آمریکا شنبه شب اعلام کرد که تمام تحریم‌های سازمان ملل از روز یک‌شنبه مجددا اجرا می‌شود. این در حالی است که سایر کشورهای عضو شورای امنیت و برجام با این موضوع موافق نیستند. این اقدام آمریکا می‌تواند زمینه یک بدعت جدید و رقابت در نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل را فراهم کند.

دولت ایالات متحده چندی پیش اعلام کرد که با استفاده از «مکانیسم ماشه» که در قطعنامه سال ۲۰۱۵ شورای امنیت به تصویب رسیده، کلیه تحریم‌های پیشین سازمان ملل را بازگردانده است. این نظر ۳۰ روز پس از آن بیان شد که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که ایران تعهدات خود را در قبال برجام انجام نداده است.

به گزارش آسوشیتدپرس، این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا نتوانست حمایت سایر اعضای شورای امنیت برای بازگشت تحریم‌ها را جلب کند. همچنین اخیرا در سازمان ملل پیشنهاد آمریکا مبنی بر تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که از ۱۳ سال قبل برقرار بود، رای نیاورد.

پومپئو در این باره گفت که ما بر اساس حقوق خود در قطعنامه، فرآیند «مکانیسم ماشه» را فعال کردیم و تقریبا تمامی تحریم‌های پیشین سازمان ملل، از جمله تحریم تسلیحاتی را مجددا بازگرداندیم. با این کار جهان به مراتب امن‌تر خواهد بود.

کاخ سفید قصد دارد روز دوشنبه، نحوه اجرای تحریم‌های احیا شده و مجازات افرادی را که با ایران تجارت می‌کنند اعلام کند.

پومپئو گفت که ایالات متحده توقع دارد تا تمامی کشورها به تعهدات خود در این رابطه عمل کنند. اگر کشورهای عضو سازمان ملل نخواهند به تعهدات خود عمل کنند، ایالات متحده آماده آن است تا نسبت به اجرای کامل تحریم‌ها و عدم دسترسی ایران به منافع اقتصادی، اطمینان حاصل کند.

اما این اقدام آمریکا با واکنش شدید سایر اعضا مواجه شده است. آنها می‌گویند وقتی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد دیگر جایگاه قانونی خود را برای استفاده از برجام و مکانیسم ماشه از دست داده است. اگرچه آمریکا معتقد است علیرغم خروج از برجام، به دلیل آن که عضو دائم شورای امنیت است و نام این کشور در قطعنامه آمده، پس حق دارد از مکانیسم ماشه استفاده کند.

حتی پیش از آن که ایالات متحده بازگشت تحریم‌ها را اعلام کند، کشورهای اروپایی اعلام کردند که آمریکا به لحاظ قانونی صلاحیت استفاده از ابزارهای نظارتی برجام را ندارد. بر این اساس محدودیت‌های ایران برای خرید و فروش سلاح لغو می‌شود و ایران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم را ادامه دهد.

چین و روسیه در رد ادعاهای ایالات متحده خیلی جدی عمل کردند. اگرچه اروپایی‌ها نیز صراحتا در برابر آن موضع گرفتند. آلمان، فرانسه و انگلستان در نامه‌ای که روز جمعه به رئیس شورای امنیت نوشتند اعلام کردند که همچنان به تعهدات خود پایبند بوده و ایالات متحده را فاقد صلاحیت قانونی برای استفاده از مکانیسم ماشه عنوان کردند. بنابراین آنها مخالف بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران هستند.

دمیتری پولیانسکی نماینده روسیه در سازمان ملل نیز، با اشاره به این که آمریکا تنها خودش را منزوی کرده، در توئیتر خود نوشت: «بسیار دردناک است که این گونه شاهد تحقیر یک کشور بزرگ باشیم، وقتی سعی دارد با سایر اعضای شورای امنیت لجبازی کند. ما به صراحت در ماه اوت اعلام کردیم که درخواست آمریکا برای احیای تحریم‌های ایران، غیرقانونی است. آیا واشنگتن این را نمی‌شنود؟»

ایران نیز روز شنبه نامه‌ای به شورای امنیت نوشت و در آن تاکید کرد که ادعای آمریکا غیرقانونی است. مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل در توئیتر خود نوشت: «ضرب‌العجل ایالات متحده آمد و رفت. اما سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل همچنان معتقدند که آمریکا عضو برجام نیست و تلاش او برای استفاده از مکانیسم ماشه بی‌اعتبار است.»

مقامات آمریکایی بارها در مورد اهداف خود از بازگرداندن تحریم‌ها صحبت کرده‌اند اما مشخص نیست بدون حمایت شرکای اروپایی خود چطور می‌خواهند این موضوع را پیش ببرند. این اقدام باعث خواهد شد تا آمریکا که پیشتر از چندین معاهده بین‌المللی خارج شده، از جامعه بین‌المللی نیز دورتر شود.

در حالی که یک کارزار انتخاباتی داغ در ایالات متحده در جریان است، ترامپ قصد دارد تا در سخنرانی روز سه‌شنبه خود در سازمان ملل، در مورد ایران نیز صحبت کند. گفته می‌شود او همچنین قصد دارد درباره توافقنامه صلح بین اسرائیل و کشورهای عربی به منظور ساخت یک سد مستحکم علیه ایران نیز، صحبت کند. او همچنین پیشتر عنوان کرده بود که هر اقدام ایران با پاسخ هزار برابری ایالات متحده مواجه خواهد شد.

ایران نیز مجددا روز شنبه هشدار داد که انتقام ترور قاسم سلیمانی را خواهد گرفت. فرمانده سپاه پاسداران احتمال ترور سفیر آمریکا در آفریقای جنوبی را به سخره گرفت، اما تاکید کرد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم، انتقام فرمانده پیشین سپاه قدس را خواهد گرفت. قاسم سلیمانی زمستان سال گذشته توسط یک حمله پهپادی آمریکا کشته شد.

جز چهار عضو دائم دیگر شورای امنیت، سایر اعضای غیردائم و بسیاری از ۱۹۵ کشور عضو سازمان ملل نیز، آمریکا را فاقد وجاهت قانونی برای بازگرداندن تحریم‌ها می‌دانند. در حال حاضر جز اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، تقریبا هیچ کشور دیگری از آمریکا حمایت نمی‌کند.

مدت‌هاست که دونالد ترامپ توافقنامه هسته‌ای را مورد انتقاد قرار می‌دهد و آن را یک توافق بد می‌داند. او معتقد است که این توافقنامه به ایران فرصت می‌دهد تا پس از انقضای دوران محدودیت‌ها، سلاح هسته‌ای تولید کند.