زمزمه‌های عقب افتادن انتخابات برای چیست؟

از «گوشه و کنار» به شورای نگهبان گفته‌اند انتخابات را عقب بیندازد

شورای نگهبان: تقاضاهایی برای عقب انداختن انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان و مجلس مطرح است- Behrouz MEHRI / AFP

نه تنها شیوع ویروس کرونا که شرایط سیاسی و اجتماعی ایران هم جوری تغییر کرده که شورای نگهبان از درخواست به تعویق انداختن انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس و میان‌دوره‌ای انتخابات خبرگان خبر داده است. احتمال آن می‌رود که به بهانه شیوع کرونا، انتخابات ریاست‌جمهوری نیز عقب بیفتد.

معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان روز پنجشنبه گفت که برای عقب انداختن انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان و مجلس تقاضاهایی مطرح است.

هرچند جناح‌های مختلف سیاسی در ماه‌های گذشته برای گرم کردن فضای انتخاباتی کشور بسیار تلاش‌ کردند ولی ویروس کرونا نه تنها به جان و مال مردم زد که سپهر سیاسی ایران هم به نوعی از ویروس کرونا مبتلا شده است. حالا از یک طرف انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ در خطر نبود مشارکت حداکثری قرار گرفته و از سوی دیگر، انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان و مجلس نیز با چنین خطری دست به گریبان است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

برخی فعالان سیاسی، در هفته‌های گذشته نبود مشارکت بالای مردم در انتخابات را گوشزد کردند و دنبال چاره‌اندیشی برای آن بودند. در ماه‌های اخیر، هم شیوع موج چهارم کرونا و هم دلزدگی شهروندان ایرانی از مدیریت و عملکرد مسئولان به خصوص مجلس یازدهم، تهدیدی جدی برای ویترین نظام جمهوری اسلامی در ایران محسوب می‌شود که همواره تلاش کرده است برای جلب مشارکت مردم در انتخابات، چهره‌ای دموکرات و مردم‌پسند از خود نمایش کند؛ چهره‌ای که می‌تواند سرپوشی بر سایر عملکردها و سیاستگذاری‌هایش تلقی شود.

شاید برای همین است که معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان گفته است: از «گوشه و کنار» تقاضاها و پیشنهادهایی مبنی بر «عقب انداختن» انتخابات میان‌دوره‌ای مجالس خبرگان و شورای اسلامی یا در یک روز برگزار نشدن آن‌ها ارائه می‌شود. محمدحسن صادقی‌مقدم، در مورد هویت این «گوشه و کنار»ها توضیحی نداده ولی ناگفته پیداست که بزرگان سیاسی و عقلای نظام یا آنان که از بی‌آبرویی‌ بیشتر حکومت در ایران بیم دارند، مایلند تا شیوع موج چهارم کرونا را دستاویزی برای دیرتر برگزار کردن انتخابات و نشستن پای اخبار اعلام نتیجه نهایی مذاکرات برجامی با آمریکا قرار دهند زیرا که تنها برگ برنده نظام در شرایط فعلی، شاید همین «توفیق برجامی» باشد تا بتوان با تبلیغ روی آن، مردم را بار دیگر، حتی در مقیاسی حداقلی، پای صندوق‌های رای کشاند.

هرچند شورای نگهبان نمی‌تواند در زمان برگزاری انتخابات دست ببرد و تغییر در تاریخ انتخابات، نیازمند تصمیمات قانون‌گذار است ولی مطرح شدن آن، از داستانی مصلحت‌اندیشانه حکایت دارد و زنگ خطری برای نظام است. به همین دلیل است که محمدحسن صادقی‌مقدم، عضو حقوقدان و معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان، در همایش دفاتر استانی نظارت و بازرسی انتخابات ابراز امیدواری کرده است که بیماری کرونا هر چه زودتر از بین رود و به گونه‌ای شود که کشور کاملا به سمت «آبی شدن» برود تا انتخابات پیش ‌رو بدون نگرانی مردم برگزار شود.

سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به همراه ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، اولین انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس یازدهم و دومین میان‌دوره‌ای پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ۲۸ خرداد سال جاری در سراسر کشور برگزار خواهد شد اما موج چهارم کرونا و آمار بالای مرگ‌ومیر و نیز حرکت لاک‌پشتی دولت در واکسینه کردن مردم در برابر کرونا که اصلی‌ترین خواسته آن‌ها است، پای خود را بر گلوی این دوره از انتخابات ایران، می‌فشارد.

تجربه برگزاری یازدهمین انتخابات مجلس، یکی از غیرمنتظره‌ترین مشارکت‌های مردمی برای نظام حاکم بود. مشارکتی حداقلی که حکومت ایران انتظارش را نداشت؛ به طوری که بیشتر رسانه‌ها و تحلیلگران، انتخابات مجلس یازدهم را رکورددار کمترین میزان مشارکت مردم در ۴۱ سال گذشته تاریخ جمهوری اسلامی عنوان کردند. هر دو جناح اصلی حکومت موسوم به اصولگرایان و اصلاح‌طلبان، بازنده اصلی آن دوره از انتخابات نام گرفتند و هرچند علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، انتخابات دوره یازدهم مجلس را «درخشش مطلوب» خواند ولی همچنان «آن» مشارکت حداقلی، پایه برنامه‌ریزی برای «این» انتخابات پیش رو است. انتخاباتی که به دلیل شیوع کرونا حالا می‌خواهد زمان بخرد تا نتیجه مذاکرات با آمریکا برایش دستاوردی به همراه داشته باشد.

عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، میانگین مشارکت در یازدهمین دوره انتخابات مجلس را ۵۷.۴۲ درصد عنوان کرده و گفته بود که ۲۴ میلیون و ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفر از مجموع ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر در انتخابات شرکت کردند. بیشترین درصد مشارکت در استان کهکیلویه و بویراحمد با ۷۱ درصد و کمترین مشارکت هم به استان تهران با ۲۶.۲ درصد مربوط بوده است. وزیر کشور، بیماری کرونا، شرایط سیاسی و مسائلی چون سقوط هواپیمای اوکراینی، حوادث آبان‌ و دی را عوامل پایین بودن سطح مشارکت برشمرده بود.

درگیری‌ها و دعواهای دولت و مجلس به جای رسیدگی به مشکلات کشور و معضلات اقتصادی مردم در یک سال اخیر، ناتوانی قوای مجریه و مقننه در مهار بحران کرونا، بی‌پاسخ ماندن اصلی‌ترین درخواست مردم که همان واکسیناسیون کرونا است، افزایش تورم، بیکاری، افزایش فقر در ایران و نامشخص بودن پرونده برجامی، همه در کنار هم می‌توانند در میزان مشارکت مردم در انتخابات پیش رو سهیم باشند.