مواد غذایی پرمصرف مثل برنج، حبوبات، روغن، کره و خرما از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون، ظرف مدت پنج ماه، ۳۰ تا ۹۰ درصد گران شده‌اند. به گفته قاسمعلی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی، روند صعودی قیمت برخی کالاها همچنان ادامه دارد.

در چهار دهه گذشته، سیر صعودی بهای کالاهای اساسی همواره ادامه داشته اما در چند سال اخیر، افزایش قیمت‌ها از سالی یک بار و دو بار به چندین بار در سال رسیده است، به طوری‌ که قیمت بیشتر کالاهای اساسی از یک ماه تا ماهی دیگر تغییر محسوس می‌کند.

نتایج یک کار مطالعاتی در اتاق بازرگانی تهران که به‌تازگی اعلام شده است، نشان می‌دهد که ایرانی‌ها در ۱۰ سال اخیر برای تهیه کالاهای اساسی مورد نیازشان هم بیشتر هزینه کرده‌‌اند و هم کمتر مصرف کرده‌اند. این مسئله حاکی از آن است که سفره مردم روزبه‌روز کوچک‌تر و آنان فقیرتر شده‌اند چرا که نتوانسته‌اند خود را با افزایش سرسام‌آور نرخ تورم و گرانی‌ها تطبیق دهند. برای نمونه، می‌توان تغییر قیمت کالاهای اساسی از فروردین تا مرداد سال ۱۴۰۰ را مثال زد که در این پنج ماه، بهای کالاهای اساسی بین ۳۰ تا ۹۰ درصد افزایش داشته، در حالی‌ که دستمزد و درآمد خانواده‌ها بر اساس نرخ مصوب ابتدای سال ۱۴۰۰ پرداخت می‌شود و تغییری نکرده است.

قاسمعلی حسنی با بیان اینکه بالا رفتن هزینه‌های تولید عامل اصلی افزایش قیمت کالاهای پرمصرف بوده، به خبرگزاری ایلنا، گفته است: «در سال جاری قیمت مواد اولیه تولید محصولات کشاورزی مانند سم، کود و بذر و سایر مولفه‌های تاثیرگذار در قیمت تمام‌شده مواد غذایی مانند مزد کارگر و حمل‌و‌نقل رشد قابل‌توجهی داشته و با رشد قیمت عوامل مذکور، افزایش قیمت مواد غذایی اجتناب‌ناپذیر است و  قیمت‌ نهایی برای مصرف‌کننده مطابق با رشد قیمت آن‌ها بالا می‌رود.»

به گفته دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی، در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۰ کره و خرما ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته‌ و روغن ۳۵ درصد و حبوبات بین ۳۰ تا ۳۵ درصد گران‌تر شده‌اند. قیمت برنج نیز با ۳۸ درصد افزایش قیمت روبه‌رو بوده است. حال آنکه در میان کالاهای پرمصرف بیشترین افزایش قیمت به شکر اختصاص یافته که قیمت آن ۹۰ درصد بالا رفته است.

قاسمعلی حسنی با اشاره به اینکه در ماه‌های اخیر، قابل‌لمس‌ترین افزایش قیمت مواد غذایی در زندگی مردم مربوط به برنج است، گفت: «در حال حاضر قیمت هر کیلو برنج داخلی به ۳۱ تا ۴۳ هزار تومان رسیده و بهای برنج خارجی نیز همپای آن بالا رفته است.»

برنج یکی از غذاهای اصلی و پای ثابت سفره خانوارهای ایرانی است و افزایش قیمت آن می‌تواند خطر گرسنگی مردم را به دنبال داشته باشد؛ به‌خصوص اینکه آنچه دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره افزایش قیمت‌ها عنوان می‌کند، فقط به آن دسته از مواد غذایی اشاره دارد که صنف او مسئول ‌آن‌ها است وگرنه در ماه‌های اخیر قیمت‌ لبنیات، گوشت قرمز، مرغ، میوه، تخم‌مرغ و نان نیز افزایش یافته‌ و به میزان گران شدن قیمت کالاهای اساسی، توان خرید مردم نیز کاهش یافته است.

گزارشی که وزارت تعاون، کار و رفاه به‌تازگی منتشر کرد، نشان می‌دهد که از هر سه ایرانی یک نفر زیر خط فقر است. در این گزارش سرانه خط فقر برای هر فرد در سال ۱۳۹۹ یک‌میلیون و ۲۵۴ هزار تومان بوده است. اگر افزایش قیمت‌های ۳۰ تا ۹۰ درصدی سال ۱۴۰۰ را در نظر بگیریم، خواهیم دید که سطح خط فقر در سال جاری نیز به همین میزان افزایش یافته است. به‌ ویژه اینکه میانگین نرخ تورم در سال ۱۳۹۹ حدود ۳۶ درصد بوده ولی در پنجمین ماه سال ۱۴۰۰ از مرز ۴۵ درصد نیز عبور کرده است.

در گزارش وزارت رفاه، از تورم بالا در دو بخش خوراکی‌ و مسکن به‌عنوان عوامل اصلی ایجادکننده فقر نام برده شده است.