اکبر عالمی؛ آن که تخم معرفت می‌پراکند

نقدهای سینمایی او ساده، جامع، روان و گویا بود

اکبر عالمی از بهترین نمونه‌های "مجری ِکارشناس" در  تلویزیون ایران بود - تصویر از ایرنا

اکبر عالمی در سال‌هایی که ارتباطات به مرحله انفجار کنونی نرسیده بود، ماهواره‌ای وجود نداشت، اینترنتی سربرنیاورده بود و حتی فیلم‌های ویدیویی نیز عرضه نمی‌شد، با برنامه‌های تلویزیونی هفتگی خود، فرهنگ دیدن فیلم خوب را او به نسلی که از آن محروم بودند، آموزش داد.

عالمی به مخاطبانش در تلویزیون و شاگردانش در دانشگاه می‌گفت و راهنماییشان می‌کرد سینمای خوب را بشناسند. که کارگردان نخبه چه کسی است و فیلم خوب چه فیلمی است؟

او با نقدهای ساده و روان و کوتاه و بدون درازگویی‌هایی که این روزها مرسوم است، لُبّ مضامین و مفاهیم اصلی نهفته در هر فیلم و نکات برجسته آن، از کارگردانی تا بازیگری، از فیلمنامه‌نویسی تا فیلمبرداری و جلوه‌های ویژه (حقه‌های سینمایی) را برای مخاطب باز می‌گفت و از آن‌ها رمزگشایی می‌کرد.

به مکاتب مختلف فیلمسازی می‌پرداخت، کارگردانان صاحب سبک را معرفی می‌کرد و این همه در حالی رخ می‌داد که برخی از این فیلم‌ها با سانسور به نمایش در می‌آمدند اما او اهل ساختن پل و ارتباط با وجود همین محدودیت‌ها و سانسورها بود.  کلامش تاثیرگذار بود، چهره‌ آرامش با جو غالب آن روزهای مجریان تلویزیونی متفاوت بود و زمانی که صفحه تلویزیون ظاهر می‌شد، به مخاطب حسی از اطمینان خاطر می‌داد که با برنامه‌ای روبه‌روست که کارشناس مجری مسلطی دارد که برای تهیه آن زحمت فراوان کشیده است. خود در چند گفت‌وگو اشاره کرد که برای برخی از برنامه‌ها تا ۱۵ کتاب زیر و رو می‌کرد تا اطلاعات دقیق و مناسبی را برای مخاطبان فراهم کند.

مؤلف و مترجم کتاب‌های مرجع سینمایی

اکبر عالمی اما تنها در قامت یک کارشناس سینما و مجری و یا حتی مدرس سینما اثرگذار نبود. او چه در تالیف و ترجمه کتاب، چه در تخصص ویژه‌اش، لابراتوار و ظهور فیلم، فردی معیار و مورد اعتماد بود. کتاب قطور «ظهور در عکاسی و سینما» با برگردان فارسی او سالیان سال منبعی مطمئن و راهگشا برای عکاسان و فیلمسازان حرفه‌ای و آماتور بود و هنوز هم کتابی بی‌جایگزین است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از اوایل دهه ۹۰ عالمی به فکر تالیف فرهنگی ویژه با واژگان تخصصی در هنرهای مختلف اعم از هنرهای تجسمی، سینما، عکاسی، تلویزیون و تئاتر، به همراه شرح و تفسیر آن‌ها برآمد. آن گونه که عالمی در تیرماه ۹۱ در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران اشاره کرد نام کتاب «فرهنگنامه واژگان هنری» و قرار بود به زبان انگلیسی تدوین و از سوی انتشارات فرهنگ معاصر، ناشر تخصصی آثار دو زبانه، به بازار کتاب عرضه شود. اثری که خصلتی دانشنامه‌ای دارد و در صورت انتشار می‌تواند مرجعی مهم و تخصصی برایاهل فن، به خصوص دانشجویان رشته‌های هنری مختلف باشد. پیش از آن و در سال ۱۳۹۰ کتاب «فرهنگ جامع انیمیشن» از سوی فرناز خوشبخت و با نظارت اکبر عالمی منتشر شده بود. کتاب دیگری که عالمی تالیف و منتشر کرد، «تمهیدات سینمایی» نام دارد که به نظر می‌رسد حاصل تجربه‌ها و تاملات او در زمینه حقه‌های سینمایی است که زمانی در این زمینه برنامه‌ای تلویزیونی هم با کارشناسی و اجرای او به روی آنتن رفت.

آرامش ابدی در کنار دوست دیرین

اکبر عالمی سال ۱۳۲۴ در سفری که پدرش به اهواز داشت دیده به جهان گشود. اصالتا دامغانی است. تحصیل‌کرده رادیو و تلویزیون در دانشکده هنرهای دراماتیک است و پس از انقلاب در دانشگاه تربیت مدرس کارشناسی ارشد سینما را گذراند و سپس به انگلستان برای دریافت درجه دکترا رفت و بعد از بازگشت در دانشکده‌های مختلف تهران و شهرستان سرگرم تدریس شد.

مدتی نیز مسؤولیت لابراتوار صدا و سیما و ارشاد را برعهده داشت و به دلیل حساسیت‌ها و دغدغه‌های زبان‌شناسانه، در دوره‌ای به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد.

در کارنامه‌کاری او فیلم‌های مستندی از صنعت ایران به زبان‌های مختلف ساخته شده است.

دو فیلم مستند نیز در کارنامه اوست که هر دو با موضوع خلیج فارس و در فاصله سال‌های ۸۳ تا ۸۷ ساخته شد؛ اولی «مروارید خلیج فارس» و دومی «خلیج‌فارس نواحی نه‌گانه» که تصویری دقیق و نسبتا کامل از خلیج فارس و ریز و درشت زیست‌محیطی و جغرافیایی آن را پیش چشم مخاطب می‌گشاید.

تجربه همکاری با آلبرلاموریس، مستندساز برجسته فرانسوی در فیلم «باد صبا» با موسیقی درخشان حسین دهلوی و صدای جادویی منوچهر انور، از جمله تجربیات ارزنده‌ای است که او در کارنامه کاری خود دارد.

عالمی روز سه‌شنبه ۲۲ مهرماه درگذشت و یک روز بعد در قطعه هنرمندان بهشت زهرا و در کنار قبر محمدعلی کشاورز و دوست دیرینش، خسرو سینایی به خاک سپرده شد.

بیشتر از فرهنگ و هنر