در حالی‌که دولت جدید عراق به رهبری مصطفی‌الکاظمی دچار چالش‌های بی‌شماری است و سعی دارد به وضعیت آشفته کنونی در کشور پایان دهد، ترکیه با استفاده از این فرصت، دست به عملیات نظامی در خاک عراق می‌زند و با بمباران مواضع حزب کارگران کردستان، به صورت آشکار به قلمرو عراق تجاوز می‌کند. این در حالی است که ایران نیز به حملات خود در مناطق مرزی میان دو کشور ادامه داده و پیوسته حاکمیت عراق را نقض می‌کند.

البته تداوم عملیات نظامی ترکیه به خاک عراق، این حقیقت را‌ آشکار می‌کند که بغداد توانایی جلوگیری از تجاوز نظامی ترکیه را ندارد، اما برخی از ناظران بدین باورند که آنکارا حملات نظامی خود در قلمرو عراق را در چارچوب توافق‌نامه‌های امنیتی که در گذشته میان دو جانب به امضا رسیده بود، انجام می‌دهد. در همین‌حال، وزارت دفاع ترکیه از آغاز عملیات زمینی "پنجه - ببر" وحضور سربازان ترکیه در منطقه "هفتانین" در شمال عراق خبر داد.

اما تنها واکنش بغداد در قبال تکرار تجاوز نظامی ترکیه، فراخواندن سفیر آن کشور به وزارت امورخارجه عراق بوده طوری‌که پنجشنبه گذشته، فاتح یلدیز، سفیر ترکیه در بغداد برای بار دوم به وزارت امورخارجه بغداد احضار شد و یادداشت شدیداللحنی در مورد تجاوز نظامی ترکیه به خاک عراق برایش تحویل داده شد.

وزارت امورخارجه عراق با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن تجاوز نظامی ترکیه، تأکید کرد که اقدامات اخیر آنکارا در مغایرت با معیارهای بین‌المللی بوده و نقض آشکار حاکمیت عراق است و دولت ترکیه بایستی هرچه عاجل نیروهای خود را از داخل عراق خارج کند و از این بیش دست به عملیات نظامی در داخل خاک عراق نزند. در بیانیه‌ای وزارت امور خارجه عراق آمده است که ترکیه در تشدید ناامنی و وخیم شدن بیشتر اوضاع در منطقه مرزی میان دو کشور نقش دارد و باعث شده است شمار زیادی از کُردهای ترکیه بدون هماهنگی با بغداد در داخل عراق جابه‌جا شوند و در نتیجه، ثبات و امنیت منطقه دچار بحران شود.

قابل ذکر است که فرماندهی عملیات مشترک، پیش از این، نقض حریم هوایی عراق توسط هواپیماهای ترکیه را محکوم کرده و افزوده است که ترکیه، اردوگاه‌های پناهندگان را در نزدیکی مناطق "مخمور" و "سنجار" هدف حمله قرار داده است. همچنان، پارلمان عراق نیز ضمن نکوهش اقدامات اخیر ترکیه، خاطرنشان کرده است که آنکارا پیوسته حاکمیت عراق را نقض می‌کند و با تکرار تجاوز نظامی به درون کشور، افراد بی‌دفاع را هدف حمله قرار می‌دهد.

در همین‌حال، رسانه‌های محلی گزارش دادند که منطقه "عمادیه" در شمال عراق روز سه‌شنبه گذشته مورد تهاجم ترکیه و ایران قرار گرفته است، به گفته شاهدان عینی، نیروهای ترکیه، مقر حزب کارگران کردستان که آنکارا آن را یک گروه تروریستی می‌داند بمباران کردند در حالی‌که ایران دست به حمله علیه مواضع حزب دموکرات کردستان زده است. جالب این‌جا است که همزمان با وقوع این حمله، "هاکان فیدان"، رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه از بغداد دیدن کرده و در مورد سرنوشت حزب کارگران کردستان با مقامات عراقی بحث و گفت‌وگو کرده است.

تردیدی نیست که ناهنجاری‌های کنونی در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی در عراق، زمینه تجاوز ترکیه به قلمرو عراق را فراهم می‌کند، افزون بر این‌که تنش بر سر تقسیم آب رودخانه‌های مشترک میان دو کشور، عامل دیگری برای تشدید رقابت میان عراق و ترکیه به شمار می‌رود.

از سوی دیگر و در حالی‌که حزب دموکرات کردستان شایعات مربوط به همکاری این حزب با آنکارا در بمباران مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان را رد می‌کند، ناظران بدین باورند که اربیل برای این‌که منطقه سنجار در استان نینوا را تحت تصرف خود درآورد، در قبال تجاوز نظامی ترکیه سکوت اختیار می‌کند و البته تلاش برخی از جناح‌های حشد شعبی و حزب کارگران کردستان برای گسترش نفوذ در این منطقه، مصداقی برای این مدعا است.

