ژاپن برای اغلب گردشگرها همیشه یک ایده جدید و بکر برای دیدن در چنته دارد. رفتن به دل جنگل‌های مرطوب برای دیدن خزه‌ها یکی از فعالیت‌هایی است که ممکن است دوستان ژاپنی‌تان به شما پیشنهاد کنند.

اما واقعاً چه چیزی در این پشته‌های سبز بی‌شکل که روی درخت‌، سنگ و صخره‌ها روییده‌اند برای ژاپنی‌ها جالب و جذاب است؟

در سال ۲۰۱۱، هیساکو فوجی کتابی با عنوان «خزه‌ها، دوستان عزیز من» منتشر کرد. بیش از ۴۰ هزار نسخه از آن به فروش رفت و موجی از مهمانی‌های تماشای خزه در میان زنان جوانی که خود را «دختران خزه» می‌نامند، راه افتاد.

طبق گزارش وال‌استریت ژورنال، نوشیدنی‌ها و حلقه‌هایی با مضمون خزه که به‌جای جواهرات، خزه از آن جوانه می‌زنند، به‌عنوان کالاهای محبوب در ژاپن برای هدیه دادن خریداری می‌شوند.

طرفداران خزه در گروه‌های کوچک به عمق جنگل‌های سرسبز و خزه‌ای ژاپن می‌روند تا در آنجا گیاهان را با ذره‌بین بررسی می‌کنند.

چه چیزی در پس جنون علاقه به خزه در ژاپن نهفته است؟ برای درک بهتر این علاقه باید سری بزنیم به فرهنگ ژاپنی.

مفهوم ژاپنی وابی-سابی (Wabi-sabi) نقش کلیدی در محبوبیت خزه دارد. به‌طورکلی، وابی – سابی یک سبک و ایده زیبایی‌شناسی است که به شاخص‌هایی مانند ناپایداری، فروتنی، عدم تقارن و نقص اهمیت می‌دهد.

این نمادها در تضاد کامل باارزش‌های زیبایی‌شناختی غربی است که شامل ماندگاری، عظمت، تقارن و کمال می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، بسیاری از ژاپنی‌ها کاسه‌های چای ساده و سنگی را به چینی‌هایی که با دقت درست‌شده و همه شبیه به هم هستند، ترجیح می‌دهند. در برخی موارد، کاسه‌ها شکل ناقصی به خود می‌گیرند و دارای رنگ‌پریدگی‌هایی هستند که ممکن است با حساسیت‌های هنری کلاسیک غربی در تضاد باشد.

با توجه به این فرهنگ گل‌آرایی ژاپنی‌ها نیز طعم متفاوتی به خود می‌گیرد. در مقایسه با گل‌آرایی‌های استاندارد غربی که می‌تواند شامل تعداد زیادی از گونه‌های گیاهی در یک سبد یا دسته‌گل شلوغ باشد، هنر گل‌آرایی ژاپنی (Ikebana) به ظرافت کمینه‌گرا (مینیمال) میل می‌کند: فقط چند گیاه که ساقه‌ها و پیچ‌وتابشان به‌اندازه شکوفه‌ها مهم است.

از تقریباً ۱۲ هزار گونه خزه در سراسر جهان، ژاپن دارای ۲۵۰۰ گونه بومی است که برای علاقه‌مندان به ردیابی، مطالعه و مستندسازی اشکال مختلف آن‌ها کافی به نظر می‌رسد.

آب‌وهوای مرطوب ژاپن شرایط عالی را برای رشد این گیاه ایجاد می‌کند و خیره شدن به خزه در تابستان‌های گرم و مرطوب ژاپن واقعاً می‌تواند تأثیر آرامش‌بخشی داشته باشد. یکی از دلایلی که بسیاری از آن‌ها گلوله‌های خزه را زیر بام خانه‌هایشان آویزان می‌کنند هم همین اعتقاد به آرامش رسانی آن است.

خزه عمیقاً در فرهنگ ژاپنی ریشه دارد. بیشتر باغ‌های ژاپنی که به باغ‌های ذن نیز معروف‌اند دارای خزه هستند.. سرود ملی ژاپن حتی حاوی کلمه «خزه» است. (ممکن است جهان شما برای هزاران سال ادامه داشته باشد / تا زمانی که سنگریزه‌ها در یک صخره غول‌پیکر ادغام شوند و با خزه پوشانده شوند.)

 برای ژاپنی‌ها، یک جنبه طبیعی برای وابی-سابی وجود دارد که زیبا تلقی می‌شود و خزه شاید استاندارد وابی سابی باشد: ظاهراً به‌صورت تصادفی و در الگوهای نامتقارن رشد می‌کند. فروتن‌ترین گیاه است و اغلب زیر پا گذاشته می‌شود و تحت‌الشعاع همسایگان بزرگ‌تر و در حال رشدش قرار می‌گیرد.

 برخلاف دیگر فرهنگ‌ها در ژاپن باغبان‌ها کاردک به دست خزه‌ها را از روی درودیوار و باغچه‌ها جدا نمی‌کنند. در فرهنگ‌های غربی، مردم اغلب طبیعت را چیزی برای تسخیر می‌بینند؛ اما ژاپنی‌ها به‌جای تلاش برای تسلط بر طبیعت، سعی می‌کنند با آن همزیستی کنند و با رفتار یک مهمان موجب به دنیای طبیعی نزدیک شوند. بر این اساس، یک اصرار ذاتی برای حفظ آن وجود دارد. درحالی‌که در بسیاری از فرهنگ‌ها یک بازار قوی برای حذف خزه وجود دارد، بسیاری از ژاپنی‌ها تصور نمی‌کنند چیزی تا این حد بی‌ضرر را از بین ببرند.