همانگونه که مقامات تهران قبلا اعلام کرده بودند، در موعد مقرر(16 تیر)، سطح غنی سازی اورانیوم به بیش از 3.67 درصد افزایش یافت. این دومین گام ایران در جهت کاهش تعهدات هسته ای، پس از افزایش ذخیره اورانیوم غنی شده به بیش از 300 کیلوگرم است. تهران می گوید از آنجایی که اروپاییان، خواسته های ایران – امکان فروش نفت و انجام مبادله های مالی- را محقق نکردند، سطح تعهدات خود در برجام را به طور گام به گام کاهش می دهد. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و از مذاکره کنندگان ارشد هسته ای ایران، نیز تهدید کرده که در صورت عدم پایبندی اروپا به تعهدات اش، گام سوم در جهت عقبگرد از تعهدات هسته ای برداشته خواهد شد.
اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی طرف مذاکرات هسته ای با ایران –انگلیس، فرانسه، آلمان- در موضع گیری هایی مشابه، از ایران خواسته اند بیش از این برجام را نقض نکند و از مسیر افزایش سطح غنی سازی و ذخایر اورانیوم غنی شده باز گردد. بازگشتی که تهران تاکید دارد، تنها در صورت برآورده شدن خواسته های اش امکانپذیر است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور و مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده هم یک گام از اروپایی ها فراتر رفته و در مورد چشم انداز تحریم و انزوای بیشتر برای ایران، هشدار داده اند.
شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه در نشستی ویژه، موضوع اقدامات اخیر ایران در کاهش تعهدات هسته ای را بررسی خواهد کرد و در جبهه ای دیگر اروپا می کوشد در مذاکراتی که احتمالا هفته آینده برگزار می شود، ایران را به باقی ماندن در برجام ترغیب کند.
توافق پاریس و از سرگیری غنی سازی
آنچه این روزها در پرونده هسته ای پایان ناپذیر ایران اتفاق می افتد، بی شباهت به رویدادهای اواسط دهه 80 شمسی نیست. زمانی که کاخ سعد آباد میزبان نخستین دور مذاکرات هسته ای شد و زمینه را برای توافق پاریس هموار کرد، اما تهران به دلیل عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات اش، از آن خارج شد و غنی سازی را از سر گرفت.
برنامه های هسته ای ایران در 23 مرداد 1381، با اطلاعاتی که سازمان مجاهدین خلق از تاسیسات غنی سازی اراک منتشر کرد، زیر ذره بین جامعه بین المللی قرار گرفت. در آذرماه همان سال، تصاویر ماهواره ای از تاسیسات نطنز منتشر شد و آمریکا ادعا کرد، ایران در برنامه های هسته ای خود اهداف نظامی را دنبال می کند.
کمتر از یک سال بعد، در 29 مهر 1382، حسن روحانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی، با وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان در کاخ سعد آباد پای میز مذاکره نشست که در نتیجه آن توافق پاریس در 25 آبان ماه سال 83 به دست آمد. این مذاکرات هم زمان بود با دوران پس از حمله آمریکا به افغانستان و سپس عراق که همراه با ایران و کره شمالی، سه کشور عضو «محور شرارت» را تشکیل می داد.
ایران در توافق پاریس که به منظور رفع نگرانی های جامعه بین المللی نسبت به ماهیت نظامی برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی امضاء شد، پذیرفت غنی سازی را به طور داوطلبانه تعلیق کند. این توافق شش ماه بیشتر دوام نیاورد و تهران در آستانه روی کار آمدن تندروها و پایان دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی، در اعتراض به آنچه که پایبند نبودن طرف مقابل به تعهدات اش اعلام کرد، غنی سازی را از سر گرفت.
پایان توافق پاریس، آغاز فشارها و ماراتن مذاکرات بی حاصل و تصویب شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران بود.
شورای حکام در پانزدهم بهمن ماه 1384 به ایران هشدار داد، در صورتی که غنی سازی را تعلیق نکند، موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل گزارش می کند. ایران به این هشدار توجهی نشان نداد و یک ماه بعد، پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت ارجاع و قطعنامه ها، یکی پس از دیگری علیه ایران صادر شد.
در این بین علی لاریجانی و پس از او سعید جلیلی در دولت های نهم و دهم، در فاصله سال های 86 تا 92، به عنوان مسئول تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در اقصی نقاط جهان از ژنو گرفته تا استانبول، بغداد، مسکو و آلماتی با اروپا و آژانس پای میز مذاکره نشستند و دستاورد آنها هیچ بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دور زدن ممنوع!
آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی در مورد فک پلمپ کارخانه تبدیل اورانیوم اصفهان در آخرین روزهای دولت خاتمی، گفته بود:«اول گفتند تعليق موقت کنيد. ما هم به خيال داوطلبانه و موقت بودن، تعليق کرديم؛ فايده اش چه شد؟ من هم گفتم، اگر بخواهند روند مطالبه پي در پي را ادامه دهند، بنده خود وارد ميدان مي شوم، همين کار را هم کردم . بنده گفتم، روند عقب نشيني بايد متوقف شود و تبديل به روند پيش روي شود».
این پیش روی تا آنجایی صورت گرفت که فشار تحریم ها به اوج خود رسید و در نهایت فرستاده های ایران در عمان با نمایندگان آمریکا مذاکره کردند و زمینه برای تعلیق این تحریم ها (تحریم هایی که می توانست هیچگاه اعمال نشود)، از طریق توافق هسته ای در دولت حسن روحانی فراهم شد.
ایران در این توافق که انتقاد بسیاری از چهره های تندرو در داخل کشور را به دنبال داشت، پذیرفت از بخش عمده ای از پیش روی های هسته ای در قبال تعلیق تحریم ها، عقب نشینی کند.
امروز نیز علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل آیت الله خامنه ای می گوید، در همه ارکان نظام بر سر غنی سازی اجماع وجود دارد. شورای حکام دو روز دیگر در وین تشکیل جلسه اضطراری می دهد. دستور کار این نشست غنی سازی در ایران است؛ دستور کاری که 14 سال پیش به ارجاع پرونده هسته ای به شورای امنیت منجر شد.