در پیوند به این موضوع، دیاری الفیلی، استاد جغرافیای سیاسی در صحبتی که با ایندپندنت عربی داشت، گفت: بایستی در بحث حاکمیت عراق، تنها اشاره به آمریکا نشود و ایجاب می‌کند پارلمان عراق در برابر تمام تجاوزهای که به قلمرو عراق صورت می‌گیرد واکنش نشان دهد و آن‌ها را محکوم کند. وی افزود: واکنش ضعیف عراق در برابر تجاوز نظامی ترکیه، نه تنها باعث نقض حاکمیت عراق شده بلکه سایر قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را به مداخله در امور عراق تشویق می‌کند و شکی نیست که تداوم این وضعیت می‌تواند بر دور دوم گفت‌وگوهای استراتژیک بغداد و واشنگتن تأثیرگذار باشد.

دیاری الفیلی با اشاره اقدامات اخیر ترکیه در شمال عراق، گفت: اربیل، فعالیت‌های حزب کارگران کردستان را تهدیدی برای آینده خود در منطقه می‌داند و در صدد بیرون راندن حزب کارگران کردستان از منطقه سنجار است و این سیاست، با دیدگاه ترکیه که حزب کارگران کردستان را به عنوان تهدیدی برای مناطق زیر نفوذش در استان نینوا قملداد می‌کند، همسویی دارد. به عبارت دیگر، آنکارا و اربیل در انجام عملیات نظامی در شمال عراق، هماهنگی و همکاری مشترک دارند و هر دو جانب، هدف واحدی را دنبال می‌کنند. این در حالی است که جناح نظامی وابسته به حزب کارگران کردستان و برخی از گروه‌های حشد شعبی که به عنوان نیروهای حفاظت از سنجار یاد می‌شود، منافع آنکارا و اربیل را در استان نینوا تهدید می‌کند.

الفیلی، خاطرنشان کرد که برخی از طرف‎‌های درگیر در تنش‌های شمال عراق به دنبال تقسیم استان نینوا به چهار بخش یعنی: موصل، تلعفر، دشت نینوا و سنجار هستند، این در حالی است که اربیل و آنکارا می‌کوشند سنجار تبدیل به استان جدیدی شده و به اقلیم کردستان ملحق شود، اما حزب کارگران کردستان به شدت مخالف این ایده است و مانع تلاش‎‌های آنکارا و اربیل برای رسیدن به این هدف می‌شود. شکی نیست که تقسیم استان نینوا، می‌تواند سرآغازی برای تجزیه عراق باشد و فروپاشی وحدت این کشور را رقم زند.

در همین‌حال، ریبین سلام، عضو حزب دموکرات کردستان در یک کنفرانس خبری گفت: شایعه همکاری حزب دموکرات کردستان با ترکیه، عاری از حقیقت است و از آن‌جا که آنکارا عملیات نظامی خود را در مناطق تحت کنترل حزب کارگران کردستان انجام می‌دهد، بنابر این، حزب کارگران کردستان بایستی در برابر تجاوز نظامی ترکیه واکنش نشان دهد و ایستادگی کند. وی افزود: حزب کارگران کردستان که از جانب ایران حمایت می‌شود سعی می‌کند منطقه قندیل را در عمق بحران فرو برد و به صراحت می‌توان گفت که عامل اصلی تجاوز مکرر ترکیه به خاک عراق، همین حزب وابسته به ایران است.

اما هشام الموزانی، کارشناس امور سیاسی، گفت: حملات اخیر و همزمان ایران و ترکیه در قلمرو عراق، این پیام را می‌رساند که تهران و آنکارا سعی می‌کنند بغداد را در پیوند به گفت‌وگوهای استراتژیک با واشنگتن زیر فشار قرار دهند. وی در مصاحبه‌ای که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: ترکیه می‌خواهد از یک سو به پرونده چالش برانگیز کُردها خاتمه بخشد و از سوی دیگر، نقش خود را در استان نینوا تثبت کند. این در حالی است که واشنگتن تمایلی به دفاع از موضع عراق در برابر تهاجم ترکیه نشان نمی‌دهد و حتی ممکن است ایالات متحده پس از امضای توافق‌نامه‌های امنیتی جدید با عراق نیز خود را ملزم به دفاع از حاکمیت عراق نداند.

از سوی دیگر، مصطفی ناصر، نویسنده و روزنامه‌نگار عراقی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت گفت: عامل اصلی تجاوز مکرر ترکیه به خاک عراق، توافق‌نامه‌های است که در دوره نخست وزیری عادل عبدالمهدی میان عراق، ترکیه و ایران به امضا رسید و به آن‌ها اجازه داد برای تعقیب نیروهای حزب کارگران کردستان، وارد قلمرو عراق شوند، اما دولت عراق در حال حاضر، توان مقابله با تجاوز نظامی ترکیه و ایران را ندارد. وی افزود: حزب کارگران کردستان مانع تحقق منافع استراتژیک اقلیم کردستان با ترکیه می‌شود و همین امر باعث می‌شود تا اربیل از تجاوز نظامی ترکیه به خاک عراق چشم پوشی کند.

https://www.independentarabia.com/