ایدرین اونسیو، برای نهادهایی که مقالاتش را در مورد ویروس کرونا منتشر کند، باید با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم کند.

گزارش‌های این خبرنگار رومانیایی نه‌تنها اورزولا فن در‌لاین، رئیس کمیسیون اروپا را متهم می‌کرد که با شرکت تولید دارو و واکسن فایزر مرتبط است، بلکه می‌گفت موسسات و مقام‌های آمریکایی به نیابت از صنایع داروسازی در رسانه‌ها اعمال‌ نفوذ کرده‌اند. تقریبا تمام رسانه‌های خبری رومانی ازجمله تارنمایی که اخیرا مقاله‌ای در مورد آدامس ضد کووید منتشر کرده بود،  مقاله‌های او  را رد کردند. 

اما آقای اونسیو که در یک مصاحبه اذعان داشت شاهدی بر ادعاهایش ندارد، نهایتا موفق به یافتن سکویی شد که نه‌تنها کارش را چاپ، بلکه آن را در چند بخش در این تارنما منتشر و برایش تبلیغ می‌کند. این سکو سرویس خبری «اسپوتنیک» روسیه است که ابزار تبلیغاتی کرملین شناخته می‌شود.

آقای اونسیو که علاوه بر گزارشگری، نویسنده رمان‌های سیاسی است، می‌گوید: «من دادستان نیستم. من ازنقطه‌نظر گزارشگری، نتیجه تحقیقاتم را نوشتم. [دستگاه قضایی] باید آن را ادامه دهد، البته درصورتی‌که ببیند ارزشش را دارد.» 

بخش اعظم اروپای مرکزی و شرقی با شک و تردید مردم درباره واکسیناسیون دست‌به‌گریبان است که مانع تلاش برای ایجاد مصونیت در مقابل کووید شده و در افزایش موارد مرگ‌ومیر و بروز سویه‌های جدید ویروس موثر بوده است.  

کارشناسان می‌گویند تبلیغات ضد واکسن که مرتبا رسانه‌های خبری تارنماهای اطلاعاتی مرتبط با کرملین منتشر می‌کنند، نقشی مهم در ایجاد خصومت با واکسن و اجبار به‌ ‌واکسیناسیون داشته است.

درواقع، عملکرد بد سیاسی در داخل کشورها و تصمیم‌های نادرست مدیران، احتمالا عامل اصلی در موفق نبودن برنامه واکسیناسیون در کشورهایی مثل بلغارستان بوده است که تنها کمتر از یک‌چهارم شهروندانش واکسینه شده‌اند. برای نمونه، رومانی یک افسر جدی یونیفورم‌پوش ارتش را نماد و چهره برنامه کند و آهسته واکسیناسیونش اعلام کرده است.

در این میان، خانم فن در‌لاین [رئیس کمیسیون اروپا] و آلبرت بورلا، رئیس شرکت فایزر برای یک معامله [در مورد واکسن‌های تولیدی این شرکت] پیامک‌هایی با یکدیگر ردوبدل کردند که اکنون ناپدید شده است؛ اما مقام‌های مسئول در بروکسل در این مورد و یک منبع تئوری توطئه که می گوید معاملات سری و محرمانه میان سیاستمداران و غول‌های تولید دارو در جریان است، در حال تحقیق‌اند.

خانم فن در‌لاین گفت که تنها هدف تماس‌های پشت پرده او تامین تعداد کافی واکسن برای اروپا بوده است. کمیسیون اروپا در یک بیانیه ایمیلی اعلام کرد که همسر خانم فن در‌لاین «نه برای شرکت فایزر کار می‌کند و نه برای دیگر شرکت‌هایی که برای واکسن تبلیغ می‌کنند» و این‌که کلیه تصمیم‌ها در مورد واکسن‌های کووید را کشورهای عضو [اتحادیه اروپا] اتخاذ می‌کنند. 

حتی برخی از منتقدان مسکو نفوذ روسیه را به‌عنوان عامل مهمی در احساسات مخالف واکسن که اروپای شرقی را دربر‌گرفته است، تلقی نمی‌کنند. هریستف ایوانف، رهبر حزب میانه «بله» بلغارستان می‌گوید: «نفوذ روسیه به‌صورت آخرین گزینه تحلیلی [تحلیل‌گران] در‌آمده است.» 

اما کارشناسان همچنین به شاخص‌های نگران‌کننده‌ای حاکی از آن اشاره می‌کنند که ممکن است مسکو در پی تلاش برای سوءاستفاده از همه‌گیری و تضعیف و کنترل ملت‌هایی که بخشی از حیطه نفوذ خود یا تهدیدی برای روسیه می‌بیند، سلامت عمومی را به خطر بیندازد. 

در اوایل سال جاری، رسانه‌های خبری فرانسه از تلاش‌های یک شرکت تبلیغاتی مشکوک مرتبط با کرملین در لندن پرده برداشت که هزاران یورو به شخصیت‌های بانفوذ پرداخت می‌کرد تاعلیه واکسن فایزر صحبت کنند. این طرح احتمالا بخشی از تلاش‌های پیشین مسکو برای تبلیغ و فروش واکسن‌های «اسپوتنیک وی کووید» روسیه بوده است. این حرکت اکنون در گرماگرم نگرانی در مورد تاثیر این واکسن و تردید درباره توانایی روسیه در افزایش تولید و توزیع آن، شکست خورده است.

گزارش ماه ژوئیه نهاد موسوم به «مرکز مطالعات دموکراسی» - اندیشکده مستقر در صوفیه پایتخت بلغارستان – صدها صفحه فیس‌بوک طرفدار روسیه به زبان بلغاری را شناسایی کرد که ترکیبی از سیاست‌های راست‌گرای افراطی و اطلاعات جعلی مربوط به کووید و نیز برتری واکسن «اسپوتنیک وی» روسیه را بر واکسن‌های غربی، تبلیغ می‌کنند. 

