وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد این کشور آماده است ظرف چند روز آینده برای دور هفتم مذاکرات هسته‌ای به وین، پایتخت اتریش، بازگردد. همزمان جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید درباره اعلام آمادگی تهران برای ازسرگیری مذاکرات در اواخبر نوامبر (نیمه آذرماه) گفت که آمریکا منتظر تایید آمادگی تهران برای مذاکره از سوی اروپا می ماند. علی باقری، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه به بروکسل سفر کرده و با انریکه مورا، هماهنگ کننده کمیسون مشترک برجام دیدار کرده بود. باقری این مذاکرات را سازنده خواهند و از توافق برای ادامه مذاکره تا پیش از پایان نوامبر خبر داد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت واشنگتن باور دارد که هنوز امکان دارد ایران و آمریکا «به سرعت به درک مشترک و اجرای بازگشت به تبعیت دوجانبه کامل از برجام» برسند. پرایس تاکید کرد که از دور آخر مذاکرات در ماه ژوئن تنها چند موضوع معدود حل‌ناشده باقی مانده‌اند.

انتظار می‌رود دور هفتم مذاکرات در ماه آینده در تقویم میلادی (که از هفته آینده آغاز می‌شود) از سر گرفته شود. این اولین دور مذاکرات در زمان ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی و تیم جدید وزارت خارجه به رهبری حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جدید خواهد بود. رئیسی ازهمتای پیشین خود، حسن روحانی، به علت میل رسیدن به توافق سریع با غرب انتقاد کرده اما خود نیز هیچ‌وقت امکان بازگشت به برجام را رد نکرده بود. این در حالی است که رسانه‌ها و جریانات تندرو در ایران همچنان به انتقاد از برجام ادامه می‌دهند. تصمیمات نهایی در این زمینه را البته آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، می‌گیرد.

رئیسی پیش از این گفته بود که دستور به بازبینی کامل نتایج شش دور مذاکرات قبلی برجام (با دولت بایدن) را داده است.

برجام پس از چند سال مذاکرات در سال ۲۰۱۵ بین ایران و گروه «۱+۵» (شامل آمریکا، فرانسه، بریتانیا، چین، روسیه و آلمان) امضا شد. سه سال بعد، دولت دونالد ترامپ از آن خارج شد. اما دولت بایدن که سال گذشته بر سر کار آمد خواهان احیای برجام است. بازگشت آمریکا به برجام از وعده‌های انتخاباتی بایدن بود.

تحریم‌های گسترده‌ای که در طول بحران هسته‌ای بر ایران اعمال شده‌اند پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای برای ایران به دنبال داشته است. با این وجود امیرعبداللهیان و سایر مقامات ایران معمولا ادعا می‌کنند جمهوری اسلامی نیاز چندانی به بازگشت به برجام ندارد.

دولت بایدن اخیرا می‌گوید اگر راه‌حل دیپلماتیک به نتیجه نرسید، برای گزینه‌های دیگر آمادگی دارد اما تا کنون اعلام نکرده که این طرح چیست.

این در حالی است که ایران به نقض تعهدات هسته‌ای با سرعت بیشتری ادامه می‌دهد. این کشور اکنون اورانیوم را در سطحی بسیار بیش از آن‌چه در برجام مجاز است غنی‌سازی می‌کند. اورانیوم در سطوح پایین غنی‌سازی می‌تواند برای پژوهش پزشکی یا تامین سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار بگیرد اما در سطوح بالای ۹۰ درصد استفاده تسلیحاتی دارد. با اورانیومی که درصد غنی‌سازی‌اش بالا است در ضمن می‌توان پلوتونیوم ۲۳۹ درست کرد که رایج‌ترین ماده انفجاری تسلیحات هسته‌ای است.

ایران منکر خواست تولید سلاح‌های هسته‌ای است و برای اثبات این ادعا معمولا به فتوایی اشاره می‌کند که آیت‌الله خامنه‌ای در این زمینه صادر کرده است. با این وجود برخی مقامات ایران در طول این سال‌ها در خفا و علنا از احتمال حرکت به سوی ساخت سلاح هسته‌ای گفته‌اند. ایران در ضمن برنامه‌ تسلیحاتی هسته‌ای به مدیریت محسن فخری‌زاده داشت که طبق بیشتر تخمین‌ها حوالی سال ۲۰۰۳ آن‌را متوقف کرد. فخری‌زاده سال گذشته در حوالی دماوند کشته شد.

نهادهای امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل در مورد نزدیک شدن ایران به سلاح هسته‌ای هشدار داده‌اند گرچه گفته‌اند که عملیاتی شدن چنین امکانی همچنان مدتی قابل توجه طول خواهد کشید.

اسرائیل در زمان دولت نخست‌وزیر محافظه‌کار، بنیامین نتانیاهو، به شدت مخالف برجام بود و در این زمینه با دولت وقت باراک اوباما درگیر شد. دولت جدید این کشور به رهبری نفتالی بنت اما متشکل از چندین حزب با سیاست‌های مختلف است و به نظر بهبود روابط با آمریکا را در اولویت خود قرار داده است گرچه مخالفت عمومی خود با برجام را ادامه داده است. با این وجود، بنی گانتز، وزیر دفاع جدید که متعلق به جریانی لیبرال است، گفته اگر برجام جوری باز گردد که مورد رضایت آمریکا باشد، اسرائیل با آن مخالفت نخواهد کرد. در عین حال، اسرائیل و سایر متحدین آمریکا در منطقه از جمله عربستان سعودی عموما نگران اقدامات ایران هستند و خواهان محدود کردن اقدامات جمهوری اسلامی فرای مساله هسته‌ای نیز شده‌اند.

پرایس هفته پیش گفته بود که موضع آمریکا نسبت به مذاکرات برجام در وین «نه خوش‌بینانه و نه بدبینانه» که «واقع‌بینانه» است. گفته‌های پرایس در روز چهارشنبه اما به روشنی خبر از نگاهی خوش‌بینانه می‌دهد.

راب مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران، روز دوشنبه در گفتگوی تلفنی با خبرنگاران گفته بود مذاکرات برای احیای برجام به «مرحله خطیری» رسیده‌اند. مالی اخیرا سفرهایی به منطقه خلیج فارس و اروپا انجام داده بود تا با متحدین مختلف آمریکا رایزنی کند.