محققان می‌گویند با استفاده از نانوفناوری در آزمایش خون، می‌توان سال‌ها قبل از بروز علائم بیماری آلزایمر، به وجود آن پی برد.

آنان با استفاده از نانوفناوری توانستند نشانه‌های تخریب یاخته‌های عصبی را در خون موش مبتلا به بیماری آلزایمر تشخیص دهند.

به گفته این محققان، با تشخیص زودهنگام نشانه‌های اولیه تخریب یاخته‌های عصبی در آزمایش خون، می‌توان به مبتلایان به این بیماری و همچنین بیماران دچار زوال عقل کمک زیادی کرد و قبل از آن که آسیب چشمگیری به مغز وارد شود، درمان موثری انجام داد یا جلوی پیشرفت بیماری را گرفت.

در حال حاضر بیماری آلزایمر را پس از آن که علائم آن در رفتار فرد ظهور کرد و برای مثال حافظه‌اش دچار اختلال شد، می‌توان با اسکن مغز تشخیص داد اما در اکثر موارد، وقتی که علائم بروز کرده باشد می‌توان گفت که دیگر برای درمان موثر بیماری خیلی دیر شده است.

نشانه‌های اولیه این بیماری درون خون وجود دارد اما به قدری اندک‌شمار است که شناسایی آن‌ها دشوار است؛ اما به کمک فناوری ابداع و ثبت شده آزمایشگاه نانوپزشکی دانشگاه منچستر، می‌توان به روشی غیرتهاجمی، نشانه‌های کوچک و ضعیف بیماری آلزایمر در خون را بزرگ‌نمایی و تحلیل کرد و شروع آن را دریافت.

خلق یا دستکاری مواد در اندازه‌های نانومتر را نانوفناوری گویند. هر نانومتر معادل یک‌میلیونیم میلی‌متر است و اگر بخواهیم مقایسه کنیم، قطر هر تار موی انسان حدود ۷۰ هزار نانومتر و اندازه گلبول قرمز حدود پنج هزار نانومتر است.

دکتر ماریلنا هادجیدمتریو، محقق ارشد این پژوهش و استاد علوم زیست‌نانو، می‌گوید: «اطلاعات نهفته در خون می‌تواند رشته رویدادهای پیچیده‌ای را بازتاب دهد که در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر رخ می‌دهد. می‌خواستیم بستر نانوفناوری استخراج اطلاعات خون را فراهم کنیم تا بتوان این اطلاعات را بیرون کشید و نشانه‌های اولیه آلزایمر را در مرحله پیشابیماری و قبل از تشکیل رسوبات آمیلوئید در مغز تشخیص داد.»

رسوبات آمیلوئید، خوشه‌هایی از تکه‌های پروتئین هستند که یاخته‌های عصبی را مسموم می‌کنند.

محققان با استفاده از نانوفناوری توانستند حساسیت روش طیف‌سنجی جرمی را افزایش دهند که برای تحلیل الگوهای پروتئین در خون به کار می‌رود.

آنان برای صید پروتئین‌های خاص بیماری از درون خون، از گویچه‌های ریزی در اندازه نانو به نام چربیزه استفاده کردند. این ریزذرات پس از تزریق به بدن موش‌های دچار آلزایمر، به صورت تصادفی صدها پروتئین مربوط به زوال عصبی را به سطح خود جذب کردند. محققان سپس این ذرات را صحیح و سالم از جریان خون بازگرفتند و نشانه‌های مولکولی موجود بر سطح آن‌ها را تحلیل کردند.

کوستاس کوستارلوس، استاد نانوپزشکی دانشگاه منچستر، گفت: «این مطالعه بیشتر شبیه ماهیگیری کردن بود؛ نمی‌دانستیم زیر سطح این اقیانوس چه خبر است. دستگاه نانوی ساخته ما با تشخیص پروتئین‌های موردنظرمان از میان هزاران مولکول موجود در گردش خون، یعنی پروتئین‌هایی که مستقیما به فرایند زوال یاخته‌های عصبی در مغز مرتبط‌‌ند، امکان بررسی عمیقتر پروتگان خون را برای ما فراهم کرد. امیدواریم روزی بتوانیم با آزمایش خون این نشانه‌های هشدار اولیه آلزایمر را تشخیص دهیم؛ چون اکنون مصمم‌ هستیم این نشانه‌ها را در خون انسان پیدا کنیم.»

استاد نایجل هوپر، دستیار دانشیار در این پژوهش و مدیر پژوهش‌های زوال عقل دانشگاه منچستر، گفت: «فناوری تولیدشده، به ما در طراحی شیوه‌های جدید آزمایش‌ خون چندمنظوره برای پیش‌بینی زمان شروع و گسترش طیف وسیعی از اختلال‌های زوال یاخته‌های عصبی کمک می‌کند.»

هزینه این بررسی را که در مجله «ای‌سی‌اس نانو» چاپ شده، شورای تحقیاقت پزشکی تامین کرده است.