باز هم تابستان پر برخورد از راه رسید

هر ساله در ایران با نزدیک شدن به فصل گرما فعالیت‌های نیروی انتظامی هم در ایران کلید می‌خورد؛ برخورد با نوع پوشش زنان! امسال آتش به اختیار شده‌ها هم به میدان آمده‌اند. برخورد این بار میان مردم با مردم است.

طرح جامع گسترش فرهنگ حجاب و عفاف، طرح مبارزه با بدحجابی، طرح امنیت اخلاقی، از بین رفتن حریم خصوصی در اتومبیل شخصی افراد و امسال هم طرح ارسال پیامک به مالک خودرویی که سرنشینان بدحجاب دارد. طرح همان طرح مبارزه با نوع پوشش دلخواه برای زنان است، فقط شکل و نحوه عنوان آن عوض می‌شود.

این‌بار مردم پلیس همدیگر شده‌اند و در برخی موارد دخالت مردم عادی در نوع پوشش سایرین موجب بروز خشونت در سطح جامعه شده است. دو اتفاق متفاوت در هفته‌های گذشته نشان دهنده بروز خشونت در جامعه از سوی مردم برای مقوله حجاب شده است.

ماجرای اسنپ، شهر خمام، سد لفور و تعطیلی ۵۰۰ رستوران

محمدمهدی حاج‌محمدی، سرپرست دادسرای ارشاد تهران، از شهروندان خواست که به محض مشاهده هر گونه «کشف حجاب در خودرو»، «کشف حجاب یا سرو مشروبات یا برگزاری مراسم مختلط رقص در اماکنی همچون سفره‌خانه، کافه، رستوران، مراکز خرید، باغ-‌تالار و…»، «برگزاری پارتی‌های شبانه یا خانه‌های فساد و فحشا»، «انتشار مطالب خلاف عفت در اینستاگرام و…» موضوع را پس از جمع‌آوری مستندات لازم با ذکر کامل مشخصات محل و زمان وقوع جرم به شماره تماس اعلام شده از طرف این دادسرا اعلام کنند. همین موضوع باعث شد که مردم رودرروی هم قرار گرفته و بدون نظر کارشناسی و مجری قانونی حکم داده و اجرا کنند.

رودررو قرار دادن مردم پدیده‌ای جدیدی در پی داشت؛ نخستین موضوع راننده اسنپی بود که دختری را در بزرگراهی در تهران به دلیل کشف حجاب پیاده کرد و برخورد پرسروصدای دیگر هم مربوط به شهر خمام در استان گیلان بود که درگیری بین آمر معروف و چند نفر باعث تنش شد.

سعید عابد، راننده اسنپ که خود را آتش به اختیار خوانده بود روز ۱۹ خرداد یک مسافر زن را به بهانه «بدحجابی» در اتوبان پیاده کرد. پس از توئیت کردن این موضوع توسط زن مسافر، رسانه‌های اصولگرا به حمایت از راننده اسنپ پرداختند. تلویزیون حکومتی ایران این راننده را به یک برنامه تلویزیونی دعوت کرد، امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوا فضای سپاه و جمعی از دانشجویان بسیجی با او ملاقات کردند. تصاویری هم از حضور او برای کمک به سیل‌زدگان منتشر و او به عنوان یک قهرمان در حال خدمت به مردم، معرفی شد.

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه، نیز حرکت این راننده را یک «دستاورد ارزشمند» توصیف کرد. در فضای مجازی نیز برخی کاربران حزب‌اللهی از این راننده تقدیر کردند. عابد قهرمان ملی شد و «پویه نوریان»،  که بخاطر حجاب از ماشین بیرون انداخته شده بود مجبور به عذرخواهی شد.

و دیگری داستان تازه چند روز پیش از یک ویدیوی ۱۷ ثانیه‌ای از مورد هجوم قرارگرفتن یک زن محجبه به عنوان آمر به معروف در شهر خمام بوده است.

 به گفته روابط عمومی دادگستری گیلان، مهرداد یزدانی با اشاره به تشکیل پرونده قضایی در پی ضرب و شتم خانم آمر به معروف، در بخش خمام شهرستان رشت، گفت: پس از تذکر این خانم به چند فرد هنجارشکن به دلیل عدم رعایت حجاب و اقداماتی که عفت عمومی را جریحه‌دار کرده بود، تعدادی از آن‌ها به ضرب و شتم وی اقدام می‌کنند. وی با اشاره به اینکه ضاربان شناسایی شده‌اند، از صدور دستور تعقیب کیفری متهمان خبر داد.

