روز یکشنبه، بنیامین نتانیاهو اولین نخست وزیر در تاریخ اسرائیل خواهد بود که در زمان صدارتش در دادگاه حاضر می‌شود. وی به اتهام رشوه، کلاهبرداری و خیانت در امانت، به دادگاه کشانده شده است.

بعد از سال‌ها تحقیق و مشورت (و حتی تأخیر دقیقه آخری به خاطر ویروس کرونا) بالأخره دادگاه تاریخی آقای ناتانیاهو برگزار خواهد شد.

بنا به حکم صادره، آقای نخست وزیر باید شخصا در دادگاه اورشلیم حاضر شود، که بدون شک مورد توجه شدید رسانه‌ها خواهد بود.

او پیش از این در یک تلاش ناموفق سعی کرد (نیاز به) حضور پنج محافظ شخصی خود را دلیلی بر نقض مقررات فاصله‌گیری کویید۱۹ بنامد و از حضور در دادگاه سر باز بزند.

چگونه کار اسرائیل به اینجا کشید؟

همه چیز از تحقیقات پلیس در حدود ۴ سال پیش آغاز شد که این داستان طولانی و پر تلاطم را رقم زد. آقای ناتانیاهو از ابتدا همه اتهامات را رد کرده است.

در فوریه ۲۰۱۸، پلیس اسرائیل اعلام کرد که شواهد کافی در اختیار دارد که نخست وزیر را با سه اتهام به دادگاه بکشاند. این اتهامات از همان ابتدا عناوین ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰ را گرفتند.

یک سال بعد، به توصیه دادستان کل اسرائیل، آویخای ماندلبلیت، اتهام کلاهبرداری و خیانت در امانت به هر سه پرونده پیوست شد و یک مورد رشوه‌گیری نیز به پرونده ۴۰۰۰ نخست وزیر افزوده شد.

برای بنیامین ناتانیاهو دوران پیچیده‌ای بود که خودش آن را دوره «شکار عجوزه‌های سیاسی» نامید که گویا از سوی رقبای دست چپی‌اش هدایت می‌شد.

توصیه دادستان کل درست دو ماه جلوتر از زمانی رخ داد که اولین انتخابات عمومی عجیب و غیرقطعی اسرائیل را رقم زد.

آقای ناتانیاهو زیر فشار اتهامات وارده در شرایطی با یک ائتلاف جدید میانه‌رو به سرکردگی رئیس سابق ارتش، بنی گانتز، به مبارزه انتخاباتی پرداخت که نمی‌توانست برای تشکیل اکثریت و ماندن در قدرت رأی کافی جمع کند.

از آنجا که در انتخابات آوریل هیچ یک از طرفین نتوانستند حداکثر کرسی‌ها را برای تشکیل دولت به‌دست آورند، انتخابات دیگری در ماه سپتامبر برگزار شد. به همین دلیل، جلسات اولیه دادگاه به ماه اکتبر موکول شد تا هر دو رقیب فرصت یکسانی در مبارزات انتخاباتی داشته باشند.

در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۹، در حالی که آقای ناتانیاهو در تلاشی دیگر برای تشکیل دولت ناکام ماند، آقای ماندلبلیت اعلام کرد که قصد دارد پرونده‌ها را به جریان بیندازد.

در نتیجه، آقای ناتانیاهو در ژانویه ۲۰۲۰ به فکر این افتاد که از مجلس اسرائیل تقاضای فرجام کند.

آقای ناتانیاهو درست چند هفته قبل از سومین انتخابات نامطمئن و زمانی که برای پرده‌برداری از طرح صلح خاورمیانه دونالد ترامپ در واشنگتن به سر می‌برد، نظرش را برگرداند. او فهمیده بود که مجلس با درخواست وی موافقت نخواهد کرد.

پس از آن که انتخابات ماه مارس نیز بدون هیچ برنده‌ای پایان یافت (و همگان انتظار دور چهارم انتخابات را می‌کشیدند) آقای ناتانیاهو با رقیب خود و رئیس سابق ارتش متحد شد و برای تشکیل یک دولت واحد و «اضطراری» پای میز مذاکره رفت.

این دو طی توافقی قرار گذاشتند که آقای ناتانیاهو تا نوامبر ۲۰۲۱ در مقام نخست وزیر باقی بماند. در این مدت، آقای گانتز به عنوان «نخست وزیر جایگزین» انجام وظیفه می‌کند تا نهایتا پس از ۱۸ ماه جای خود را با هم عوض کنند.

