مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق تصمیم گرفته است تلاش‌های خود را برای کنترل گذرگاه‌های مرزی عراق آغاز کند تا این‌که دست افراد بانفوذ و گروه‌های مسلح از دخالت در امور گذرگاه‌های مرزی کوتاه شود. البته کنترل گذرگاه‌های مرزی نه تنها نقش اساسی در افزایش میزان درآمدهای دولتی داشته بلکه این امر می‌تواند در تأمین امنیت و جلوگیری از هرج و مرج  و آشفتگی در عراق تأثیرگذار باشد. اما رسیدن به این هدف، با چالش‌های بی‌شماری روبه‌رو است، زیرا کنترل گذرگاه‌های مرزی از سوی دولت، جناح‌های سیاسی و گروه‌های مسلح وابسته به خارج را در انزوا و بحران قرار می‌دهد، بنابر این، گروه‌های که از گذرگاه‌های مرزی بهره می‌برند تمام تلاش‌های خود را برای جلوگیری از رسیدن دولت به این هدف انجام خواهند داد.

مصطفی‌الکاظمی که برای آغاز این اقدام از گذرگاه مرزی مندلی در استان دیاله دیدار می‌کرد، به خبرنگاران گفت: مرحله فساد در گذرگاه‌های مرزی به پایان رسیده است و بايد نظم و قانون در تمام ابعاد تطبیق شود و دیگر هیچ فرد و گروهی حق دخالت در امور مرزها را ندارد و اگر کسی به صورت عمد از قانون سرپیچی کند و به زور وارد حریم گمرگ شود، از سوی نیروهای امنیتی هدف حمله قرار خواهد گرفت. وی گفت: گذرگاه‌های مرزی شاهد محافظت توسط نیروهای امنیتی و ایجاد اصلاحات بنیادین خواهند شد و تمام افراد وگروه‌های فرصت‌طلب که از گذرگاه‌ها سوء استفاده می‌کنند مورد تعقیب قرار خواهند گرفت.

ناظران عقیده دارند که مصطفی‌الکاظمی پیش از این‌که برای کنترل مرزها وارد اقدام شود، تلاش‌های زیادی را انجام داده و با مخالفت بسیاری از گروه‌ها روبه‌رو شده است.

در پیوند به این موضوع، باسل حسین، پژوهشگر سیاسی اظهار داشت که پس از ناکامی در بازداشت گروه شلیک کننده موشک کاتیوشا و ترور هشام الهاشمی، مصطفی‌الکاظمی تصمیم گرفت طرح مهار گروه‌های مسلح را از زیر کنترل درآوردن گذرگاه‌های مرزی آغاز کند. وی افزود: چند روز پیش، مدیر کل گذرگاه مرزی "القائم" توسط کتائب حزب‌الله دستگیر شد اما دولت تا به حال در قبال این اقدام تهدید آمیز واکنشی از خود نشان نداده است، بدین معنا که دولت جدید عراق نمی‌خواهد در حال حاضر خود را در رویارویی با گروه مسلح قرار دهد.

در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که چرا مصطفی‌الکاظمی در سخنانش یادآور شد که نیروهای حشد شعبی در اجرای طرح کنترل گذرگاه‌های مرزی با وی همکاری خواهند داشت، باسل حسین، گفت:‌ نخست وزیر عراق با اشاره این مسئله پیامی را به حشد شعبی داد که به صورت کل با حشد شعبی مشکلی ندارد، اما هدف وی افراد و گروه‌های است که در چارچوب حشد شعبی هستند اما از دستورات فرماندهان حشد شعبی اطاعات نمی‌کنند و وابستگی بسیاری به ایران دارند.

از سوی دیگر، ناظران میزان درآمد گذرگاه‌های مرزی عراق را در حدود ۱۰ میلیارد دلار در سال تخمین می‌زنند اما با توجه به این که گروه‌های مسلح اغلب گذرگاه‌ها را در کنترل خود دارند، آن‌چه وارد خزانه دولت می‌شود کمتر از یک میلیارد دلار در سال است.

در همین حال، احمد حمه رشید، عضو کمیته مالی مجلس عراق گفت:‌ مصطفی‌الکاظمی اجرای طرح کنترل گذرگاه‌های مرزی را از مرزهای مندلی و منذریه در استان دیاله که گروه‌های مسلح کمترین نفوذ را دارند، آغاز کرده است تا در ابتدا دچار مشکل نشود و البته شکی نیست که کنترل این دو گذرگاه می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری در مورد گذرگاه‌های دیگر را هموار کند. افزون بر آن،‌ گذرگاه‌های استان دیاله، به عنوان خط فاصل میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق به شمار می‌رود و آغاز کنترل مرزها از این منطقه، برای مسئولان اقلیم کردستان و سایر گروه‌ها هشداری است تا در صدد واگذاری گذرگاه‌های مرزی به دولت مرکزی شوند، زیرا به زودی نوبت به آن‌ها می‌رسد.

در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که چرا مصطفی‌الکاظمی از صحبت در مورد گذرگاه‌های قاچاق طفره می‌رود و هیچ حرفی از آن‌ها به میان نمی‌آورد، احمد حمه رشید، گفت: نخست وزیر عراق نمی‌خواهد رسما اذعان کند که کنترل مرزهای کشور را در اختیار ندارد و از عملیات قاچاق در مرزهای یادشده جلوگیری صورت نمی‌گیرد، به ویژه این‌که اتحادیه اروپا عراق را در لیست سیاه قرار داده است.

اما ایاد العنبر، استاد علوم سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: در آغاز تشکیل دولت، مصطفی‌الکاظمی جدیت بیشتری برای کنترل گذرگاه‌های مرزی نشان می‌داد اما این قاطعیت با گذشت زمان کاهش یافت و با درنظرداشت همین امر، نخست وزیر عراق در سخنانی که به مناسبت آغاز اجرای طرح کنترل مرزها داشت از نامبردن افراد و گروه‌های مسلح که از گذرگاه‌های مرزی سوء استفاده می‌کنند خودداری کرد تا خود را با آن‌ها به صورت مستقیم در رویارویی قرار ندهد.

به رغم این‌که بسیاری از ناظران اقدام نخست وزیر عراق برای کنترل مرزها را یک حرکت ضعیف تلقی می‌کنند اما به نظر می‌رسد که گروه‌های مسلح نسبت به این اقدام احساس نگرانی می‌کنند و سعی دارند با استفاده از هر گزینه ممکن مانع تطبیق این طرح شوند. در واکنش به اقدام اخیر دولت، گروه‌های مسلح یک کاروان آمریکایی حامل تجهیزات نظامی که از کویت به سمت پایگاه تاجی در حرکت بود را هدف قرار دادند، این حمله چند ساعت پس از دیدار مصطفی‌الکاظمی از گذرگاه مرزی مندلی در استان دیاله صورت گرفت. همچنان برخی خبرگزاری‌های محلی به نقل از افسران عراقی گزارش دادند که کاروان حامل کانتینرهای متعلق به نیروهای آمریکایی در منطقه النجمی سماوه هدف حمله افراد مسلح قرار گرفت، سپس افراد مسلح رانندگان را پیاده کرده و کامیون‌ها را آتش زدند.

در همین حال، دفتر سخنگوی پنتاگون با اشاره به گزارش‌های منتشر شده در مورد حمله به کاروان کامیون‌های متعلق به نیروهای آمریکایی در عراق، به خبرنگاران گفته است که این وزارتخانه هیچ اطلاعی در دست ندارد که نشان دهنده حمله به منافع آمریکا در قلمرو عراق باشد.

https://www.independentarabia.com