وزیر خارجه آمریکا، مشاور امنیت ملی و نماینده ویژه دولت جو بایدن در امور ایران این روزها از روی آوردن به «گزینه‌های دیگر» در صورت شکست دیپلماسی با جمهوری اسلامی ایران سخن می‌گویند. ادعایی که باتوجه به عملکرد دولت بایدن، به نظرنمی‌رسد نه برای تهران باورپذیر باشد، نه تل‌آویو و نه حتی مطرح کنندگان آن در واشینگتن.

بحث «پلن بی» یا «طرح جایگزین برجام» را نخست مقامات اسرائیل نگران از پیشرفت برنامه‌های هسته‌ای ایران و بی‌معنی شدن بازگشت به برجام مطرح کردند. حالا واشینگتن در تلاش برای تنظیم مناسبات خود با تل‌آویو با احتیاط آن را نجوا می‌کند. اما آنچه در عمل از سوی دولت بایدن اتفاق می‌افتد، چیزی فراتر از اصرار برای بازگشت به ریل مذاکرات قبلی با تهران نیست. همزمان با نشست خبری مشترک روز چهارشنبه وزرای خارجه آمریکا و اسرائیل که در آن به روی میز بودن گزینه‌های دیگر اشاره شد، انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عازم تهران شد تا به پشتوانه تاکید آمریکا و اروپا بر ادامه دیپلماسی با جمهوری اسلامی زمینه را برای دور هفتم مذاکرات احیای برجام فراهم کند.

اما تهران که عملکرد دولت بایدن و علاقه او به بازگشت به برجام را زیر نظر دارد، در ۱۰ ماه گذشته سرعت و گستره فعالیت‌های هسته‌ای خود را بیش از هر زمان دیگری پس از خروج آمریکا از برجام افزایش داده است و به‌طور بی‌سابقه‌ای تعهدات هسته‌ای را یکی پس از دیگری نقض می‌کند.

بایدن بر خلاف دونالد ترامپ، به ندرت، مبهم و با لکنت از سیاست خود در قبال ایران سخن می‌گوید. معدود واکنش‌های او به اقدامات تحریک‌آمیز در منطقه که به جمهوری اسلامی نسبت داده شده از حمله هوایی به چند سوله خالی در سوریه، صدور بیانیه‌هایی دو پهلو و تحریم چند شخص حقیقی و حقوقی رده چندم فراتر نرفته است. اخیرا هم نیویورک‌تایمز روایتی از ادغام میز ایران و کره شمالی یا به بیان دیگر پایان کار میز مستقل ایران در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سی‌آی‌ای خبر داده است. اقدامی «خطرناک و در زمان اشتباه» از نگاه منتقدان که به گفته الیوت آبرامز، نماینده دولت ترامپ در امور ایران، پیام «توجه کمتر به ایران و رویکرد نرم‌تر» را ارسال می‌کند.

این در حالی است که آنتونی بلینکن و جیک سالیوان در اظهارات اخیر خود تصویری از «گزینه‌های دیگر» که ادعا می‌کنند آمریکا آماده استفاده از آنها است، ارایه نداده‌اند یا  طرحی برای مطرح کردن ندارند.

در طول ۲۰ سالی که از آغاز بحران هسته‌ای ایران می‌گذرد، «گزینه‌های دیگر» معمولا به معنی تحریم‌های شورای امنیت، فعالیت‌های جاسوسی و خرابکاری‌ها یا گزینه نظامی بوده‌اند. سه گزینه‌ای که دولت بایدن دست‌کم تا کنون آنها را خنثی شده جلوه داده است.

در مورد بازگشت تحریم‌های شورای امنیت؛ همه آنچه که تا کنون دولت بایدن گفته درباره لغو تحریم‌ها بوده است. از جمله مهمترین این اقدامات نامه دولت بایدن به شورای امنیت سازمان ملل برای بی‌اثر کردن سیاست دولت ترامپ در جهت استفاده از «مکانسیم ماشه» است. اقدامی که کمتر از دو ماه پس از آغاز به کار جو بایدن انجام شد و همزمان محدودیت‌ها برای تردد دیپلمات‌های جمهوری اسلامی در نیویوک را نیز لغو کرد.

گزینه افزایش عملیات محرمانه و جاسوسی نیز با پرچیده شدن میز مستقل ایران در سی‌آی‌ای در تضاد است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل قبلا گفته بود که او به دلیل نگرانی از افشاء شدن طرح عملیات محرمانه از سوی دولت بایدن، واشینگتن را در جریان این طرح‌ها قرار نمی‌داده است. گزارش نیویورک‌تایمز در مرداد‌ماه حاکی از آن است که با توجه به تضعیف «شبکه جاسوسان آمریکا در ایران» ایالا‌ت‌متحده به طور فزاینده‌ای به اطلاعات اسرائیل از ایران وابسته شده است.

اما بیشترین موفقیت دولت بایدن در بی‌اثر کردن تهدید به استفاده از «گزینه نظامی» بوده است. پیامی شفاف که خروج آشفته و شتابزده نیروهای آمریکایی از افغانستان برای تهران ارسال کرد.

در توضیح دلایل تردید در ادعای روی میز بودن «گزینه‌های دیگر» می‌توان به ۹ سال قبل بازگشت. اسفندماه ۱۳۹۱؛ زمانی که جو بایدن معاون باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا بود و بلینکن و سالیوان به نمایندگی از دولت در حال رایزنی محرمانه با نمایندگان علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی بودند.

بایدن در همان زمان در جمع اعضای سازمان آیپک، بزرگترین لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا ادعا کرد؛ همه گزینه‌ها شامل گزینه نظامی روی میز است.

مشابه اظهارات روز چهارشنبه بلینکن در کنفرانس خبری مشترک با یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل.

رویکرد کنونی جو بایدن و همکارانش در قبال ایران حتی در مقایسه با دوران اوباما محافظه‌کارانه‌تر به‌نظر می‌رسد. تا زمانی که این ضعف نمایان باشد، مقامات در تهران به گسترده‌تر کردن محدوده آسایش خود ادامه خواهند داد.