ترکمنستان از نزدیک شدن طالبان به مرزهایش نگران است

هیئتی از طالبان برای گفت‌وگو با مقام‌های ترکمن به این کشور رفته‌اند

عباس استانکزی از مذاکره‌کنندگان طالبان -KARIM JAAFAR / AFP

طالبان اعلام کرده که هیئتی به رهبری عباس استانکزی در آغاز این هفته به کشور ترکمنستان رفته و با مقام‌های دولتی این کشور گفت‌وگو کرده است. محمد نعیم، سخنگوی طالبان، در حساب توییترش نوشته است که دو طرف در مورد روابط دوجانبه و مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی صحبت کرده‌اند. به گفته محمد نعیم، این سفر به دعوت رسمی ترکمنستان صورت گرفته است و آنان در عشق‌آباد با معاون وزارت خارجه این کشور دیدار داشته‌اند.

پس از سفر استانکزی به جمهوری اسلامی ایران، حالا او هیئت خود را به عشق‌آباد برده است تا با مقام‌های ترکمنستان گفت‌وگو کند. اگر اظهارات سخنگوی طالبان درست باشد و ترکمنستان نماینده‌های این گروه را به عشق‌آباد دعوت کرده باشد، به این معنا است که این کشور از گسترش دامنه جنگ و نزدیک شدن درگیری‌ها به مرزهایش نگران است. رسانه‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند که ترکمنستان در حال انتقال هزاران سرباز و ده‌ها هلی‌کوپتر، تانک و هواپیماهای جنگی به مجاورت مرز خود با افغانستان است.

چند روز قبل طالبان به پاسگاه‌های پلیس در نوار مرزی با کشور ترکمنستان حمله کرد که در نتیجه تعدادی از سربازان افغان مجبور شدند به خاک ترکمنستان بگریزند. کشیده شدن آتش جنگ تا پشت حصارهای کشور ترکمنستان، دولت این کشور را به‌ شدت نگران کرده است زیرا با وجود جنگ و ناامنی، احتمال می‌دهد افراط‌گرایی به داخل این کشور به‌ شدت در بسته راه یابد. 

رابطه ترکمنستان با افغانستان بیشتر ملاحظات اقتصادی دارد. در حال حاضر ترکمنستان تقریبا بیشترین صادرات انرژی را به افغانستان دارد و بیشتر نیاز گاز و نفت افغانستان را این کشور تامین می‌کند. علاوه بر آن، ترکمنستان در پروژه بزرگ و بین‌المللی «تاپی» با افغانستان مشارکت دارد که زمینه انتقال انرژی از این کشور به پاکستان و هند از طریق افغانستان را میسر می‌کند. هم‌زمان با آن، پروژه بزرگ تاپ که برق ترکمنستان را به پاکستان انتقال خواهد داد نیز از مسیر افغانستان می‌گذرد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به همین دلیل ثبات و آرامش در افغانستان، نیاز اساسی ترکمنستان است اما این به معنای آن نیست که ترکمنستان نسبت به تحولات سیاسی افغانستان بی‌میل و رغبت باشد. در واقع هر تحول سیاسی در افغانستان حتما از زیر ذره‌بین ترکمنستان هم خواهد گذشت. ترکمنستان نظامی استبدادی و بسته‌ دارد. جهان‌بینی دینی و اشراف آن بر رویکرد دولت، جایگاهی در نظام ترکمنستان ندارد؛ به همین دلیل این کشور به‌شدت نگران شکل‌گیری جریان‌های افراطی در افغانستان است.

با اینکه ترکمنستان در اوایل دهه ۹۰ میلادی درهای خود را به روی افغان‌ها گشود اما پس از سلطه طالبان بر افغانستان، این درها آهسته‌آهسته بسته شدند تا جایی که حالا حتی گرفتن ویزای بازرگانی از کشور ترکمنستان هم به سختی میسر است. ترکمنستان رابطه بسیار خوبی با دولت افغانستان دارد اما هیچ‌گاه از گروه طالبان غافل نبوده است. هیئت گروه طالبان تاکنون چند بار به ترکمنستان سفر و با مقام‌های دولت این کشور گفت‌وگو کرده‌اند. البته معمولا اطلاعات بسیار اندکی از موضوع گفت‌وگوی مقام‌های ترکمنستان با طالبان به رسانه‌ها درز می‌کند.

حالا هم مشخص نیست که مقام‌های دولت ترکمنستان به نماینده‌های طالبان چه گفته‌اند. این گروه تلاش دارد تا نظر مساعد کشورهای همسایه در قبال عملکرد این گروه را به دست آورد. سخنگویان طالبان پس از نزدیک شدن به مرزهای این کشور با ترکمنستان به صراحت اعلام کردند که از سوی طالبان هیچ‌گونه تهدیدی متوجه کشور ترکمنستان نیست اما ترکمنستان نمی‌تواند صرفا به یک ادعای بی تضمین طالبان اکتفا کنند.

به احتمال زیاد با توجه به نقل‌وانتقال نیرو و تجهیزات جنگی ترکمنستان به کنار مرزهای مشترک این دو کشور، ترکمنستان به‌ شدت از افزایش جغرافیای زیر سلطه طالبان نگران است؛ زیرا به‌خوبی می‌داند که علی‌رغم ادعای طالبان، با قدرت گرفتن این گروه در افغانستان، بی‌بروبرگرد افراط‌ گرایی و جهادی‌گری، نه تنها به ترکمنستان که به اکثر کشورهای همسایه افغانستان وارد خواهد شد. به همین دلیل ترکمن‌ها نمی‌خواهند یا نمی‌توانند تنها به روابط اقتصادی با افغانستان اکتفا کنند و می‌کوشند تا بر مسائل سیاسی و تحولات امنیتی در افغانستان اشراف بیشتری داشته باشند.