«گیمر»های ایرانی، قربانیان سیاست‌های جمهوری اسلامی

مهم‌ترین مشکل «گیمر»های ایرانی را می‌توان نحوه و سرعت اتصال آنان به اینترنت جهانی دانست

یکی از سودآورترین جنبه‌های دنیای بازی‌های رایانه‌ای، «استریمینگ»  است - Kenzo TRIBOUILLARD / AFP

بر اساس آمار منتشر شده، سود صنعت «گیمینگ» (Gaming) یا بازی‌های اینترنتی و رایانه‌ای در سال ۲۰۲۰ میلادی بالغ بر ۱۸۰ میلیارد دلار بوده است. با این حال، «گیمر»های ایرانی نه تنها سودی از این بازار نمی‌برند، بلکه حتی برای حضور در این فضا با مشکلات اساسی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از مشکلات تکنولوژیک مانند «فیلترینگ» و پهنای کم باند گرفته، تا مسایلی که ریشه در فرهنگ ناآشنا با دنیای تکنولوژی دارد و حتی برخی از خانواده‌ها را تبدیل به مانع اساسی برای فعالیت فرزندان در حوزه بازی‌های رایانه‌ای کرده است.

مانند تمام فعالیت‌های اقتصادی، فرصت‌های شغلی این حوزه فناوری نیز ظرفیت به‌کارگیری افرادی را در بخش‌های مختلف تولید، طراحی، عرضه و خدمات پس از فروش داراست. افزون بر این بخش‌ها، جنبه‌های دیگری از صنعت سرگرمی نیز هست که مسیر نوینی را برای درآمدزایی از طریق حضور در شبکه‌های اجتماعی ایجاد و تقویت می‌کند. برای مثال، یکی از سودآورترین جنبه‌های دنیای بازی‌های رایانه‌ای، «استریمینگ» (Streaming) است که می‌تواند از مشاغل درآمدزایی باشد که در آن، «گیمر» حرفه‌ای از طریق به‌اشتراک‌گذاری صفحه خود با دنبال‌کنندگان و پخش بازی، ترفندها و شیوه و مهارت‌های بازی‌کردنش را به معرض نمایش می‌گذارد یا ظرافت‌های بازی را توضیح می‌دهد، و دنبال‌کنندگان نیز مبالغ دلخواه خود را به حساب او واریز می‌کنند.

با این حال، مهم‌ترین مشکل «گیمر»های ایرانی را می‌توان نحوه و سرعت اتصال آنان به اینترنت جهانی دانست، زیرا به دلیل تحریم‌های اقتصادی نمی‌توان «سِروِر»ها یا «محیط و ابزارِ میزبان و پخش‌کننده»ی اصلی بازی را در ایران مستقر کرد، «پینگ» یا میزان تاخیر اتصال «گیمر» با «سِروِر» بازی بسیار زیاد است، و بالا بودن این نرخ موجب می‌شود که سرعت بازی با افت همراه باشد و در نتیجه به علت ثبتِ توام با تاخیر حرکت، فرد در رقابت از دیگر رقبا عقب بماند. «پینگ» ایده‌آل برای اتصال به بازی‌های آنلاین زیر۲۰ است، اما این رقم در ایران گاهی به بالای ۱۰۰ می‌رسد و مایه اختلال اساسی در روند بازی می‌شود.

مجتبی، «گیمر» حرفه‌ای ایرانی، می‌گوید: «بالا و پایین شدن مدام پینگ در سیستم پیش‌بینی بازی‌های مولتی‌پلیر (چندنفره) تاثیر زیادی دارد و چون بازیکن نمی‌تواند پیش‌بینی کند که در فریم‌های (حرکت‌های) بعدی دیتا به چه سمتی دارد می‌رود، باعث پرش در بازی می‌شود. از طرف دیگر، تحریم ایران باعث شده است که خیلی از بازی‌های پرطرفدار را نتوانیم استفاده کنیم و فیلترینگ هم سد بزرگ دیگری روبه‌روی ما است که اگر بخواهیم فیلترینگ را دور بزنیم، باید برای بالا نرفتن پینگ فیلترشکن‌های اختصاصی بخریم که هزینه خیلی زیادی دارد.»

