سازمان نظام‌وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران همسو با دیگر نهادهای اجرایی این کشور، برای افزایش آمار ازدواج و فرزندآوری خیز برداشته است. بر اساس اعلام این سازمان، به ازای هر فرزند، سه ماه از خدمت وظیفه عمومی سربازان کسر می‌شود. همچنین حقوق و مرخصی سربازان وظیفه متاهل و دارای فرزند از دیگران بیشتر است و آنان این امکان را دارند که در نزدیکی محل سکونت خود دوره خدمت سربازی را بگذرانند. از آنجا که در ایران پسران با پایان یافتن ۱۸سالگی به خدمت سربازی اعزام می‌شوند، اقدام سازمان نظام‌وظیفه عمومی می‌تواند افزایش ازدواج‌ و فرزندآوری در سن کم را به دنبال داشته باشد.

خدمت سربازی در بسیاری از کشورهای جهان اختیاری است اما در جمهوری اسلامی ایران، کره شمالی و برخی دیگر از کشورهای مثل ارمنستان و ترکیه مردان به سربازی اجباری اعزام می‌شوند.

دوران خدمت سربازی در جمهوری اسلامی ایران ۲۴ ماه تمام است. تاکنون کارزارهای زیادی برای حذف سربازی اجباری در ایران تشکیل شده است اما مقام‌های جمهوری اسلامی هر بار آب پاکی را روی دست متقاضیان حذف ریخته و اعلام کرده‌اند که سربازی اجباری لغو نخواهد شد.

منتقدان سربازی اجباری آن را اتلاف وقت جوان‌ها در دوران طلایی زندگی می‌دانند و کم‌ نیستند جوان‌هایی که برای فرار یا حداقل کوتاه کردن دوره‌ سربازی به روش‌های گوناگون متوسل می‌شوند؛ یکی از راه‌ها ازدواج و تولد فرزند است.

به گزارش خبرگزاری رکنا و بر اساس اعلام سازمان نظام‌وظیفه عمومی، افراد متاهل مشمول معافیت از سربازی نمی‌شوند اما امکان «کسر خدمت و تسهیل شرایط» آنان وجود دارد. به‌ طوری‌ که می‌توانند نیمی از روزهای هفته را به مرخصی بروند. در پرداخت حقوق مشمولان متاهل نیز مانند کارمندان نیروهای مسلح، حق همسر و اولاد در نظر گرفته می‌شود.

نزدیکی محل خدمت به محل سکونت و امکان گرفتن انتقالی برای افرادی که ازدواج می‌کنند، نیز امکان دیگری است که برای سربازان متاهل در نظر گرفته شده است. همچنین بر اساس قانون نظام‌وظیفه، متاهلان دارای فرزند می‌توانند از کسری خدمت استفاده کنند. شرایط این نوع از کسری خدمت به این صورت است که متاهلان به ازای هر فرزند سه ماه از دوران خدمتشان کسر می‌شود.

سازمان نظام‌وظیفه عمومی در حالی این تسهیلات را برای سربازان متاهل در نظر گرفته است که اغلب مشمولان زیر ۲۰ سال سن دارند و برای تشکیل زندگی مشترک و پدر شدن آمادگی لازم را کسب نکرده‌اند. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر به خدمت سربازی اعزام می‌شوند که نزدیک به ۲۰ درصد آنان متاهل‌اند. با این حال بعید نیست که بسیاری از افراد با هدف استفاده از امکانات ویژه‌ای که برای متاهلان در خدمت سربازی در نظر گرفته شده است، به فکر ازدواج زودهنگام و فرزندآوری بیفتند.

جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر نیز با هدف بالا بردن آمار ازدواج، مبلغ وام ازدواج را افزایش داده بود؛ اقدامی که بنابر اعلام وزارت ورزش و جوانان دولت دهم، به افزایش چهار برابری کودک‌همسری در ایران منجر شد.

پیش‌تر محمدمهدی تندگویان، معاون وزیر ورزش و جوانان دولت روحانی، گفته بود که بسیاری از خانواده‌های فقیر برای اینکه وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج دریافت کنند، دختران خود را در کودکی شوهر داده‌اند. حالا نیز سازمان نظام‌وظیفه عمومی با ارائه تسهیلات ویژه برای متاهلان، به دنبال افزایش ازدواج زودهنگام در میان پسران است. این در حالی‌ است که منتقدان همواره گفته‌اند که سربازی اجباری نتیجه‌ای جز اتلاف وقت جوان‌ها در سن شکوفایی آنان ندارد و باید به‌طور کامل و برای همه لغو شود.

سربازی اجباری حتی در میان افراد و گروه‌های نزدیک به حکومت نیز منتقدان و مخالفانی دارد. پیش‌تر ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس یازدهم، گفته بود که جمهوری اسلامی ایران با پافشاری بر سربازی اجباری، برای خود «کارخانه دشمن‌سازی» درست کرده است.