و با جریان‌های هوایی به سمت کشور ما بیاید.»
رئیس سازمان هواشناسی تاکید کرد: «با اینکه در بخش‌های جنوب‌غربی و جنوب‌شرقی ایران از سال‌های قبل گردوغبار داشتیم، این پدیده در سال‌های اخیر به سمت عرض‌های شمالی‌تر هم آمده است و حتی در استان گیلان نیز چند روز با پدیده گردوغبار مواجه بودیم؛ زیرا به نظر می‌رسد بخش اعظمی از دریاچه آرال به دلیل تغییرات اقلیمی یا دستکاری‌های بشر خشک شده است.»
گردوغباری که همچنان ادامه دارد
در هفته گذشته، میزان گردوغبار در آبادان، ۱۷۸ و در خرمشهر، ۲۴۴ میکروگرم بر مترمکعب اعلام شد؛ یعنی میزان آلاینده‌های گردوخاک در خرمشهر از دوبرابر حد استاندارد هوای پاک هم فراتر رفت. در سه روز خاکی خوزستان، میزان مراجعه مبتلایان به بیماری‌های تنفسی به بیمارستان‌ها نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، ۹ درصد و میزان مراجعه بیماران قلبی ۳۲ درصد افزایش داشت.
در عین حال به نظر می‌رسد گردوغباری که از اواسط فروردین ۱۴۰۱ خود را به شهرهای مختلف رسانده و حالا در روزهای پایانی این ماه شدت گرفته است، در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.
محمد اصغری، کارشناس سازمان هواشناسی، با بیان اینکه بر اساس تصاویر ماهواره‌ای منشا گردوخاک در برخی از استان‌های ایران عراق و سوریه است، به خبرگزاری مهر گفت: «با توجه به کم‌بارشی در خاورمیانه، گردوغبار تکرار خواهد شد و اوج این پدیده از فروردین تا مرداد است.» به گفته او، تا موقعی که این چشمه‌ها وجود داشته باشد، گردوخاک نیز خواهد بود.
با این حال برخی دیگر از متخصصان به عوامل داخلی هم اشاره می‌کنند. محسن موسوی خوانساری، کارشناس حوزه آب، نهادهایی مانند وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه را در این زمینه مقصر می‌داند. او روز سی‌ام فروردین در گفت‌وگو با ایسنا، اشاره کرد که رها نکردن به‌موقع آب تالاب‌ها را به کانون‌های گردوغبار تبدیل کرده است.
موسوی خوانساری با پیش‌بینی تشدید کانون‌های گردوغبار فعلی یا ایجاد کانون‌های جدید، تاکید کرد: «حقابه ارومیه از سدها و رودخانه‌ها دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب است. اگر این دریاچه خشک شود، به یکی از بدترین کانون‌های گردوغبار تبدیل خواهد شد و زندگی ۲۰ میلیون نفر در شش استان شمال‌غرب و مرکز ایران به خطر خواهد افتاد.»
این کارشناس آب با اشاره به لزوم اجرای دستورالعمل‌های زیست محیطی برنامه ششم توسعه، گفت: «در ماده ۳۵ قانون برنامه ششم، ذکر شده که باید ۱۱ میلیارد مترمکعب آب از مصارف کشاورزی کم شود و به تالاب‌ها و رودخانه‌ها اختصاص یابد تا از تبدیل آن‌ها به کانون‌های گردوغبار جلوگیری شود؛ اما این موضوع اجرا نشده است.»
با اینکه فرورفتن شهرهای مختلف در گردوغبار شدید موضوعی نیست که تازگی داشته باشد، نداشتن نگاه بلندمدت مسئولان جمهوری اسلامی به موضوع‌های مهم زیست محیطی باعث شده است که در تمام این سال‌ها، حتی با وجود در نظر گرفتن بودجه‌های کلان در بعضی دوره‌ها، اقدام‌های مفید و نتیجه‌بخشی انجام نشود.
مجموع اعتبارهای تخصیص‌یافته برای مقابله با پدیده گردوغبار در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، دو هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بود. اعتبار سال ۱۴۰۰ هم برای مقابله با گردوغبار مبلغی نزدیک ۲۴۵ میلیارد تومان بود و در بودجه ۱۴۰۱ نیز حدود ۳۲۰ میلیارد تومان برای مبارزه با این پدیده اختصاص داده شد. عمده این مبالغ به سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و وزارت نیرو تعلق می‌گیرد اما همین‌طور که پیدا است، صرف این هزینه‌ها هم نتیجه‌ای نداده است.
بی‌نتیجه بودن اختصاص منابع مالی در کنار وعده‌های سیاست‌گذاران و مسئولان اجرایی برای از بین بردن منابع داخلی و خارجی تولید گردوغبار در حالی است که به گفته رئیس سازمان منابع طبیعی، ۳۲ میلیون هکتار از اراضی ایران در معرض بیابانی شدن‌اند و این موضوع احتمال درگیری شهرها با گردوخاک در آینده را افزایش می‌دهد.
