از آتش‌بس میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل بیش از یک ماه گذشته و حالا از ابعاد پنهان این جنگ اطلاعات بیشتری منتشر می‌شود. آنچه اکنون با اطمینان بیشتری می‌توان گفت این است که اسرائیل، پس از کشتن فرماندهان ارشد نظام، درصدد بود سران جمهوری اسلامی را در جریان جلسه شورای عالی امنیت ملی هدف قرار دهد؛ شورایی که عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری نظامی و امنیتی در ساختار جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.
این حمله هرچند به‌طور کامل موفقیت‌آمیز نبود، نشان می‌دهد که سطح دسترسی اطلاعاتی اسرائیل به مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی بسیار بالا است. از سوی دیگر، این ماجرا از وجود شبکه‌ای از تونل‌ها و سازه‌های امنیتی در دل فضاهای شهری تهران پرده برداشته است؛ سازه‌هایی که برای حفاظت از سران نظام ساخته شده‌اند، اما مردم عادی بی‌خبر از همه‌جا بالای سر آن‌ها زندگی می‌کنند و عملا به‌عنوان سپر انسانی استفاده می‌شوند.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، پس از آتش‌بس با اسرائیل، در گفتگویی با تاکر کارلسون، مجری آمریکایی، برای نخستین‌بار فاش کرد که اسرائیل قصد کشتن او را داشت، ولی در اجرای این هدف شکست خورد. رئیس دولت چهاردهم در پاسخ به سوال کارلسون که از او پرسید: آیا دولت اسرائیل برای ترور رئیس‌جمهوری ایران تلاش کرد؟ گفت: «بله، تلاش کرد. به‌صورت جدی هم تلاش کرد. اما شکست خوردند.»
پزشکیان در آن مصاحبه درباره اینکه چه کسانی همراه او در جلسه بودند و این جلسه کجا برگزار شد، توضیح بیشتری نداد و تنها گفت که آن‌ها «بر اساس اطلاعاتی که از جاسوسان داشتند، آن محل را بمباران کردند».
رئیس دولت چهاردهم در سفر اخیرش به قم نیز در جلسه‌ای که ویدیو بخش‌هایی از آن رسانه‌ای شد، جزئیات بیشتری از این حمله را فاش کرد و گفت که اسرائیل به جلسه شورای عالی امنیت ملی که در آن سران قوا، فرماندهان نظامی و برخی وزرا حضور داشتند، حمله کرد. او در توصیف لحظه بمباران گفت: «در آن لحظه فقط یک سوراخ بود و دیدیم هوا است و گفتیم دیگر خفه نمی‌شویم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه، نیز در گفتگویی که شامگاه ۳۱ تیر از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد، درباره لحظه حمله اسرائیل به جلسه شورای عالی امنیت ملی گفت: «زمانی که بمباران می‌کرد، برق هم رفت. در یک مقطع زمانی کاملا تاریک بود. با وجود این، ذره‌ای احساس ترس یا نگرانی نمی‌کردیم. آن‌هایی که کنار هم بودیم، خیلی آرام بودیم. انگار داریم فیلم بازی می‌کنیم. مگر وقتی فیلم بازی می‌کنی، می‌ترسی؟»
علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، نیز در مصاحبه با صداوسیما گفته بود که اسرائیل محل برگزاری آن روز جلسه شورای عالی امنیت ملی را «کشف کرده بود» و تصمیم داشت برای براندازی نظام، «با بمباران، سران قوا را از بین ببرد، اما موفق نشد».
عراقچی در تیررس حمله اسرائیل
مجموع سخنان مقام‌های ارشد نظام و گزارش‌هایی که به شکل مدیریت‌شده در برخی رسانه‌های حکومتی منتشر می‌شود، حالا دیگر تقریبا روشن کرده است که اسرائیل قصد کشتن مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی را داشت، اما یا موفق نشد یا از اجرای کامل عملیات منصرف شد.
این گمانه‌زنی‌ها که پیش‌تر نیز مطرح شده بود، با انتشار گفتگوی تازه‌ای از عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در برنامه‌ای با عنوان «روایت جنگ» تقویت شد. عراقچی در این مصاحبه که ظاهرا پخش تلویزیونی آن با مخالفت‌هایی روبرو شد، چند نکته مهم را مطرح کرد؛ از جمله اینکه میان او (دولت) و سپاه پاسداران در جریان جنگ و به‌ویژه درباره زمان آتش‌بس، «سوء‌تفاهم» وجود داشت و تصویب آتش‌بس سه روز پیش از پایان جنگ، در جلسه شورای عالی امنیت ملی و با تایید خامنه‌ای، صورت گرفت.
