چالش‌ها و سهم‌خواهی‌هایی که ممکن است مانع تصویب کابینه عراق شود

منحصر کردن سلاح به دست نیروهای دولتی، یکی از عمده ترین دشواری ها است

مصطفی الکاظمی، نخست وزیر جدید عراق.‏ عکس از: ‏AFP‏

هرچند مصطفی الکاظمی، نخست وزیرجدید عراق حمایت اکثر جناح های سیاسی را به دست آورده است اما وی تا هنوز برای رسیدن به پیروزی، راه درازی را در پیش دارد و بایستی در تلاش باشد تا با سرنوشت توفیق علاوی و عدنان زرفی دچار نشود و کابینه پیشنهادی وی رای اعتماد مجلس را کسب کند. متقاعد کردن احزاب سیاسی به این که منافع آن ها در دولت آینده حفظ می شود و سهم لازم برای آن ها داده می شود، عمده ترین عاملی است که می تواند مسیر پیروزی دولت جدید را هموار کند.

از سوی دیگر و پس از آن که شماری از جناح های سیاسی شیعه مذهب عراق تا همین اواخر مخالف تعیین شدن مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر عراق بودند، پس از بحث و رایزنی های بسیار، سرانجام تصمیم گرفتند حمایت خود را از نخست وزیر جدید اعلام کنند. در همین راستا، دیروز، رهبران شماری از جناح های سیاسی همچون هادی العامری، رهبر "فراکسیون فتح"، نوری المالکی، رهبر "ائتلاف دولت قانون، حیدر العبادی، رهبر "ائتلاف نصر"، عمار الحکیم، رهبر "جریان سیاسی حکمت ملی"، ناصر الروبی، نماینده "ائتلاف سائرون" در منزل هادی العامری در بغداد تشکیل جلسه دادند و در حالی که مصطفی الکاظمی حضور داشت، حمایت خود را از وی اعلام کردند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در حالی که سهم خواهی جناح های سیاسی در دولت به صورت عموم به عنوان عمده ترین چالش برای تشکیل کابینه به شمار می رود، اما دادن ضمانت به گروه های مسلح وفادار به ایران، چالش دیگری است که می تواند مانع تشکیل دولت شود، زیرا هر دولتی که بر اساس قانون و شایسته سالاری تشکیل شود با منافع شبه نظامیان برخورد می کند و به همین دلیل گروه های مسلح شیعه مذهب سعی می کنند تا آن جا که ممکن باشد، وضعیت کنونی را ادامه دهند. به ویژه این که مصطفی الکاظمی پیوسته تأکید دارد که دولت آینده خدمتکار واقعی مردم خواهد بود و سلاح را منحصر به دست نیروهای دولتی خواهد کرد.

در عین حال، حمایت اخیر جناح های سیاسی وابسته به ایران از مصطفی الکاظمی نشان می دهد که این گروه ها به احتمال زیاد پیش از آن که حمایت خود را از  مصطفی الکاظمی اعلام کنند، به تفاهم تازه ای دست یافتند که آینده آن ها را تضمین می کند.

اما تأکید فعالان جنبش اعتراضات مردمی به برگزاری مجدد تظاهرات ضد دولتی پس از پایان بحران کرونا، این حقیقت را آشکار می کند که مصطفی الکاظمی تا هنوز نتوانسته است حمایت مردم به ویژه معترضان عراقی را به دست آورد.

در همین راستا، مختار الموسوی، نماینده "ائتلاف فتح" در پارلمان عراق اظهار داشت که "ائتلاف فتح" قصد دخالت در روند تشکیل کابینه را ندارد و به مصطفی الکاظمی اجازه می دهد اعضای کابینه را به صورت آزاد و دور از هر گونه فشار سیاسی انتخاب کند. وی افزود: مشکل اصلی دولت عادل عبد المهدی این بود که وزرای کابینه بر اساس سهم خواهی ائتلاف های سیاسی انتخاب شده بودند نه بر اساس شایسته سالاری و همین امر، عراق را در عمق بحران فرو برد.

