در حاشیه درگیری‌های مرزی مرگبار میان طالبان افغانستان و ارتش پاکستان، دو طرف موجی از تبلیغات رسانه‌ای را نیز علیه یکدیگر به راه انداخته‌اند. در این میان، برخی کارشناسان، مقام‌ها و فعالان پاکستانی در شبکه‌های اجتماعی در حمایت از ارتش این کشور، از هشتگ «نمک‌حرام» [نمکنشناس] برای اشاره به طالبان افغانستان استفاده کرده‌اند که در دو هفته اخیر هزاران بار در شبکه‌های اجتماعی از جمله ایکس، فیس‌بوک، یوتیوب، اینستاگرام و تیک‌تاک منتشر شده است.
بابر خان ختک، خواننده پاکستانی، ۲۵ مهرماه ترانه‌ای با عنوان «نمک‌حرام» ساخت و در یوتیوب منتشر کرد که پس از آن در دیگر شبکه‌های اجتماعی نیز به‌صورت گسترده دست‌به‌دست شد. این ترانه پنج روز پس از تهاجم طالبان افغانستان به پاسگاه‌های مرزی پاکستان در امتداد مرز میان دو کشور، در شامگاه شنبه ۱۹ مهرماه منتشر شد.
در کلیپ این ترانه، تصاویری از رهبران طالبان افغانستان، اعضای این گروه و از جمله عکس‌هایی از مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، در سفر به هند و دیدارش با مقام‌های هندی گنجانده شده است و ترانه با این جمله آغاز می‌شود: «نمک‌حرام! تو فراموش کردی چه کسی تو را نجات داد» و در مصرع دوم می‌‌آید: «تو فراموش کردی چه کسی به تو نان داد، پناه داد، از ته دل در آغوش کشید و حالا به همان کسی حمله کردی که همسایه‌ات بود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
محتوای این ترانه بازتاب دیدگاهی است که در پی افزایش حملات تحریک طالبان پاکستانی در این کشور و انتقادهای گسترده مقام‌های پاکستانی از پناه گرفتن این گروه در خاک افغانستان شکل گرفته است.
طالبان افغانستان که حالا از متحدان دیرینه تحریک طالبان پاکستان‌اند، در زمان ظهور، از حمایت بی‌دریغ دولت پاکستان برخوردار بودند. در دور نخست حاکمیت طالبان بر افغانستان از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱ هم که بخشی از خاک این کشور در کنترل نیروهای مخالف طالبان بود، پاکستان از نخستین کشورهایی بود که رژیم طالبان را به رسمیت شناخت و برای سرکوب جبهه‌های مخالف طالبان تلاش کرد.
پس از سرنگونی رژیم طالبان در اواخر ۲۰۰۱ در پی تهاجم ناتو در چارچوب ائتلاف مبارزه با تروریسم به رهبری ایالات متحده، نیز اعضای طالبان اکثرا به پاکستان پناه بردند و عملیات چریکی برای بازپس‌گیری قدرت را اوایل سال ۲۰۰۴ بار دیگر از پاکستان هدایت کردند.
بر اساس گزارش‌های نهادهای ناظر امنیتی، از جمله شورای امنیت سازمان ملل متحد و نهادهای امنیتی دولت پیشین افغانستان، هسته اصلی و رهبری طالبان افغانستان در قالب «شورای کویته» تا پیش از سال ۲۰۲۱ در خاک پاکستان حضور داشتند و از پناهگاه‌هایشان در آن کشور، جنگ را در داخل افغانستان رهبری می‌کردند.
بازتاب محتوای کاربران پاکستانی با هشتگ «نمک حرام» در تیک تاک - تیک تاک
خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، نیز در بحبوحه درگیری مرزی با طالبان افغان، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی آج نیوز گفت: «طالبان در واقع محصول خود ما هستند. ما آن‌ها را پرورش دادیم و بزرگ کردیم، اما آن‌ها مردمانی غیرقابل‌اعتمادند.»
این سخنان وزیر دفاع پاکستان در واقع اعتراف به نقش پاکستان در ایجاد و بزرگ کردن طالبان در افغانستان است که اکنون از کنترل این کشور خارج شده‌اند.
در متن ترانه «نمک‌حرام» که ده‌ها تن از چهره‌های تاثیرگذار پاکستانی در شبکه‌های اجتماعی آن‌را بازخوانی و بازنشر کرده‌اند نیز این دیدگاه بازتاب یافته است. در بخشی از متن این ترانه خطاب به طالبان آمده است: «وقتی جهان تو را رها کرد، ما دست یاری دراز کردیم و امروز تو [حلقه] مودی را به گردنت انداخته‌ای.» در اینجا به نظر می‌رسد منظور از «مودی» نخست‌وزیر هند و اشاره به سفر وزیر خارجه طالبان به هند و دیدارهای او با مقام‌های هندی باشد که در اوج درگیری این گروه با پاکستان انجام شد.
