اسپاتیفای، بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین سرویس پخش و اشتراک موسیقی در جهان که در مالکیت فیس‌بوک است، محدودیت‌های چند ساله علیه کاربران ایرانی را از روز شنبه (۳۰ شهریور برابر با ۲۱ سپتامبر) رفع کرده و حالا دوست‌داران موسیقی در ایران می‌توانند بدون نیاز به وی‌پی‌ان و پنهان کردن شناسه اینترنتی (IP) خود از مواهب این سرویس بهره ببرند.
ایران هشتادمین کشوری است که تحت پوشش خدمات موسیقی‌رسانی اسپاتیفای قرار می‌گیرد و خبر لغو این محدودیت در شرایطی که خبر اعمال محدودیت‌های جدید تکنولوژیک علیه کاربران ایرانی خبر رایج است، موجی از شور و شادی در میان کاربران ایرانی برانگیخته و روزنه امیدی هم برای هنرمندان فعال در عرصه موسیقی گشوده است؛ هنرمندانی که در پی رفع این محدودیت‌ها سرانجام می‌توانند برای اولین بار با جامعه مخاطبان خود ارتباطی منسجم داشته باشند و از اقبال هواداران به آثار خود بهره اقتصادی ببرند.
اگر عذاب تبلیغات پرسروصدا را به جان بخرید، می‌توانید از نسخه رایگان اسپاتیفای استفاده کنید. کاربران برای بهره‌مند شدن بی‌کم و کاست از سرویس اسپاتیفای باید حق اشتراک ماهانه‌ای بپردازند که در اکثر نقاط جهان بین ۵ تا ۱۰ دلار در ماه است. با توجه به قطع بودن ارتباط سیستم بانکی ایران با سیستم پرداخت‌های جهانی، استفاده از اسپاتیفای در ایران تا کنون تنها با «کارت‌های هدیه» و رجوع به سرویس‌های واسطه‌ای که حق اشتراک می‌فروشند ممکن بوده است.
گذشته از این، پیچیدگی‌های مرتبط با استفاده از نسخه دسکتاپ و موبایل اسپاتیفای برای کاربران ایرانی که ناچار بودند از وی‌پی‌ان برای اتصال به اسپاتیفای استفاده و وانمود کنند ساکن کشوری دیگر هستند، موجب شد اسپاتیفای به‌رغم همه مزایایی که نسبت به دیگر سرویس‌های پخش و اشتراک موسیقی دارد، در ایران پایگاه چندان محکمی در میان کاربران نداشته باشد.
یلدا، ۳۱ ساله، که در چهار سال گذشته عموما از تهران کاربر اسپاتیفای بوده، به ایندیپندنت می‌گوید: «پیچیدگی‌هایی که در پی استفاده از وی‌پی‌ان و جعل موقعیت مکانی پدید می‌آمد، باعث شد اسپاتیفای در ایران سرویسی نخبه‌پسند باقی بماند». یلدا که خود نوازنده و پی‌گیر جدی موسیقی است، می‌گوید برای کسانی چون او که طعم شیرین اسپاتیفای بی‌وقفه را چشیده‌اند، زندگی بدون آن دیگر قابل تصور نیست.
مسئولان اسپاتیفای هنوز به صورت رسمی لغو محدودیت‌ها علیه ایرانیان را اعلام نکرده‌اند و درخواست‌های خبرنگاران برای ارائه جزئیات بیشتر درباره دلایل این اقدام را بی‌پاسخ گذاشته‌اند.
انقلاب در ارتباط هنرمندان ایرانی با جامعه مخاطبان؟
انقلابی که با ظهور اسپاتیفای در دنیای موسیقی پدید آمده، حالا می‌تواند رابطه‌ی همواره گسسته‌ی هنرمندان ایرانی با جامعه مخاطبان و هواداران درون کشور را هم به گونه‌ای بی‌سابقه دگرگون کند. مدل کسب و کار اسپاتیفای این‌گونه است که در قبال حق اشتراکی که از بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال می‌گیرد، با هر بار پخش (Stream) شدن اثری روی این پلت‌فرم، رقمی بین ۰/۰۰۶ تا ۰/۰۰۸ دلار به صاحبان آن آثار می‌دهد.
این یعنی هر هزار باری که اثری پخش شود، چیزی در حدود ۶ تا ۸ دلار درآمد برای صاحب اثر خواهد داشت. حالا که محدودیت‌های اسپاتیفای علیه ایران رفع شده و این سرویس در داخل مرزهای کشور فیلتر نیست، فراگیری آن می‌تواند کمک شایانی به بهبود زندگی حرفه‌ای هنرمندان کند.