اما "ائتلاف سائرون" به رهبری مقتدی صدر، که چندی پیش تأکید داشت که هیچ سهمی از دولت نمی خواهد و شایسته سالاری را بر سهم خواهی ترجیح می دهد، به تازگی اعلام کرده است که حضور وزیران دولت عادل عبد المهدی را در دولت جدید نمی پذیرد و اگر کابینه جدید شامل حتی یکی از وزرای سابق باشد به آن رای اعتماد نخواهد داد.

در پیوند به این موضوع، جواد الموسوی، نماینده "ائتلاف سائرون" گفت: اعضای کابینه عادل عبد المهدی نباید به هیچ صورتی در کابینه جدید سهم داشته باشند، زیرا آزموده را آزمودن خطا است و کابینه عادل عبد المهدی عامل اصلی بسیاری از چالش های کنونی در کشور است.

در همین حال و به رغم این که جناح های سیاسی تأکید دارند که سهم مشخصی از کابینه جدید نمی خواهند، اما ناظران بدین باورند که احزاب سیاسی به صورت غیر مستقیم تلاش می کنند افراد نزدیک به خود را وارد کابینه کنند، افزون بر آن، اصرار جناح های کُرد برای به دست آوردن وزارت دارایی، مصطفی الکاظمی را با چالش دیگری رو به رو می کند و این پافشاری ممکن است سایر جناح های سیاسی را نیز تشویق به سهم خواهی کند.

از سوی دیگر، باسل حسین، کارشناس امور سیاسی عقیده دارد که افزون بر اهمیت حمایت داخلی، موفقیت کابینه جدید بستگی به موضع بازی گران خارجی دارد و تصویب کابینه زمانی ممکن می شود که نخست وزیر جدید مورد پذیرش طرف های خارجی به ویژه ایران و ایالات متحده باشد و منافع دو کشور یاد شده در عراق دچار تهدید نشود. وی علاوه کرد: هرچند جناح های سیاسی در ظاهر نشان می دهند که قصد دخالت در روند تشکیل کابینه را ندارند، اما بعید است کابینه که اعضای آن مطابق با اهداف و خواسته های جناح های سیاسی نباشد بتواند رای اعتماد مجلس را به دست آورد. البته عمده ترین چالش برای جناح های سیاسی و گروه های مسلح وفادار به ایران، مسئله منحصر شدن سلاح به دست نیروهای دولتی است.

اما عزیز جبر شیال، کارشناس سیاسی می گوید: مصطفی الکاظمی تا هنوز با دشواری های بسیاری رو به رو است و بدون بر آورده کردن مطالبات احزاب سیاسی نمی تواند موفق به تشکیل دولت شود. وی می افزاید: اصرار جناح های سیاسی شیعه مذهب بر تداوم روابط کنونی میان عراق و ایران و طرح خروج نیروهای آمریکایی از کشور، از جمله پرونده های است که جناح های سیاسی وفادار به ایران نمی خواهند تحت هیچ شرایطی از آن ها دست بردار شوند و کشمکش بر سر همین پرونده می تواند مانع پیروزی مصطفی الکاظمی شود.

در همین حال، احسان الشمری، پژوهشگر سیاسی باور دارد که در حال حاضر، اغلب موانع از سر راه مصطفی الکاظمی برداشته شده است و حمایت جناح های سیاسی از نخست وزیر جدید، مسیر تصویب کابینه جدید را در مجلس هموار می کند. علاوه بر آن و با توجه به چالش همه گیری بیماری کرونا، واشنگتن و تهران نیز از این بیش گرایشی برای تشدید تنش در عراق ندارند و سعی خواهند کرد به بن بست سیاسی در این کشور خاتمه دهند. البته پیگیری پرونده سرکوبی و قتل معترضان عراقی، عمده ترین چالشی برای مصطفی الکاظمی باقی خواهد ماند؛ زیرا عدم رسیدگی به این مسئله می تواند باعث بر انگیخته شدن خشم اغلب شهروندان عراقی و مرجعیت نجف شود و دولت جدید عراق را با مخالفت ها و دشواری های تازه ای رو به رو کند.

https://www.independentarabia.com

© IndependentArabia