برخورد نیروی انتظامی با مسئله پوشش در هفته اخیر به همین جا ختم نمی‌شود. هفته گذشته یک روزنامه‌نگار در توییتر تصاویر عده‌ای را منتشر کرد که سوار بر قایق در دریاچه سد لفور در مازندران مشغول تفریح بودند و به پوشش آنها اعتراض کرد. پیش از آن علی مطهری، نماینده مجلس خواستار برخورد با این افراد که به زعم او «هنجارشکن» بودند شده بود.

دادستانی مازندران نیز گفته بود علاوه بر برخورد با جوانانی که سوار بر قایق بودند، با کسی که عکس آنان را منتشر کرد نیز باید برخورد شود. در مدت بسیار کوتاهی همه دستگیر شدند.

برخوردهای مرتبط با بدحجابی محدود به ماجرای اسنپ نبوده و به گفته رییس پلیس تهران ده‌ها واحد صنفی «متخلف» پلمب شده‌اند.

به گفته آقای رحیمی «برخی واحدهای صنفی از جمله سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌های لاکچری(لوکس) با اجرای موسیقی غیرمجاز اقدام به لهو و لعب کرده و در ساعات پایانی شب تخلفاتی را مرتکب می‌شدند که پلیس با این واحدهای صنفی متخلف نیز برخورد کرده و تاکنون ۵۴۷ واحد صنفی متخلف پلمب شده‌اند.» تعدادی نیز بازداشت شده‌اند.

پیش از این هم در برخورد با دختران انقلاب که روی سکوهای خیایان انقلاب رفته و روسری از سر بر می‌داشتند یک مامور نیروی انتطامی در برخوردی تند به یکی از این دختران حمله کرده و وی را از سکو به پایین پرتاب کرده بود و وی از ناحیه پا به شدت مصدوم شده بود.

حجاب برای مجلسیان

پس از اتفاقات روزهای گذشته، برخی مسولان و کارشناسان به شرایط موجود اعتراض کرده‌اند. پروانه سلحشوری عضو کمیسیون فرهنگی تأکید کرده و می‌گوید که «ما در کمیسیون فرهنگی دو طیف اصلاح‌‌طلب و اصولگرا داریم که از نظر تعداد با یکدیگر مساوی هستیم. این در حالی است که بسیاری از همکاران در کمیسیون  بشدت با برخوردهایی از این دست موافق هستند و من به همین خاطر هفته پیش و قبل از آنکه شاهد برخورد در گیلان باشیم، در کمیسیون تذکر دادم که این فضا بشدت به ضرر وضع فعلی است».

او می‌گوید برخوردهایی از این دست عامل ایجاد فضایی دوقطبی خواهد شد؛ فضایی که در حال حاضر در وضع خطرناک قرار دارد: «در حال حاضر جامعه ما جامعه‌ای نرمال نیست و من نام جامعه ملتهب را بر آن گذاشته‌ام؛ حالا در شرایط التهاب می‌بینیم عده‌ای به عناوین مختلف کارهایی می‌کنند که این التهاب چند برابر شود. آن وقت چطور می‌شود این وضع را کنترل کرد؟ شدت خشونت هر روز در حال افزایش است و باید از این وضع ترسید».

 

به گفته سلحشوری پیش از این با گزینه‌ای به نام گشت ارشاد مواجه بودیم که هر چند درعمل نتوانست نتیجه درستی به دست بدهد اما درنهایت تعریف مشخصی داشت؛ اما در حال حاضر می‌بینیم هر کس می‌تواند آمر به معروف شود و چطور چنین چیزی ممکن است؟

او گفته است: «اگر پیش از این حس عمومی عده‌ای به بحث حجاب عدم علاقه بود، در حال حاضر شاهدیم که این حس در حال تبدیل‌شدن به گریز است. پیش از این در مواجهه گشت ارشاد هم دیدیم که این‌طور جواب نمی‌دهد و در عین حال هنوز جایگزین درستی برای آن تعیین نشده است».

به گفته خانم سلحشوری باید هر چه زودتر تلاش شود تا راهی برای برون ‌رفت از این چالش به وجود بیاید تا شاید بتوان مقابل بی‌نظمی‌ها و خشونت‌های فعلی را گرفت. باید به این نتیجه برسیم که چنین برخوردهایی جواب نمی‌دهد و فقط باعث می‌شود حال مردم هر روز بدتر از روزهای قبل شود.