علی عظیمی، از نوآوران سپهر موسیقی ایران، که در لندن زندگی می‌کند و حالا در تور کنسرت‌های خود در آلمان، آلبوم جدیدش «از عشق و شیاطین دیگر» را برای اولین بار برای هوادارانش می‌نوازد، می‌گوید: «کلیک‌های کاربران ایرانی روی اسپاتیفای برای پخش آثار هنرمندان می‌تواند برای هنرمندان مستقل نجات‌بخش باشد».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
علی عظیمی که به‌طور میانگین ماهانه نزدیک به ۱۲ هزار نفر کارهایش را روی اسپاتیفای پخش می‌کنند و اثر پرطرفدارش «پیش‌درآمد» بیش از ۶۳۰ هزار بار روی این پلت‌فرم پخش شده، می‌گوید رقمی که در حال حاضر به‌عنوان صاحب آثار دریافت می‌کند رقمی ناچیز است، اما پخش بیشتر می‌تواند او را به‌عنوان هنرمندی مستقل از دغدغه‌های بی‌پایان مالی برهاند تا او و امثال او بتوانند بیش از پیش روی آفرینش هنری و موسیقایی متمرکز شوند.
شاهین نجفی، از موسیقی‌سازان پرمخاطب و محبوب سال‌های اخیر هم روی اسپاتیفای حضور پررنگی دارد و آهنگی (به نام Fou) که نزدیک به یک میلیون بار پخش شده است. شاهین می‌گوید نزدیک به نیمی از مجموع درآمدش از فروش مستقیم آثار به مخاطبان، از راه اسپاتیفای می‌رسد، با این‌که تعداد کاربرانی که ماهانه آثار او را روی اسپاتیفای پخش می‌کنند، به زحمت به ۲۷ هزار کاربر می‌رسد.
او می‌گوید برای این‌که «هنرمندی نقاد» بماند و بی‌نیاز از منابع مالی دولت‌ها و سازمان‌ها و واسطه‌ها، توانسته از این راه امرار معاش کند و با رفع محدودیت‌ها آینده را روشن‌تر هم می‌بیند.
افزایش ضریب نفوذ اسپاتیفای در کشوری نظیر ایران در پی رفع محدودیت‌ها، به‌گونه‌ای بی‌سابقه امکان حمایت مالی هواداران از هنرمندان را فراهم خواهد کرد و شاید سرانجام حاشیه امنیتی را که همواره از هنرمندان ایرانی - که عموما برای زندگی به بیرون از مرزهای میهن کوچانده شدند - دریغ شده، به آنها هدیه خواهد کرد.
اسپاتیفای می‌خواهد پیش‌تاز بماند
اسپاتیفای حالا نزدیک به ۲۵۰ میلیون کاربر فعال دارد که بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از آنها حق اشتراک ماهیانه می‌پردازند. تعداد کاربرانی که مایل‌اند برای دریافت سرویس اسپاتیفای حق اشتراک بدهند در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۲ درصد افزایش داشته و درآمدی ۱/۵ میلیارد دلاری را برای این شرکت به ارمغان آورده است.
اسپاتیفای یک کمپانی سوئدی است که سهام آن از سال ۲۰۱۸ در بازارهای بورس جهان، از جمله بازار نیویورک (NYSE) عرضه شده و حالا ارزش این کمپانی به بیش از ۲۵ میلیارد دلار رسیده و آن را در جایگاه یکی از موفق‌ترین کمپانی‌های تکنولوژیک اروپا نشانده که البته زیر چتر مالکیت فیس‌بوک است.
هنوز تعداد کسانی که به نسخه رایگان اسپاتیفای گوش می‌دهند از تعداد مشترکان این سرویس کم‌تر است. نزدیک به یک سال پیش بود که اسپاتیفای امکان استفاده از این سرویس را برای ۱۳ کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا هم فراهم کرد: امارات، عربستان سعودی، کویت، عمان، قطر، بحرین، الجزایر، مراکش، تونس، اردن، فلسطین، مصر و حالا ایران که با یک سال تاخیر تاخیر به این فهرست افزوده شده است.
حالا اسپاتیفای در ۸۰ کشور فعال است و همچنان برای گسترش چتر خدماتی خود می‌کوشد. هند یکی از مهم‌ترین بازارهای اسپاتیفای است و بهای استفاده از این سرویس در هند (ماهانه زیر ۲ دلار) از همه‌جای دنیا پایین‌تر است. برای مقایسه، بهای اسپاتیفای برای کاربران اروپایی و آمریکایی ۹/۹۹ یورو و دلار است. البته بر اساس آمار ۹۰ درصد کسانی که برای سرویس اسپاتیفای پول می‌پردازند از اروپا، آمریکا و بریتانیا هستند.
