اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در نشست خبری روز دوشنبه ششم مرداد اعلام کرد که تهران در حال حاضر برای مذاکره با ایالات متحده آمریکا برنامه‌ای ندارد.
به گزارش رسانه‌های داخلی ایران، بقایی گفته است که در این مورد، «هر زمان منافع و مصالح ملی جمهوری اسلامی اقتضا کند» تصمیم می‌گیریم و اعلام می‌کنیم.
این اظهارات در حالی است که استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، سه هفته پیش و در زمان دیدار نتانیاهو از کاخ سفید، گفته بود مذاکرات با جمهوری اسلامی ظرف یکی دو هفته آینده از سر گرفته می‌شود. با این حال مقام‌های جمهوری اسلامی اعلام کردند به دلیل بی‌اعتمادی و نبود تضمین، به مذاکره تمایلی ندارند. پس از آن، دونالد ترامپ نیز اعلام کرد برای از سرگیری گفتگوها با تهران عجله‌ای در کار نیست و این جمهوری اسلامی است که باید خواستار مذاکره شود.
رئیس‌جمهوری آمریکا روز یکشنبه هم در اظهاراتی تازه، با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند، افزود: «ما نمی‌توانیم اجازه بدهیم تهران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند، اما آن‌ها هنوز درباره غنی‌سازی صحبت می‌کنند. پس از بیرون آمدن از یک وضعیت بد، چقدر باید نادان باشند که چنین خواسته‌ای را تکرار کنند.»
هشدار به غرب درباره استفاده از مکانیسم ماشه
اسماعیل بقایی در بخش دیگری از نشست خبری روز دوشنبه، ضمن هشدار به غرب درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت: «قرار است با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی که الزام‌آور است، شیوه‌نامه تازه‌ای را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف کنیم تا ببینیم چگونه می‌توانیم همکاری‌ها را ادامه دهیم.»
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی با تکرار این ادعا که «طرف‌های اروپایی صلاحیت استفاده از مکانیسم ماشه را ندارند» افزود: «ما صراحتا این مسئله را قبل از مذاکرات روز جمعه و حتی در طول مذاکرات اعلام کردیم. آن‌ها می‌دانند که در صورت استفاده از این سازوکار، با واکنش قطعی ایران روبرو خواهند شد و شرایط پیچیده‌تر می‌شود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او با هشدار به غرب درباره استفاده از مکانیسم ماشه افزود: «مضرات چنین اقدامی متوجه نظام عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و کشورهای اروپایی خواهد شد و امیدواریم طرف‌های مقابل متوجه عواقب هرگونه سوءاستفاده از فرایندهای قطعنامه ۲۲۳۱ باشند.»
بقایی همچنین درخواست کرد که موضوع جمهوری اسلامی از دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خارج شود و افزود که تهران «در صورت اعمال مجدد تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، واکنش نشان خواهد داد».
سه طرف اروپایی برجام اعلام کرده‌اند در صورت تحقق نیافتن پیشرفت جدی در مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، مکانیسم ماشه را نهم شهریور فعال خواهند کرد.
بر اساس مفاد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) را تصویب کرد، تحریم‌های سازمان ملل می‌توانند پیش از انقضای توافق دوباره اعمال شوند؛ روندی که حدود ۳۰ روز طول می‌کشد.
بریتانیا، فرانسه و آلمان که نمی‌خواهند با پایان یافتن توافق، اهرم فشار خود را از دست بدهند، هشدار داده‌اند در صورت دست نیافتن به توافقی جدید، سازوکار «بازگشت سریع تحریم‌ها» (snapback) را که تمامی تحریم‌های قبلی سازمان ملل علیه تهران را، از جمله در بخش‌های نفت، بانکداری و دفاعی بازمی‌گرداند، فعال خواهند کرد.
روز یکشنبه ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس، از تدوین طرحی برای الزام دولت به خروج از «ان‌پی‌تی» در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه خبر داد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی افزود: «در جلسه این کمیسیون راجع به پیامدها و موضوع فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی اعضای برجام به ویژه تروییکای اروپایی، بحث‌هایی مطرح شد و اکثریت اعضای کمیسیون پیشنهاد کردند که طرحی تهیه و به مجلس ارائه شود، با این مضمون و محتوا که در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک، دولت به خروج از ان‌پی‌تی ملزم شود.»
بقایی نیز در سخنان روز دوشنبه‌اش در پاسخ به سوالی درباره مسئله غنی‌سازی اورانیوم، تاکید کرد: «اگر قرار است ایران عضو پیمان عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای بماند، باید از حقوق و مزایای این عضویت بهره‌مند شود.»
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی خبر داد که احتمالا ظرف دو هفته آینده یکی از مقام‌های آژانس از ایران دیدار خواهد کرد تا درباره ابعاد فنی همکاری مذاکره شود.
واکنش به سخنان مارکو روبیو
بقایی در بخش دیگری از این نشست، به سوالی درباره اظهارات مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، مبنی بر درخواست کمک جمهوری اسلامی از روسیه، چین و کره شمالی در طول جنگ با اسرائيل مدعی شد که گفته‌های او ساختگی و «از روی قوه تخیل» است.
مارکو روبیو روز یکشنبه در گفتگو با شبکه فاکس‌نیوز گفت که جمهوری اسلامی ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه از چین، روسیه و نیروهای نیابتی خود درخواست کمک کرد، اما آن‌ها از حمایت مستقیم خودداری کردند.
او افزود: «به گمان من، همه از جمله چین، روسیه و کره‌شمالی در حمایت از جمهوری اسلامی محتاط‌تر شده‌اند؛ به‌ویژه پس از آنکه بمب‌افکن‌های بی‌ــ۲ آمریکا نیمی از جهان را طی کردند، عملیات انجام دادند و پیش از آنکه کسی متوجه شود، ایران را ترک کردند.»
مجازات اعدام در جمهوری اسلامی ایران
بقایی در پاسخ به سوالی درباره مجازات اعدام در ایران هم مدعی شد که «مجازات اعدام در ایران برای شدیدترین جنایات تعیین شده و تلاش قوه قضاییه این است که این موارد را به جرائم خیلی شدید محدود کند».
این ادعا همزمان با آن است که روز دوشنبه فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، در بیانیه‌ای، افزایش شمار اعدام‌ها در ایران را «عمیقا آزاردهنده» خواند و بر لزوم «تعلیق فوری اجرای مجازات اعدام» تاکید کرد.
بر اساس این بیانیه، آماری که دفتر حقوق بشر سازمان ملل جمع‌آوری کرده، حاکی از آن است که در نیمه اول سال ۲۰۲۵، دست‌کم ۶۱۲ نفر در ایران اعدام شده‌اند. طبق این بیانیه، این میزان «بیش از دو برابر» تعداد افرادی است که سال ۲۰۲۴ در همین مدت زمانی اعدام شدند.
در اردیبهشت‌ماه سال جاری، بیش از ۳۰۰ شخصیت برجسته بین‌المللی در بیانیه‌ای مشترک از سازمان ملل متحد خواستند برای توقف اعدام‌های سیاسی در جمهوری اسلامی وارد عمل شود.