در دوره ۱۸ ماهه دوم، آقای ناتانیاهو، که معاون آقای گانتز خواهد شد، از مصونیت قضایی مشابه نخست وزیر برخوردار خوواهد بود، یعنی قانونا مجبور نیست به خاطر دادگاهی شدن از سمت خود کناره‌گیری کند.

بدین ترتیب، آقای ناتانیاهو هم طولانی‌مدت‌ترین نخست وزیر اسرائیل است و هم اولین نخست وزیری که به دادگاه فراخوانده می‌شود.

اتهامات چیست؟

ناتانیاهو در سه پرونده فساد مالی به دادگاه کشیده شده است.

نخست، پرونده ۱۰۰۰،  با اتهام کلاهبرداری و خیانت در امانت.

در این پرونده آقای ناتانیاهو به دریافت هدایای گران‌قیمت از دوستان ثروتمندش در ازای انجام اقداماتی برای آنها متهم شده است.

این پرونده در پی شکایاتی از سوی پلیس تشکیل شده است که او و همسرش را به دریافت هدایایی چون سیگار و مشروب به ارزش یک میلیون شیکل (معادل ۲۷۰ هزار پوند) از سوی ستاره هالیوود، آرنون میلخان، و شریک تجاری‌اش، جیمز پارکر، میلیاردر استرالیایی، ارائه شدند.

آقای ناتانیاهو مدعی است که این هدایا از سوی دوستان شخصی‌اش بوده است.

دوم، پرونده ۲۰۰۰، با اتهام کلاهبرداری و خیانت در امانت.

در این پرونده آقای ناتانیاهو به معامله‌ای با روزنامه یدیوث آهرونوث متهم شده است که در آن توافق شده بوده است تا این روزنامه پوشش خبری بیشتری به آقای ناتانیاهو ارائه دهد و او هم در عوض تیراژ روزنامه رقیب، اسرائیل هایوم، را محدود کند.

ظاهرا مکالمات آقای ناتانیاهو در گفت‌وگو با صاحب‌امتیاز یدیوث آهرونوث در مورد این معامله ضبط شده است و نوار همین مکالمات است که مبنای اتهامات قرار گرفته است. نخست وزیر مدعی است که سخنانش جدی نبوده و هیچ قصدی برای انجام آن نداشته است.

سوم، پرونده ۴۰۰۰، با اتهام رشوه، کلاهبرداری، و خیانت در امانت.

آقای ناتانیاهو در این پرونده متهم به باز کردن راه‌های قانونی به نفع غول رسانه‌ای شاعول الوویچ (رئیس شرکت مخابراتی پیشرو، بزگ) است تا در مقابل از پوشش خبری بیشتری در تارنمای «والا» (باز هم به مالکیت الوویچ) برخوردار شود.

وکلای آقای ناتانیاهو می‌گویند که پوشش خبری بیشتر نمی‌تواند موردی برای پذیرش رشوه تلقی شود.

اگر اتهامات ثابت شوند چه؟

طبق قوانین اسرائیل، حکم رشوه حداکثر ۱۰ سال حبس و حکم کلاهبرداری و خیانت در امانت حداکثر ۳ سال حبس است.

با این وجود، آقای ناتانیاهو در صورت محکوم شدن، به فوریت از سمت نخست وزیری، یا جایگزینی نخست وزیر، خلع نمی‌شود، بلکه باید تمام مراحل قانونی و تجدید نظر به پایان برسد.

فقط در موارد محدودی است که خلع ید ممکن است فوریت یابد که بستگی دارد دادگاه تا چه اندازه جرم را سنگین بداند.

در چنین صورتی، کمیسیون مجلس باید تقاضای انفصال از خدمت را مطرح کند که در مجلس ۱۲۰ نفری اسرائیل نیازمند رأی ۶۱ نفر برای به دست آوردن اکثریت است.

در روز یکشنبه چه رخ می‌دهد؟

آقای ناتانیاهو برای تفهیم اتهام در پیشگاه دادگاه حاضر می‌شود.

دقیقا معلوم نیست بعد از این مرحله چه اتفاقی می‌افتد، اما تیم حقوقی وی آماده هستند که مدارک اولیه را جهت رفع اتهام به دادگاه ارائه کنند.

در پایان این مرحله، که ممکن است چند جلسه به‌طول انجامد، آقای ناتانیاهو لایحه رد اتهاماتش را تسلیم دادگاه خواهد کرد و دادگاه زمانی را برای بررسی شواهد و مدارک تنظیم می‌کند.

دادگاه چقدر طول می‌کشد؟

هیچ کس نمی‌داند. اما با توجه به تعدد اتهامات و شواهد، انتظار می‌رود دست کم یک سال به طول بینجامد.