سخنان سنجیده در نیوریوک
سخنرانی حمد الله محب مشاور امنیت ملی افغانستان هفته پیش در نشست شورای امنیت سازمان ملل سنجیده و بی‌دردسر بود. او پیام نارضایتی کابل را از به حاشیه کشیده شدن حکومت وحدت ملی افغانستان در مذاکرات صلح آمریکا با طالبان با زبان دیپلماسی به گوش هم‌پیمانان افغانستان رساند. محب سپس فرصت سخنرانی در انجمن آسیایی در شهر نیویورک را غنمیت شمرد و آن‌چه در سازمان ملل نگفته بود را محتاطانه آن جا گفت. بارنت روبین افغانستان شناس دانشگاه نیویورک که گفت‌وگو گردان نشست انجمن آسیایی بود، تلاش کرد تا محب را به گفته مردمان کابل « سر گپ بیاورید» و انتقادهای او را از مذاکرات صلح آمریکا و گروه طالبان بشنود. محب از دامی که بارنت روبین چیده بود پرید و به واشنگتن دی سی رفت تا در دیدارهای جداگانه با حلقات سیاسی و تاثیرگذار در آن شهر بر مقام‌های آمریکایی فشار بیاورد تا حکومت افغانستان را به عنوان شریک اصلی مذاکرات بپذیرد.
واشنگتن دی سی و تیری که از کمان جست
بسیاری از دولت‌مردان و لابی‌گران، واشنگتن دی سی را شهر کوسه‌های بزرگ می‌گویند. شهری که منافع نهادها، دولت‌ها، شرکت‌های فراملیتی، غول‌های رسانه‌یی، اندیشکده‌های تاثیر گذار و سیاست‌‌گران بی‌رحم همه و همه در آن گره‌خورده است و رقابت برای بقا در آن شهر نفس‌گیر و طاقت فرساست. میانگین سنی دیپلمات‌های ارشد در این شهر دست‌کم چهل سال است. حمدالله محب وقتی به سفارت افغانستان در واشنگتن دی‌سی گماشته شد جوانی کم تجربه و نا آشنا با پیچیده‌گی‌های واشنگتن دی سی بود. او اما برخلاف توقع بسیاری، سفیر صاحب دیدگاهی ظاهر شد و برای خودش نام و نشانی کسب کرد. همین که کارش در سفارت افغانستان در واشنگتن به پایان رسید، اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان او را به مشاوریت امنیت ملی گماشت.
این بار نیز وقتی حمد الله محب به عنوان مشاور امنیت ملی به دی سی رفت، باور داشت از پس کارش به درستی بر می‌آید. می‌پنداشت که به لطف مناسبات گسترده که در این شهر دارد، می‌تواند مقام‌های آمریکایی را قناعت بدهد که بیرون کشیدن حکومت افغانستان از گردونه مذاکرات توسط آمریکا پیمان شکنی با یک هم‌پیمان استراتیژیک است. در اندیشکده هادسن جای که حسین حقانی سیاست‌گر خوشنام پاکستانی گرداننده نشست بود، لجام سخن از دست محب گریخت و فراموش کرد که هر سخنی در واشنگتن موافقان و معاندان بسیاری دارد. محب گفت به درایت و کفایت زلمی خلیلزاد به عنوان یک دیپلمات کارکشته شک شک دارد؛ معامله با تروریست‌های طالب بی‌حرمتی به قربانیان حملات یازدهم سپتامبر است؛ خلیلزاد نیت‌های سلطه‌طلبانه دارد و می‌خواهد ماهی مقصود خودش را از مذاکرات بگیرد و وایسرای آمریکا در افغانستان شود.
مقام‌های آمریکایی به زودی به توتیتر ریختند و به تک تک انتقادهای محب پاسخ دادند. سفیر آمریکا به محب یادآوری کرد که بزرگترین بی حرمتی به قربانیان جنگ با تروریسم، فساد و مال‌اندوزی مقام‌های حکومت افغانستان است. معاون وزیر خارجه آمریکا در اعلامیه تند و غیر دیپلماتیک از احضار مشاور امنیت ملی افغانستان به وزارت خارجه آمریکا خبر داد و گفت که به او فهمانده اند که حمله لفظی به زلمی خلیلزاد مذاکره کننده ارشد آمریکا با طالبان حمله به مایک پامپیو، وزیر خارجه آمریکا محسوب می‌شود.
پس‌لرزه‌های ماجرا در کابل
انتقادهای محب از ایالات متحده واکنش‌های مختلفی را برانگیخت. هوادران حکومت موضع‌گیری او را در خط منافع ملی دانستند و مخالفان حکومت سخنان او را غیرمسوولانه خواندند. جدی‌ترین واکنش اما از مخالفان حکومت وحدت ملی نبود. عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت بی این که نامی از مشاور امنیت ملی کشورش ببرد گفت که مقام‌های حکومتی باید مسوولانه حرف بزنند و باعث خدشه‌دار شدن روابط استراتیژیک افغانستان با ایالات متحده آمریکا نشوند. او پیش از این نیز گفته بود که حاضر است در صورتی که صلح پایدار تامین شود از مقام اش کنار برود و از طرح حکومت عبوری حمایت کند.
در حالی که هیات مذاکره کننده آمریکا برای دور دیگری از مذاکرات با طالبان آمادگی می‌گیرد، اختلاف‌ها در کابل جدی می‌شوند. رییس‌جمهوری افغانستان گزینه‌های محدودی برای بهتر شدن روابط دارد. از یک سو او نمی‌تواند نقش نظاره‌گر در مذاکرات را داشته باشد، از سوی دیگر آمریکایی‌ها حاضر نیستند رهبری مذاکرات را به اشرف غنی بدهند. مخالفت اشرف غنی با زلمی خلیلزاد نیز ره به جای نخواهد برد. خلیلزاد سیاست‌گر زرنگی است و دوستان قدرتمندی در حزب جمهوری‌خواه دارد. لابی‌گری خلیلزاد برای شخص اشرف غنی حیاتی بوده است. او در ۲۰۱۴ گروهی را در واشنگتن متقاعد تا فرصت رهبری حکومت وحدت ملی را به اشرف غنی بدهند. بسیاری باور دارند که حالا او در سمت مشاوریت وزارت خارجه آمریکا قطعا نقش تعیین کننده‌ای در کنار زدن اشرف غنی بازی خواهد کرد.
