انوشه آشوری، شهروند ایرانی‌ـ‌بریتانیایی که در سال ۲۰۱۷ به اتهام جاسوسی در ایران دستگیر شد و به مدت پنج سال در بازداشت به سر‌ می‌برد، در نخستین مصاحبه پس از آزادی، از شرایط بازجویی‌ها و تهدید خانواده‌اش در این مدت می‌گوید.

انوشه آشوری ۶۸ ساله، که در سال ۲۰۱۷ به اتهام جاسوسی به ۱۰ سال زندان محکوم شده بود، هفته گذشته پس از گذراندن پنج سال از این محکومیت، به همراه نازنین زاغری آزاد و به بریتانیا بازگردانده شد.

او در نخستین مصاحبه‌‌ با اسکای‌ نیوز از آنچه در مدت بازداشتش بر او و خانواده‌اش گذشته، گفت:«مرداد ۱۳۹۶ برای دیدن مادرم به ایران سفر کرده بودم، یک روز صبح، پس از حدود ۱۰ روز حضورم در ایران، به بازار رفتم تا زیپ چمدانم را تعمیر کنم. در حالی که به سمت پایین خیابان می‌رفتم، خودرویی به سمتم آمد و چهار نفر از آن پیاده شدند، چمدانم را گرفتند و مرا روی صندلی عقب خودرو هل دادند. دو نفر عقب و دو نفر جلو نشستند. حکم دستگیری را نشانم دادند و سپس، به من چشم‌بند زدند و خواستند سرم را پایین نگه‌ دارم.» 

این تصویری است که آشوری از لحظه بازداشتش ترسیم می‌کند.

او از روند آغاز بازجویی‌هایش می‌گوید: «دو روز را در یک سلول به سر بردم و تنها صدایی که می‌شنیدم صدای فریاد بود. بلاتکلیفی وحشتناک است و فشار زیادی به آدم وارد می‌‌کند. پس از آن، بازجویی‌ها آغاز شد که گاهی هر جلسه‌اش ۱۰ ساعت طول می‌کشید. در بازجویی، تلاش می‌کردند وادارم کنند بنویسم، وقتی می‌پرسیدم در مورد چه باید بگویم، می‌گفتند هر چیزی.»

او از تهدید بازجوها به آسیب رساندن به خانواده‌اش می‌گوید و این‌گونه شرح می‌دهد: «عکس‌هایی از همسر و دخترم را به من نشان دادند و گفتند دیگر آن‌ها را نخواهی دید. وقتی به بازجو گفتم آن‌ها در انگلیس‌اند و به آن‌ها دسترسی ندارید، پاسخ داد شاپور بختیار، نخست‌وزیر سابق ایران، را که در پاریس کشته شد به خاطر دارید؟ ما توانایی دسترسی به هر کسی را داریم.»

«من که در طول زندگی‌ام هیچ فعالیت سیاسی نداشتم، در تمام مدت بازجویی‌ها حتی نمی‌توانستم درک کنم که چرا بازجویی می‌شدم»، آشوری با بیان این جمله می‌افزاید: «آن‌ها می‌دانستند که من جاسوس نیستم اما فقط می‌خواستند من را وادار به اعتراف کنند.»

او دست به اعتصاب غذا زده بود و به گفته خودش، غذایش را در توالت می‌ریخت. اما ماموران وقتی متوجه اعتصاب غذای او شدند، مداخله کردند.

اسکای‌ نیوز در ادامه، به نقل از آشوری نوشت: «برای اولین‌ بار، من را همراه سه نفر دیگر در یک سلول قرار دادند و سپس، همراه ۱۷ نفر دیگر در یک اتاق شش در هشت متری. آن زمان بود که برای نخستین‌ بار اجازه دادند با همسرم صحبت کنم.»

آشوری پس از پایان بازجویی‌ها، به سالن مخصوص زندانیان دوتابعیتی که آن‌ها هم با اتهامی مشابه دستگیر شده بودند، منتقل شده بود. او آن‌جا را این‌گونه توصیف می‌کند: «اغلب افراد تحصیلات بالایی داشتند، آن‌جا انجمن شعر، داستان‌نویسی و اقتصاد تشکیل داده‌ بودند. در سالن بزرگ‌تر، زندانیان از دلایل دستگیری خود می‌گفتند، آن‌جا بود که نخستین‌ بار نام نازنین زاغری را شنیدم.»

آشوری پس از آنکه دو سال از محکومیت ۱۰ ساله‌اش را در زندان گذراند، تازه پرونده‌اش علنی شد و به‌مدت دو سال به‌توصیه وزارت خارجه از خبررسانی در مورد وضعیتش امتناع کرده بودند. آشوری با بیان این جمله، می‌افزاید: «اگر به این توصیه گوش نداده بودیم، شاید زودتر به نتیجه می‌رسیدیم.»

آشوری در نخستین مصاحبه رسانه‌ای خود، ضمن انتقاد از وزرای بریتانیا، به اشتباه‌های بوریس جانسون اشاره کرد و می‌گوید اگر وزرای بریتانیا فقط یک روز را در اوین گذرانده بودند، سریع‌تر بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی که به آزادی او و نازنین زاغری منجر شد، می‌پرداختند. او اضافه می‌کند: «این باج نبود بلکه بدهی بود که اگر زودتر پرداخت می‌شد، هیچ‌یک از این اتفاق‌ها نمی‌افتاد.»

نازنین زاغری در نشستی خبری‌ که چند روز قبل داشت، گفته بود باید شش سال قبل از زندان آزاد می‌شد، او گفت: «چند وزیر خارجه برای بازگرداندن یک نفر به خانه‌اش نیاز است؟» حرفی که آشوری نیز با آن موافق و هم‌نظر است.

او در این مورد اضافه می‌کند: «در سال ۲۰۲۰، در دوران همه‌گیری کرونا، پیامی برای نخست‌وزیر بریتانیا ارسال کردیم. من برای رساندن این پیام به بوریس جانسون، حتی امنیت خودم را به خطر انداختم. اما متاسفانه او حتی حاضر نشد یک تلفن به خانواده‌ام بزند و در مورد مشکل من با آن‌ها حرف بزند.» این موضوعی است که به گفته آشوری، سخنگوی دولت آن را رد نکرد اما در عین حال، به آن‌ها گفته‌اند که دولت و نخست‌وزیر به آزادی او در ایران متعهد بوده‌اند.