سوگواری برای درگذشت رهبر قبیله‌ای در آمازون

مراسم سوگواری با رقص جنگ به دور مرکز دهکده و رقابت‌های هنرهای رزمی میان رزمندگان رنگین ۹ قبیله به اوج خود می‌رسد

یک عکاس از خبرگزاری رویترز تنها گزارشگری بود که ماه گذشته به مراسم خاکسپاری (آریتانا) دعوت شد- REUTERS/Ueslei Marcelino

درگذشت «آریتانا»، رئیس قوم «یاوِلاپیتی» بر اثر کووید ۱۹ در ماه اوت، ساکنان «خینگو» را تکان داده و آنها بدون رهبری مقتدر و مذاکره‌کننده‌ای توانا  نمی‌توانند در مقابل فشار ارباب صنایع کشاورزی در برزیل متحد شوند. مرزهای کشاورزی برزیل از صحرای «سرادوُ» گذشته و وارد جنگل‌های بارانی آمازون شده است.   

«تاپی یاولاپیتی» پسر «آریتانا» که احتمالا جانشین او خواهد شد، می‌گوید «خینگو» که با الوار‌شکنان، دامداران، سویا کاران و جویندگان طلا احاطه‌شده‌اند با اضمحلال فزاینده زیست‌بوم طبیعی‌شان و نیز حفظ گونه گونگی آن برای نسل‌های آینده روبه‌رو هستند. 

تاپی درحالی‌که روی شاخه درختی در کناره انشعاب رود «خینگو» نشسته می‌گوید نگران خشک شدن رودخانه در نتیجه کشاورزی در این منطقه است. او می‌افزاید: «ما امروز متحد نیستیم. قوم خینگو دیگر کسی را ندارد که روسای قبایل را سازماندهی کند. چالش عمده ما اتحاد مجدد برای نجات زمین‌هایمان است.»

یک عکاس از خبرگزاری رویترز تنها گزارشگری بود که ماه گذشته به مراسم خاکسپاری (آریتانا) دعوت شد. در این مراسم که چند روز به‌طول انجامید، یک‌هزار نفر از قبایل همسایه شرکت کرده بودند.

نسل بعدی رهبران منطقه «خینگو» به دنبال یک اتحاد بسیار مهم هستند زیرا ژائر بولسونارو (رئیس جمهور برزیل) با ترغیب کشاورزی صنعتی و استخراج معادن در اراضی حفاظت شده  و با حمایت اقشار قدرتمند سیاسی در برازیلیا حقوق اقوام بومی این منطقه را نادیده گرفته است.

برخی از ساکنان «خینگو» وسوسه شده‌اند که به خارجیان چوب فروخته یا زمین کشاورزی اجاره بدهند، هرچند آنها در منطقه‌ای به وسعت اسرائیل همچنان در اقلیت هستند.

«تاپی» ضمن تقاضای کمک از جهان خارج می‌گوید تغییرات اقلیمی جنگل‌ها را تخریب کرده و خطر آتش‌سوزی را افزایش داده است. 

«ما برای حفط نحوه زندگی و فرهنگ‌مان و برای بشریت؛ باید محیط زیست را نجات دهیم.»

از بالا، تضاد چشمگیری میان جنگل‌های سرسبز «خینگو» و زمین‌های قهوه‌ای رنگ زیر کشت وجود دارد که امروز به مرزهای منطقه محافظت شده در غرب برزیل نزدیک می‌شود.

کلودیا فرانکو، انسان‌شناس، می‌گوید دستگاه‌های اسپری مواد شیمیایی ضد آفت نباتی منبع آب‌های «خینگو» و رودخانه‌های نزدیک به آن را آلوده می‌کند  و همه ساله سطح آب این رودخانه‌ها توسط کشاورزان سویا که به آب بیشتری نیاز دارند، تحلیل می‌رود. 

ماهی، منبع اصلی پروتئین برای قبایل منطقه دارای چنان اهمیتی برای ساکنان «خینگو» است که شَمَن ها در مراسمی مذهبی به منظور حفاظت از ماهی‌گیران از حمله تمساح، به آنها پیش از رفتن به ماهیگیری  دود گیاه‌های دارویی می‌دمند.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

روستاییان سپس ماهی‌ها را روی منقل‌های بزرگ در فضای باز کباب کرده و با  نان «بِیجو» که زنان دهکده از نشاسته درخت «کاساوا» درست می‌کنند، می خورند.

 مردان قبیله شکایت می‌کنند که با گسترش زمین‌های کشاورزی و پایين رفتن سطح آب رودخانه همه ساله از تعداد ماهی‌های رودخانه کاسته می‌شود.

منطقه فوقانی رودخانه «خینگو»  در سال ۱۹۶۱ به دنبال کارزار اورلاندو و کلودیو ویلاس بوآز، منطقه حفاظت شده اعلام شد. این دو برادر از قبایل منطقه در مقابل پیشرفت مهاجران حفاظت کرده و حکم قانونی حفاظت از نخستین ناحیه بزرگ قومی در آمریکای جنوبی را اخذ کردند.

از آن هنگام، جمعیت «یاولاپیتی» از ۴۰ نفر بازمانده همه گیری سرخک در سال‌های ۱۹۵۰ به ۳۰۰ نفر رسیده که امروز در خانه‌های بزرگ جمعی با سقف کاهگلی زندگی می‌کنند.

تاپی پسر «آریتانا» می‌گوید اورلاندو ویلاس بوآز او را به دلیل تدبیر، قابلیت رهبری و مهارت‌های دیپلماتیکش به‌عنوان رهبر کل قبایل «خینگو» برگزید. 

آریتانا یکی از ۱۲ نفر در منطقه بود که بر اثر عوارض کووید ۱۹ در گذشت. دیگر قربانیان کرونا سالمندانی بودند که دانش گذشته «یاولاپیتی»  از جمله داستان‌ها و ترانه‌هایی را می‌دانستند که فرهنگ آن‌ها را تا امروز زنده نگاهداشته است. 

همه بزرگسالان این قبایل هم اکنون علیه ویروس کرونا واکسینه شده‌اند.

زنان روزها در سوک آریتانا و سه ریش‌سفید دیگر قبیله نشستند و مردها با دمیدن در ترومپت‌هایی که از ساقه‌های بلند بامبو ساخته شده بود، در مرکز خاکی دهکده رژه رفتند.

مردم با قرار دادن چهار تنه درخت در مرکز دهکده، از روح مردگان قدردانی کردند.

مردهای دهکده بدن‌هایشان را با رنگ سیاه از درخت «جِنیپاپوُ» و قرمز درخشان از دانه «اورکوم» که پس از پخته شدن به صورت خمیر درآمده بود، رنگ کردند. 

تعقل مدرن با سنت درآمیخت. صورت رنگ شده یک پسربچه یادآور «جوکر»، دشمن «بتمَن» بود اما پیام سیاسی روی سینه‌اش می‌کفت: «بولسونارو برود.» 

مراسم سوگواری با رقص جنگ به دور مرکز دهکده و رقابت‌های هنرهای رزمی میان رزمندگان رنگین ۹ قبیله به اوج خود رسید.

فرانکو می‌گوید: «پس از ساعت‌ها ناله و زاری، بامداد فرا رسید و ارواح رفتگان از تنه‌ درخت‌ها پرکشیدند تا به نیاکانشان در جهان مردگان بپیوندند.»

بیشتر از جهان