گزارش بنیاد ملی نخبگان ایران نشان می‌دهد که تا کنون فقط ۴.۴ درصد از برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی و ۳.۷ درصد از دارندگان رتبه‌های برتر کنکور به ایران بازگشته‌اند.

بنا به این گزارش، که بر اساس تحلیل آمار دریافتی از اداره گذرنامه ایران در بازه زمانی سال ۱۳۸۰ تا مرداد ۱۳۹۹ تهیه شده است، ۳۹.۱ درصد از برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی از ایران رفته‌اند، ۳۷.۲ درصد از آن‌ها مقیم کشور دیگری شده‌اند، و فقط ۴.۴ درصد از آن‌ها به ایران بازگشته‌اند.

این گزارش حاکی است که تا مرداد سال گذشته، ۵۶.۶ درصد از برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی مقیم ایران بوده‌اند و وضعیت اقامت ۶.۲ درصد از آن‌ها نیز نامشخص بوده است. 

بر پایه گزارش بنیاد ملی نخبگان ایران، تا مرداد ۱۳۹۹، از میان دارندگان رتبه‌های ۱ تا ۱۵۰ کنکور سراسری ورود به دانشگاه‌های ایران نیز ۲۷.۱ درصد کشور را ترک کرده‌‌اند و ۲۵.۵ درصد مقیم خارج از کشور شده بودند، و فقط ۳.۷ درصد به ایران بازگشته‌اند.

این نسبت‌ها در میان دارندگان رتبه‌های یک تا هزار به ترتیب ۱۶.۷، ۱۵.۴، و ۲.۶ درصد بوده است. همچنین، میزان اقامت در ایران نیز با افزایش رتبه‌های کنکور بالا رفته است. ۶۹.۱ درصد از دارندگان رتبه‌های یک تا ۱۵۰ در ایران اقامت داشته‌اند که این میزان در میان دارندگان رتبه‌های یک تا هزار ۷۸.۳ درصد بوده است.

به نوشته پایگاه خبری بهار، اگر سه معیار برگزیده شدن در المپیادهای دانش‌آموزی، کسب رتبه یک تا ۱۵۰ و یک تا هزار کنکور سراسری به عنوان معیارهای رتبه‌بندی سطح نخبگی دانش‌آموزان در نظر گرفته شود، این گزارش نشان می‌دهد که با افزایش سطح استعداد و نخبگی، تمایل به خروج از کشور و اقامت در خارج افزایش می‌یابد.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران اغلب اهمیتی به مهاجرت نخبگان و فرار مغزها نمی‌دهند، و گاه از آن استقبال هم می‌کنند. روح‌الله خمینی اندکی پس از به قدرت رسیدن گفته بود: «می‌گویند مغزها فرار کردند! بگذار فرار کنند. [به] جهنم که فرار کردند این مغزها! مغزهای علمی نبودند این مغزها؛ مغزهای خیانتکار بودند.»

محمود احمدی‌نژاد نیز در دوره ریاست جمهوری‌اش درباره فرار مغزها گفته بود: «چه مانعی دارد کسانی که به هر دلیلی از ما خوششان نمی‌آید، از کشور بروند؟ چه کسی گفته باید این افراد را به‌زور نگه داریم؟ بگذارید بروند.»