برکناری عمران خان؛ راه پاکستان از طالبان جدا می‌شود؟

نخست‌وزیر سابق پاکستان تلاش گسترده‌ای برای به رسمیت شناختن طالبان انجام داد

هنوز خبری از کنار گذاشتن قطعی عمران خان از نخست‌وزیری پاکستان نبود که طالبان و نیروهای پاکستانی در مرز استان نیمروز افغانستان با هم درگیر شدند. نیروهای طالبان به سوی یک ‌بالگرد پاکستانی شلیک کردند و یک فرمانده نظامی زخمی شد. با این حال، کنار رفتن عمران خان از گردونه قدرت در پاکستان برای امارت اسلامی طالبان خوشایند نبود.

با وجود تمام چالش‌هایی که میان امارت اسلامی و دولت پاکستان در چند ماه گذشته به وجود آمد‌ه بود، عمران خان یک حامی سرسخت این گروه بود و لابی فراوانی برای به رسمیت شناختن طالبان انجام داد.

عمران خان از همان آغاز سیاستی را در پیش گرفت که طالبان نیز در همان مسیر در حرکت بودند؛ دور شدن از آمریکا و نزدیکی به چین و روسیه. همه درگیری‌های توییتری عمران خان با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا را به یاد دارند. در نوامبر سال ۲۰۱۸ میان عمران خان و ترامپ چندین توییت جنجالی در باره وضعیت افغانستان ردوبدل شد. ترامپ پاکستان را متهم به حمایت از طالبان کرد و عمران خان گفت آمریکا ناتوانی خود در مهار طالبان را به گردن پاکستان می‌اندازد. نتیجه این شد که ترامپ گفت دیگر هیچ کمکی به پاکستان نخواهد کرد.

عمران خان بعدها در روزهای خروج نیروهای آمریکا از افغانستان به این کشور اجازه نداد که از پایگاه‌های پاکستان برای رصد وضعیت افغانستان استفاده کند.

عمران خان در زمانی که هنوز نخست‌وزیر پاکستان نبود هم حامی طالبان شناخته می‌شد، به همین دلیل به او لقب طالب خان نیز داده بودند. او در زمان نخست‌وزیری‌اش برای بازگرداندن طالبان به قدرت اقدام کرد. اقدام‌های او ازجمله اظهارات به نفع طالبان در سال‌های پیش از سقوط دولت جمهوری و نشان دادن واکنش‌های تند به دولت اشرف غنی بود. او یک سال قبل از سقوط جمهوری در یک سخنرانی گفت به زودی صلح در افغانستان برقرار خواهد شد و در آینده حکومت جدیدی در افغانستان ایجاد می‌شود که نماینده تمام مردم افغانستان است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

عمران خان برای اینکه سیاست توسعه اقتصادی خود را به پیش ببرد نیاز داشت تا از سوی هند تشویشی نداشته باشد. یکی از این ضمانت‌ها نبود یک دولت دوست با کشور هند در افغانستان بود. او می‌خواست کسانی که در افغانستان قدرت را در دست دارند به هند اجازه ندهند که راهبرد ضربه زدن به پاکستان را به پیش ببرد.

او پس از سقوط دولت جمهوری نیز همچنان حامی بزرگ طالبان بود. عمران خان به کشورهای مختلف سفر کرد تا بتواند مشروعیت لازم را برای طالبان به دست بیاورد. او به راحتی چشم بر عملکرد ضد حقوق بشری طالبان می‌بست و آن را بخشی از فرهنگ و رسوم افغان‌ها می‌دانست. او در نشست وزیران خارجه کشورهای اسلامی گفت نکته این است که ما باید بدانیم که تصور هر جامعه از حقوق بشر و حقوق زنان متفاوت است و اگر طالبان به زنان اجازه خروج از خانه را نمی‌دهند به دلیل فرهنگ و رسوم رایج در افغانستان است.

با این حال عمران خان در مورد عملکرد طالبان نگران هم بود. او چندین بار از طالبان خواست تا مانع فعالیت طالبان پاکستانی در افغانستان شوند. حزب تحریک طالبان پاکستان پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان به فعالیت‌های خود علیه دولت پاکستان شدت بخشیدند. آنان بعد از ایجاد امارت اسلامی در افغانستان می‌خواهند تا این تجربه در پاکستان نیز اجرا شود.

عمران خان همچنین از طالبان خواست تا مانع جدایی طالبان بلوچ و ورود داعش از افغانستان به پاکستان شود. به باور روزنامه گاردین میان ارتش پاکستان و طالبان فاصله ایجاد شده و درگیری‌های مرزی نشان‌‌دهنده این موضوع است. همچنین طالبان برخلاف توقع پاکستان در مورد خط مرزی دیورند سیاست سابق را در پیش گرفت و حتی برخلاف دولت اشرف غنی مانع ایجاد دیوار مرزی میان دو کشور نیز شد.

با تمام این احوال دولت عمران خان بزرگ‌ترین حامی طالبان در چند سال اخیر بود و کنار رفتن او از قدرت به معنای از دست دادن یک حامی قدرتمند در سطح جهانی برای طالبان است.

گروه طالبان در هشت ماه گذشته حرف‌های خود را از زبان عمران خان به جامعه جهانی رسانده است. احتمال دارد که در آینده این نقش را قطر بر عهده بگیرد، اما تا آن زمان باید دید که چه کسی در پاکستان مامور تشکیل دولت ائتلافی خواهد شد.

رسانه‌های پاکستانی شهباز شریف، برادر نواز شریف، نخست‌وزیر سابق پاکستان را مسئول ایجاد دولت جدید معرفی کرده‌اند و این مسئله روز دوشنبه قطعی خواهد شد. به هر صورت خانواده شریف یا هرکس دیگری که دولت را در پاکستان ایجاد می‌کند باید بداند که اگر خود را با سیاست‌های ارتش هماهنگ کند می‌تواند زمان بیشتری در قدرت باشد. اما آنچه واضح است این که هیچ دولتی شاید به اندازه دولت عمران خان به طالبان بها نخواهد داد.