طیبه سیاوشی از اعضای کمیسیون فرهنگی نیز در گفت‌وگویی با عصر ایران گفته که «ورود پیش‌بینی ‌نشده، غیراصولی و کارشناسی ‌نشده جمعیتی که به‌زعم آنها مردم هستند و گاهی هم مردم نیستند، به مسأله حجاب درست نیست و این خودش تقابل را زیاد می‌کند؛ ضمن این‌که این افراد که قرار است گزارش ارائه دهند، مورد اعتماد کدام دستگاه هستند؟»

همه چیز تشدید می‌شود

اردیبهشت ۹۸ اما حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی گفت «طرح‌های امنیت اخلاقی را تشدید می‌کنیم» و این طرح‌ها «با قوت برابر سنوات گذشته اجرا خواهد شد». وی مدعی شد که این طرح‌ها «بنا به درخواست مردم و برای آرامش و امنیت بیشتر» تشدید می‌شود.

در همین راستا حسین رحیمی، فرمانده نیروی انتطامی تهران بزرگ هم گفته بود که «رصد خودروهای حامل افراد هنجارشکن با چشمان غیرمسلح انجام می‌شود». وی از آغاز «گشت نامحسوس پلیس امنیت اخلاقی» با استفاده از بیش از هفت‌هزار نیروی زن و مرد خبر داده بود.

 

اشتری فرمانده نیروی انتظامی هم عنوان کرده بود: صدها نفر از مالکان خودرو در تهران در روزهای گذشته پیامکی را دریافت کرده‌اند که آنها را به «کشف حجاب در خودرو» متهم کرده و خواستار مراجعه آنها به «پلیس امنیت اخلاقی» شده است. این ادامه روندی است که در سال ۱۳۹۱ در راستای اجرای طرح امنیت اخلاقی رئیس پلیس امنیت اخلاقی ناجا اعلام کر که خودرو حریم خصوصی نیست. احمد روزبهانی اعلام کرده بود: «ماموران پلیس امنیت اخلاقی در تابستان حضور پررنگ‌تری در تفرجگاه، جنگل و دریا خواهند داشت».

طرحی برای بی عفافی

«طرح جامع گسترش فرهنگ حجاب و عفاف» ۱۴ سال پیش با شروع دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد کلید خورد.

نه اینکه تا پیش از آن حکومت جمهوری اسلامی با طرح آنچه که به آن بی حجابی زنان می‌گوید به نوع پوشش زنان در ایران برخورد نکرده است، اما در دولت نهم این طرح مصوب شد و وزارت کشور برای اجرای آن ستادی تشکیل داد.

اما به دنبال انتقاد بعضی از مقام‌های دولتی از نحوه اجرای طرح موسوم به «امنیت اخلاقی» که بخش مهمی از آن به کنترل پوشش زنان در اماکن عمومی اختصاص دارد، تردیدهایی در مورد ادامه اجرای این طرح ایجاد شده بود.

 

مطابق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، این طرح شامل محورهای مختلفی می‌شود که از برخورد نیروی انتظامی با افراد «بدحجاب» گرفته تا تلاش برای «بالا بردن فرهنگ عفاف» توسط سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف را در بر می‌گیرد.

با این حال، اجرای این طرح در سال‌های گذشته با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده و عده‌ای از محافظه کاران، دولت و نیروی انتظامی را به سهل انگاری در اجرای آن متهم کرده‌اند.

حجاب در نظرسنجی دولتی‌ها

اوایل خرداد ماه ۱۳۹۷ مرکز پژوهش‌های مجلس ایران در گزارشی با اشاره به نظرسنجی‌های نهادهای مختلف اعلام کرد که تعداد افراد معتقد به حجاب شرعی و همچنین افرادی که معتقد به ضرورت برخورد حکومت با افراد «بی‌حجاب» بوده‌اند، به مرور کاهش یافته است.

بر اساس آمار این نظرسنجی‌ها همچنین تعداد افراد معتقد به حجاب شرعی در میان افراد با سواد، جوانان و افرادی که دسترسی به رسانه‌ها و محصولات فرهنگی و درآمد بالاتر دارند، کمتر است.

این مرکز در گزارش خود اعلام کرد که بر خلاف تصورها، میزان «بی‌حجابی» در شهرها و روستاها تفاوت فاحشی ندارد.

بر اساس این آمارها، حدود۳۵ درصد از مردم حجاب را «ارزشمند» می‌دانند و این شاخص نسبت به سال‌های ابتدایی انقلاب ۵۷ کاهش ۵۰ درصدی داشته است.

در این گزارش آمده است که: «حداقل نیمی از مردم به عرفی بودن حجاب باور دارند» به این معنا که حجاب شكل ثابتی ندارد و مقدار آن را عرف هر جامعه تعيين می‌كند.