در متن این ترانه که با موسیقی حماسی و تصاویری از حمله ارتش پاکستان به مواضع طالبان افغانستان تدوین شده است، با لحنی هشدارآمیز آمده است: «کابل می‌لرزد، بگرام می‌سوزد و هر خائنی شکست‌خورده است.» ترانه‌سرا در مصرع پایانی خطاب به طالبان می‌گوید: «حالا از نارندرا مودی خواهش کن تو را کمک کند.»
برخی کاربران هم به سال‌ها حضور رهبران طالبان در خاک پاکستان به‌عنوان پناهگاه اشاره کردند و برخی دیگر به موضوع میزبانی پاکستان از هزاران مهاجر افغان، از جمله اعضای خانواده‌های طالبان در نزدیک به ۴۰ سال گذشته پرداختند و گفتند اکنون این افراد با دشمنان پاکستان همدست شده‌اند.
مقام‌های پاکستان تحریک طالبان پاکستانی را «فتنه هند» می‌دانند و این گروه را به دریافت پول و حمایت از هند متهم می‌کنند. اینک نزدیکی طالبان افغانستان و دولت هند باعث شده است کاربران پاکستانی اتهامی مشابه را به طالبان افغانستان هم وارد کنند.
پاسخ طالبان
در پاسخ به هشتگ «نمک‌حرام» که کاربران پاکستانی در مورد طالبان افغانستان راه‌اندازی کردند، حساب‌های کاربری وابسته به طالبان افغانستان نیز هشتگی مشابه را در مورد حکومت پاکستان بازنشر کردند. در این پیام‌ها بیشتر به نقش پاکستان در همراهی با ایالات متحده برای ورود به افغانستان، بازداشت برخی سران طالبان در این کشور و تحویل دادن آن‌ها به آمریکا اشاره شده است.
ترانه‌های «نمک حرام» و «نمک حرام بشناسید» که در میان کاربران پاکستانی و اعضای طالبان دست به دست می‌شوند-یوتیوب
رسانه هندوکش که زیر نظر اداره استخبارات طالبان فعالیت می‌کند هم ترانه‌ای با عنوان «نمک‌حرام را بشناسید» منتشر کرده که با عکس‌هایی از مقام‌های پاکستانی تدوین شده است. این ترانه به زبان پشتو و با صدای عبدالجلیل جنید، از ترانه‌خوان‌های طالبان، تهیه شده و در آن از هیچ‌گونه ابزار موسیقی که طالبان آن را حرام می‌دانند، استفاده نشده است.
اعضای طالبان این ترانه را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند، اما به گستردگی ترانه پاکستانی از آن استقبال نشده است. البته بسیاری از شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام، فیس‌بوک، تیک‌تاک و یوتیوب برای نشان‌ها از جمله پرچم و رهبران طالبان محدودیت وضع کرده‌اند و ممکن است این مسئله باعث شده باشد کارزار طالبان در برابر کارزار کاربران پاکستانی کمتر جلب توجه کند.
طالبان در جریان درگیری مرزی با پاکستان به همه رسانه‌های داخل افغانستان دستور داده‌اند کشته‌های این گروه را «شهید» خطاب کنند و از دولت پاکستان با عنوان «رژیم نظامی پاکستان» نام ببرند. اداره استخبارات طالبان به مدیران رسانه‌های دولتی و خصوصی هم هشدار داد که در گزارش‌‌هایشان صراحتا از طالبان حمایت کنند و اعلام کرده‌اند که تخطی از این دستور به مجازات منجر خواهد شد.
مرکز خبرنگاران افغانستان ۲۶ مهرماه گزارش داد که اداره استخبارات طالبان فعالیت شبکه تلویزیونی شمشاد را که به زبان پشتو فعالیت می‌کند، به دلیل حمایت نکردن از موضع این گروه در جنگ با پاکستان متوقف کرده است. فعالیت این شبکه پس از سه روز توقف از سر گرفته شد، اما محتوای رسانه‌های داخل افغانستان همچنان حاوی پیام‌های مستقیم طالبان در مورد پاکستان است.
درگیری مرگبار مرزی، حمله ارتش پاکستان به شهرهای کابل، قندهار و پکتیکا و کشته شدن نظامیان و غیرنظامیان در دو طرف مرز، فضای رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی در دو کشور را به‌طور بی‌سابقه‌ای متشنج کرده است. هرچند اوایل این هفته با پادرمیانی قطر و ترکیه توافق‌نامه‌ای در زمینه اجرای آتش‌بس بلندمدت میان طالبان و دولت پاکستان امضا شد، اما گمانه‌زنی‌ها درباره تکرار درگیری‌ها و پایبند نبودن طالبان به تعهدات سپرده‌شده، نگرانی از تشدید تنش‌ها را افزایش داده است.