این گزارش نتیجه‌گیری می‌کند که «همه‌گیری، افزون بر تشدید اخبار جعلی و تئوری‌های توطئه، به گسترش محتوای زیان‌بخش کمک کرده و نظریه‌های شبه میهن‌پرستانه و نفوذ شریرانه را تسهیل کرده است.» 

گزارش ماه اکتبر شرکت «گرافیکا» حساب‌های کاربری شبکه‌های اجتماعی مرتبط با روسیه را متهم می‌کند که از کارزارهای واکسیناسیون و طرح اجبار واکسن انتقاد می‌کنند.  

پیام‌های ضد واکسن چنان نفوذی داشته‌اند که جریان آن حتی ظاهرا به خود روسیه برگشته و در شکست تلاش‌های مقام‌های این کشور برای ترغیب مردم به واکسیناسیون کمک کرده است. نظرخواهی ماه نوامبر «مرکز لوادا» نتیجه‌گیری کرده است که ۴۵ درصد مردم روسیه هرنوع واکسن (کووید) را چه از نوع «اسپوتنیک وی» باشد، چه ساخت شرکت‌های غربی، رد کرده‌اند. 

ایلیان واسیلف، سفیر سابق بلغارستان در روسیه می‌گوید: «روس‌ها نه طرفدار واکسن‌اند و نه مخالف‌ آن. تنها چیزی که به آن اهمیت می‌دهند دوقطبی کردن نظرات و ایجاد شکاف و بی‌ثباتی است.» 

روسیه همچنین به‌عنوان یک عامل نفوذ یا حمایت از احزاب سیاسی راست‌گرای افراطی دیده می‌شود که سیاست مخالف واکسن [کووید] دارند. یک گروه طرفدار روسیه در بلغارستان به‌نام «احیای میهن» (Revival of the Homeland) موفق شد در ماه نوامبر با جلب آرای مخالفان اجباری شدن واکسن، برای نخستین بار از تاریخ ایجادش، با رای کافی مردم به پارلمان این کشور راه یابد.

آقای واسیلف گفت: «تازه‌ترین عنصر ارزشمند در دستگاه تبلیغاتی روسیه [حزب] احیاء است که کاملا طرفدار روسیه و مخالف واکسیناسیون است.» 

کوستادین کوستادینف، رهبر حزب «احیاء» اصرار دارد که حزبش هیچ‌گونه کمک مالی از مسکو دریافت نمی‌کند، اما او در مقابل، دیگر احزاب را متهم می‌کند که آلت دست دولت‌های خارجی‌اند.

او می‌گوید: «احزاب سیاسی بلغارستان از خارج حمایت می‌شوند – آمریکا، آلمان، ترکیه. سازمان ما تنها [حزبی] است که هیچ‌گونه اتکایی به خارج ندارد. ما به سفیر آمریکا متکی نیستیم که ما را جزئی از دولت بکند.»

بخش عمده پیام‌های بازیگران سیاسی متحد با روسیه و کارزارهای تبلیغاتی، شرکت‌های تولید داروی فایزر و مدرنا را هدف‌گیری می‌کنند. این گزارش‌ها تاثیر و ایمنی و نیز انگیزه‌های افراد پشت آن را زیر سوال می‌برد. تارنماهایی ازجمله «نیوز فرانت. اینفو» (news-fornt.info) به ریاست کنستانتین کنیریک، گزارشگر طرفدار کرملین، شایعات و وقایع ناگوار را در بلغارستان، گرجستان، مجارستان، اسلواکی، لهستان و صربستان برجسته می‌کند.

در یکی ازاین‌گونه گزارش‌ها آمده است که یکی از مدیران هیئت‌امنای خبرگزاری رویترز همچنین عضو هیئت‌مدیره شرکت فایزر بوده که در دنیای مدیریت شرکت‌ها امری معمول است.

نیکلای تبریگن، پژوهشگر در انستیتوی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل بخارست می‌گوید: «ما رسانه‌هایی طرفدار روسیه داریم که در روایاتی ملی‌گرایانه، واکسیناسیون را [برای مثال] به برده‌گیری در رومانی و اعمال دیکتاتوری دارویی توصیف می‌کنند. هدف، کاشتن تخم بی‌اعتمادی نسبت به مسئولان و کارشناسان است.»

تمام ملل اروپای شرقی که هدف به‌اصطلاح کارزار اعمال‌نفوذ روسیه قرار گرفته‌اند، برای دهه‌ها با مسکو مناسباتی پیچیده و ناراحت داشته‌اند. رومانی به‌ویژه یک قرن است که از شوروی سابق به خاطر انتقال گنجینه‌ای از جواهرات این کشور به روسیه که تحت‌لوای مراقبت از آن‌ها در جنگ جهانی اول صورت گرفت، اما هرگز به رومانی باز پس داده نشد، شکایت دارد.

آقای اونسیو در واکنش به این سوال که آیا نگران آن نیست که گزارش‌هایش به منافع یک کشور خارجی کمک کند، به‌سرعت مصاحبه را با این عبارات پایان داد: «هرچه منتشر کرده‌ام، می‌تواند موردتوجه دیگران قرار گیرد، حتی اسپوتنیک.» او در ادامه گفتگویش که در یک اپلیکیشن پیام‌رسان صورت می‌گرفت، گفت: «من [مقالاتم] را برای شخص به‌خصوصی منتشر نکردم، مگر برای دستیابی به حقیقت، حتی اگر حقیقت مردم را آزار دهد.»