عراقچی همچنین تایید کرد که خود او نیز در تیررس حمله اسرائیل قرار داشت و در جریان سفر زمینی به مرز ترکیه، چندین بار پهپادهایی بالای سر کاروان او پرواز کردند؛ به طوری که همراهانش با استفاده از تجهیزات خاص آن‌ها را شناسایی کردند و در برخی موارد مجبور شدند تلفن‌های همراه را خاموش کنند. عراقچی گفت که در نزدیکی محل سکونتش نیز بمب جاسازی شده بود ولی آن بمب قبل از انفجار، کشف شد.
مقام‌های نظام در زیر زمین
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، پیش‌تر درباره حمله هواپیماهای اسرائیلی به جلسه شورای عالی امنیت ملی نوشته بود: «پیش از ظهر روز دوشنبه ۲۶ خرداد، در حالی که جلسه شورای عالی امنیت ملی با حضور روسای سه قوه و دیگر مقام‌های ارشد در طبقات زیرین یک ساختمان در غرب تهران برگزار شده بود، این حمله رخ داد.»
بنا بر گزارش فارس، در این حمله «مهاجمان با شلیک شش بمب یا موشک، ورودی‌ها و خروجی‌های ساختمان را هدف قرار دادند تا مسیرهای فرار را مسدود و جریان هوا را قطع کنند».
در ادامه این گزارش آمده بود: «پس از انفجارها، برق طبقه قطع می‌شود، اما مسئولان با استفاده از یک دریچه اضطراری که از قبل پیش‌بینی شده بود، خود را به بیرون از ساختمان رساندند.» فارس همچنین اعلام کرد که رئیس‌جمهوری حین خروج، دچار جراحات مختصری در ناحیه پا شد.
این رسانه وابسته به سپاه پاسداران احتمال وجود «عامل نفوذی» برای لو دادن محل جلسه سران نظام را نیز در این گزارش مطرح کرد.
آتش‌بس پس از بمباران شدید
اکنون از مجموع سخنان مقام‌ها و گزارش‌های رسانه‌های حکومتی، چند نکته مشخص است: موافقت با آتش‌بس یا در خلال حمله اسرائیل به جلسه شورای عالی امنیت ملی، یا بلافاصله پس از آن و در شرایطی تصویب شد که سران جمهوری اسلامی، مرگ را از رگ گردن به خود نزدیک‌تر دیدند؛ کمااینکه عراقچی نیز در مصاحبه اخیرش اذعان کرد که موافقت با آتش‌بس، سه روز پیش از پایان جنگ در همین شورا، تصویب شد.
نکته دیگری که از میان سطور این اطلاعات قابل‌توجه است و اتفاقا خبرگزاری فارس نیز به آن اشاره کرده، این است که جلسه سران قوا در مکانی در غرب تهران و زیر زمین تشکیل شد. اشاره پزشکیان به وجود روزنه و هوا هم این گمانه را که جلسه در فضایی زیرزمینی برگزار شد، تقویت می‌کند.
با توجه به اینکه بمب‌افکن‌های اسرائیلی تمام ورودی‌ها و خروجی‌ها را هدف قرار داده‌اند، اما حاضران از طریق دریچه اضطراری از ساختمان خارج شدند، احتمال وجود تونلی در آن منطقه که به یکی از مراکز شهری مانند مجمتع ایران مال یا سالن پذیرایی دوکوهه راه داشته باشد، وجود دارد.
روز ۲۶ خرداد، گزارش‌های مردمی متعددی از هدف قرار گرفتن محتمع ایران‌مال و کوه‌های اطراف آن منتشر شد. تصاویر ویدیویی که بعد از آن از حمله اسرائیل به جلسه شورای امنیت ملی منتشر شد، نزدیکی آن را به موقعیت جغرافیایی ایران‌مال نشان می‌دهد. به طوری که پس از انفجارها، دودی سیاه از پشت این مجتمع به هوا برخاست.
همسایه‌ای مشکوک در غرب تهران
ایران‌مال یا بازار بزرگ ایران یکی از عظیم‌ترین پروژه‌های تجاری ایران و به گفته برخی منابع، بزرگ‌ترین مرکز خرید جهان است که در غرب تهران، در حاشیه بزرگراه خرازی در تقاطع با کمربندی آزادگان قرار دارد. این مجموعه با کاربری تجاری، تفریحی، فرهنگی و ورزشی، با بودجه‌ای بالغ بر ۲۲ هزار میلیارد تومان ساخته شد.
