احتمال بازگشت به برجام؛ تاریخ‌های مهمی که به سرعت نزدیک می‌شوند

روزنامه تایمز اسرائیل تاکید کرده که پایان مهلت مجلس شورای اسلامی و انتخابات ریاست جمهوری ایران تعیین کننده سرنوشت بازگشت به تعهدات برجامی خواهد بود

نشست برجام که ۲۶ فوریه ۲۰۲۰ با حضور عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران و هلگا اشمیت، دبیرکل سابق سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در وین برگزار شد - JOE KLAMAR / AFP

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریكا، از بازگشت به دیپلماسی با ایران حمایت كرده اما گفته كه برای پیوستن دوباره به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ كه دونالد ترامپ از آن خارج شد، عجله نخواهد كرد.

روزنامه تایمز اسرائیل نوشته است که با وجود این، یک سری تاریخ‌های مهم در راه است که دولت جدید ایالات متحده را مجبور می‌کند تا خود را نشان دهد.

دولت بایدن بارها گفته است که پس از تعهد ایران به توافق، به طور کامل به برنامه اقدام جامع اقدام مشترک (برجام) بازمی‌گردد.

به عبارت دیگر، بایدن تنها پس از آنکه رژیم ایران اقدامات هسته‌ای خود را معکوس کند، تحریم‌های اعمال شده توسط ترامپ را لغو خواهد کرد.

ایران می‌خواهد قبل از عقب‌نشینی از نقض تعهدات هسته‌ای، که شامل غنی‌سازی اورانیوم و یک گام کوتاه فنی مانده به ساخت سلاح است، پایان تحریم‌ها را تضمین کند.

یکی از تاریخ‌های کلیدی، ۲۱ فوریه است. بر اساس قانونی که در ماه دسامبر از سوی مجلس محافظه‌کار ایران تصویب شد، ایران قرار است مجوز بازرسی سایت‌های انرژی خود را متوقف کند، مگر اینکه تحریم‌ها برداشته شود.

کلسی داونپورت، مدیر سیاست منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در انجمن کنترل تسلیحات در واشنگتن می‌گوید که ایران می‌تواند به سرعت اکثر مراحل مانند غنی‌سازی اورانیوم را معکوس کند، اما «گام‌هایی که در حال برداشته شدن است، به نظر من خطر قابل بزرگ‌تری دارند و معکوس کردن آنها دشوارتر است.»

در حالی که ایران تهدید به اخراج بازرسان آژانس انرژی هسته‌ای را متوقف کرده، داونپورت نگران است که هرگونه از دست دادن دسترسی، به گمانه زنی‌ها در مورد فعالیت‌های غیرقانونی تهران دامن بزند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

او می‌افزاید: «این خطر اهمیت بازگشت کامل به تعهدات برجامی را قبل از اینکه ایران این گام‌ها را بردارد و این دانش جدید را توسعه دهد، نشان می‌دهد.»

تاریخ مهم دیگر در ماه ژوئن است که ایران انتخاباتی را برگزار می‌کند که ممکن است یک شخص تندرو را جانشین رئیس‌جمهوری اسلامی، حسن روحانی، کند.

یک دیپلمات پیشین اتحادیه اروپا می‌گوید: «روز ۲۱ فوریه به سرعت نزدیک می‌شود و اجرای دیپلماسی لازم است.»

این دیپلمات می‌افزاید: «۱۰ روز آینده مهم خواهد بود تا به ما نشان دهد چه اتفاقی می‌افتد و تا چه حد تلاش‌ها برای ترغیب ایران به عقب‌نشینی موفقیت‌آمیز خواهد بود.»

یک دیپلمات اروپایی دیگر می‌گوید: «کل مسئله این است که اطمینان حاصل شود ایران در این تاریخ از آستانه عبور نکرده است.»

این دیپلمات می‌افزاید که روسیه و چین که از امضاکنندگان برجام هستند هم همین موضع را دارند، اما در مقایسه با قدرت های غربی، روابط نزدیک‌تری با ایران دارند.

جان ولفستال که مشاور بایدن در هنگام معاونت ریاست جمهوری او در دوران باراک اوباما بود، می‌گوید که ایالات متحده و ایران، همراه با دیگر کشورهای عضو برجام، می‌توانند قبل از ۲۱ فوریه بیانیه‌ای صادر کنند «که نشان دهنده قصد مشترک آنها برای بازگشت به انطباق کامل باشد.»

اما گرچه بهتر است که این اقدام در اسرع وقت انجام شود، او شک دارد که تصمیم‌گیری پس از انتخابات در ایران، به صورت اساسی تغییر کند؛ آن هم در جایی که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، حرف آخر را می‌زند.

ولفستال که اکنون در جنبش صلح ضد سلاح هسته‌ای گلوبال زیرو فعالیت می‌کند، می‌افزاید: «من فکر نمی‌کنم ایالات متحده بخواهد بگوید، اوه، ما مجبوریم همه کارهایی را که لازم است انجام دهیم، چون بعد از ماه ژوئن دیگر غیرممکن خواهد شد.»