یکی دیگر از مشکلات کاربران ایرانی، نبودِ امکان خرید نسخه اصلی بازی‌ها و استفاده از خدمات پشتیبانی و پس از فروش است. علاوه بر این، پایین بودن ارزش پول ایران و نیز نبودِ ارتباط مالی با نظام مالی کشورهای دیگر، باعث شده است تا حتی شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، اپیک گیمز، و برخی دیگر از شرکت‌های سازنده بازی، قوانین سخت‌گیرانه‌ای نسبت به بازیکنان ایرانی داشته باشند و در موارد پرشماری، حساب‌های کاربری آنان را مسدود کنند. از این رو، فروشگاه‌های بازی‌های رایانه‌ای با استفاده از فیلترشکن یا واسطه‌هایی در خارج از ایران، حساب‌هایی را با نشانی‌های اینترنتی خارج از ایران درست می‌کنند و سپس آن حساب‌ها را با استفاده از گزینه اشتراک‌گذاری، در اختیار چند بازیکن در داخل کشور قرار می‌دهند تا کاربران بتوانند به شکل مقرون به صرفه‌تری از آن حساب‌های کاربری استفاده کنند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

فاطمه، از «گیمر»های ساکن ایران، می‌گوید: «بازی برای من راه فرار از واقعیت‌های جامعه است. وقتی در کشور دوچرخه‌سواری برای من ممنوع است، وقتی حضور زنان در ورزشگاه‌ها با محدودیت روبه‌روست، پس برای حضور در اجتماع دلخواه خودم سعی می‌کنم از راه‌های جدید استفاده کنم. بازی کردن و ارتباط با جامعه گیمرها هم در پرورش استعدادهای ذهنی‌ام به من کمک می‌کند و هم راه ارتباطی مجازی است که مرا از تنهایی بیرون می‌آورد، که آن هم الان با این وضعیت اینترنت سرعت‌پایین، مصیبت است.»

یک «گیمر» حرفه‌ای ایرانی و از برترین‌های «فورت نایت» ایران، می‌گوید: «میانگین روزانه هشت ساعت برای بازی و استریم کردن وقت می‌گذارم و ماهیانه حدود چهارصد هزار تومن برای اینترنت و وی پی ان هزینه می‌کنم، و با این هزینه‌ها با مشکلات بسیار زیادی روبه‌رو هستم. به‌تازگی قطعی برق هم به مشکلاتمان اضافه شده و وسط بازی برق می‌رود.»

«صادق پژمان»، مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، در بهمن ۱۳۹۹ تعداد «گیمر»های ایرانی را بیش از ۳۶میلیون نفر، و هزینه «گیمر»های ایرانی در سال ۱۳۹۹ را بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان برآورد کرده است. در حالی که می‌توان از این ظرفیت گسترده اقتصادی برای تعامل با دنیا و حضور سودآور «گیمر»های ایرانی بهره برد، حکومت با حمایت از ساخت بازی‌هایی از اساس ایدئولوژیک، مانند کودکان اربعین، دختران بهشتی، و ایران۵۷، سعی در مهندسی افکار کودکان و نوجوانان دارد و دیوار قطع ارتباط با دنیای خارج را از این طریق بلندتر می‌کند.

«گیمر»های ایرانی را می‌توان قربانیان سیستمی نیز در نظر گرفت که برای شرکت در مسابقات جهانی بازی‌های رایانه‌ای، مشکلات سنگینی در برابر آنان گذارده است. نمونه‌وار، می‌توان به مسابقه بین‌المللی (The International) اشاره کرد که برای رقابت‌های سال ۲۰۲۱ آن که در ماه اوت برگزار خواهد شد، بیش از ۳۰ میلیون دلار جایزه در نظر گرفته شده است، اما بازیکنان ایرانی برای حضور در آن و مسابقات مشابه دیگر، با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند؛ از ضعف اینترنت و فیلترینگ که منجر به حذف آن‌ها در مرحله انتخابی می‌شود، تا مشکل دریافت ویزا برای شرکت در مسابقات. در حالی که با برنامه‌ریزی و حمایت دولت، بازیکنان ایرانی می‌توانند به مقام‌های جهانی دست یابند، اولویت حاکمان حمایت و اختصاص بودجه به ساخت بازی «کودکان اربعین» با «محوریت سفر پیاده‌روی اربعین برای کودکان سه  تا نه سال است»، و شعارها و تیترهایی چون «اعتیاد به گیم خانمان‌برانداز است» و «گیمر بودن به عنوان یک شغل در جامعه جایگاهی ندارد»، سهم «گیمر»های ایرانی از رسانه‌های حکومتی شده است.