ایران‌مال از همان ابتدای ساخت با مجموعه‌ای از تخلفات شهری و ساختمانی همراه بود. خرداد ۱۳۹۷، محمد سالاری، عضو وقت شورای شهر تهران، در گزارشی مفصل از تخلفات ایران‌مال و سازندگان آن، به احداث تونل‌هایی خارج از پروانه ساخت اشاره کرد و گفت: «در بخش شمال شرقی پروژه، حدود پنج هزار و ۴۰۰ متر مربع از بزرگراه شهید خرازی به‌صورت اختصاصی تصرف شده، در حالی که در بخش شمال غربی نیز، تونلی به وسعت حدود هشت هزار و ۶۰۰ متر مربع در محدوده سهم شهرداری احداث شده است. افزون بر این، یک معبر اختصاصی دیگر با مساحت بیش از ۱۸ هزار مترمربع نیز بدون پرداخت هزینه یا دریافت مجوز از شهرداری تهران ساخته شده است.
سالاری همچنین گفت که این تونل‌ها عملا مسیرهایی شرقی‌ــ‌غربی در دل بزرگراه ایجاد کرده‌اند که مالک پروژه بدون هیچ پاسخگویی قانونی، از آن‌ها بهره‌برداری کرده است.
بررسی نقشه تهران در محدوده شمال غرب نشان می‌دهد که ایران‌مال و سالن پذیرایی دو کوهه که احتمال خروج سران نظام از دریچه‌های اضطراری یکی از آن‌ها مطرح است، در دو سوی بزرگراه خرازی واقع‌اند و چه بسا از طریق کانال‌های زیرزمینی به یکدیگر راه داشته باشند؛ مسیری پنهانی که در روز حمله، به خروج سران جمهوری اسلامی کمک کرد.
جالب است بدانیم که مالک اصلی پروژه ایران‌مال «شرکت توسعه بین‌الملل ایران‌مال» است که نام «علی انصاری» و برادرانش در ارتباط با آن بارها در رسانه‌ها مطرح شده است. انصاری طی یک دهه گذشته از چهره‌های شناخته‌شده در اقتصاد غیررسمی جمهوری اسلامی و از سهامداران اصلی بانک‌های تات، سرمایه و آینده است و در بازار فولاد، آهن، ساخت‌وساز و مبل هم از بازیگران اصلی تلقی می‌شود.
در سوی دیگر، مجتمع دوکوهه مجموعه‌ای نسبتا ناشناخته است که هرچند نام رستوران و سالن پذیرایی را یدک می‌کشد، محل برگزاری برخی جلسات محرمانه و ضیافت‌های سطح بالای مقام‌های نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی است. این مجتمع در نزدیکی ایران‌مال، در شمال غرب تهران، قرار دارد و ساختار فیزیکی و حفاظتی آن به دلیل پوشش گیاهی، از دید عموم پنهان است.
با توجه به تخلفات مستند ایران‌مال در زمینه احداث تونل‌های غیرمجاز در شمال شرقی و شمال غربی پروژه، صحت این فرضیه که یک شبکه تونلی میان مجتمع زیرزمینی شورای عالی امنیت ملی، ایران‌مال و دوکوهه برقرار باشد، به‌هیچ‌وجه دور از ذهن نیست. به‌ویژه آنکه در روز حمله، حاضران در جلسه بدون آسیب، موفق به خروج شدند؛ موضوعی که با توجه به شدت بمباران، بدون وجود مسیرهای اضطراری امن، بسیار بعید به نظر می‌رسد.
اما این ابهام چیزی از واقعیت ماجرا کم نمی‌کند: اینکه اسرائیل به سطحی از دسترسی اطلاعاتی رسیده که قادر است محل دقیق جلسه فوق‌محرمانه سران نظام را شناسایی و برای از بین بردن آن‌ها عملیات طراحی کند. حتی اگر بخشی از عملیات اجرا نشده یا ناکام مانده باشد، همین میزان نفوذ اطلاعاتی هشداری جدی برای دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی است.
نکته مهم دیگر اینکه این ماجرا بار دیگر نشان داد در بافت شهری تهران، تونل‌ها و سازه‌های زیرزمینی وجود دارند که برای عموم ناشناخته‌اند. ساخت این تونل‌ها که با هدف تامین امنیت مقام‌های ارشد نظام صورت گرفته، در عمل، مردم عادی را که بالای سر این شبکه‌های امنیتی، زندگی می‌کنند، به‌نوعی به‌عنوان سپر انسانی در نظر گرفته است.
