صبح پنجم دی‌ماه ۱۳۸۲ ، ساعت ۵ و ۲۶ دقیقه و ۲۶ ثانیه خبر زلزله‌ای در شهر بم برای همه ایرانیان شوکه کننده بود. واقعه‌ای که احساسات مردم ایران را عمیقاً جریحه‌دار کرد و خاطرات آن همچنان ادامه دارد.

این زمین‌لرزه به همراه زلزله بوئین‌زهرا، از فجیع‌ترین حوادث طبیعی در آن سال‌ها به شمار می‌رفتند. گفته می‌شود بیش از ۴۲ هزار نفربر اثر این زلزله جان خود را از دست دادند و بیش از ۵۰ هزار نفر نیز به دلیل ویرانی خانه و کاشانه خود، آواره شدند. اگرچه همچنان آمار دقیقی از سوی دولت منتشر نشده است.

از سوی دیگر، ارگ بم که از قدمتی ۲۵۰۰ ساله برخوردار بود و به‌عنوان بزرگ‌ترین سازه گلی جهان به شمار می‌رفت، با خاک یکسان شد. این موضوع به دلیل وجهه نمادین آن، دردی مضاعف بر ایرانیان تحمیل کرد. از آن روز زلزله بم، به‌عنوان یکی از نمادهای اتحاد ملی برای همکاری و نوع‌دوستی مردم به شمار می‌رود.

در پی انتشار این خبر، مردم ایران و حتی جهانیان، سیلی از کمک‌ها را به سمت بم روانه کردند. بر اساس آمار رسمی دولت جمهوری اسلامی، کمک‌های نقدی خارجی نزدیک به ۲۵ میلیون دلار بوده است. اگرچه بسیاری میزان این کمک‌ها را حتی تا بیش از یک میلیارد دلار تخمین زدند. برای مثال بر اساس برخی از اخبار منتشر شده، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اعلام کردند که رقمی معادل ۴۰۰ میلیون دلار را برای بازسازی بم کمک کردند. البته حتی از میزان کمک‌های نقدی مردم داخل ایران نیز، اطلاع دقیقی در دسترس نیست.

تعداد بسیاری از مردم در سراسر جهان برای کمک به یافتن اجساد و یافتن افراد زنده به ایران آمدند. حتی آمریکا که از سوی مقامات سیاسی ایران به‌عنوان دشمن درجه‌یک معرفی می‌شد، چندین هواپیما حاوی کمک‌های بشردوستانه به ایران فرستاد. اگرچه بعدها بسیاری گفتند که چادرها و لوازم آمریکایی فرستاده شده، در بازارهای غیررسمی به فروش رفت. گفته می‌شود بسیاری از مردم فقیر در روستاهای اطراف مناطق آسیب‌دیده، برای یافتن حمایت وارد این مناطق شدند تا شاید از سیل کمک‌های بین‌المللی، اندکی نیز نصیب آنها شود.

به هر روی، به‌رغم گذشت ۱۷ سال و این حجم از کمک‌های بین‌المللی که البته باتوجه‌به شرایط امروز بم مشخص نیست که چطور و کجا هزینه شده، مردم بم همچنان زیر آوار دردها و خاطره‌ها باقی‌مانده‌اند. شهر بم همچنان نیازمند بخش بزرگی از زیرساخت از دست رفته خود است. بسیاری از مشاغل که در آن دوران از بین رفتند، دیگر هیچ گاه مجددا ایجاد نشدند. بسیاری از بازمانده‌های آن زلزله، هنوز آن شب دردناک را به‌خاطر دارند. آثار روانی این درد همچنان در میان مردم آن ناحیه تداوم دارد.

به نظر می‌رسد در ایران حتی اگر پول هم موجود باشد، پس از وقوع بلایای طبیعی، نه‌تنها آسیب‌های ثانویه و روانی ماجرا حل نمی‌شود، بلکه حتی آسیب‌های مادی نیز قابل احیا نیستند.

بم که همیشه با نخلستان‌ها و رطب معروفش شناخته می‌شد، هنوز نتوانسته از زیر بار درد زلزله سال ۸۲ سربلند کند. زلزله‌ای که به‌مانند همیشه باعث اتحاد ملی شد اما مدیریت ناکارآمد، انرژی مضاعف متمرکز شده را به هدر داد.

ایران به دلیل شرایط خاص جغرافیایی، همیشه آبستن حوادث طبیعی مانند زلزله است. با اینکه امید بود که زلزله بم بتواند نهیبی برای آماده‌سازی برای خطرات آینده باشد، اما از سال ۸۲ تا امروز ایران مجدداً با زلزله‌های متعدد، سیل و سایر حوادث طبیعی دست‌به‌گریبان بوده و هیچ‌گاه هم نتوانسته این موضوع را به نحو احسن مدیریت کند. هنوز بسیاری از آسیب‌دیده‌های زلزله کرمانشاه، سیل خوزستان و گلستان در شرایط بدی به سر می‌برند.