نشست مسکو: حرف تازه‌ای برای گفتن نبود

روز سه‌ شنبه تعدادی از سیاستمداران افغان، در شهرمسکو و دور یک میزگرد، برای نخستین بار روبروی ملا عبدالغنی برادر، نفر دوم گروه طالبان و برای چندمین بار مقابل شیرمحمد عباس ستانکزی مسؤول دفتر قطر طالبان نشستند. سرگیی لاوروف وزیر خارجه روسیه و ضمیر کابلوف نماینده خاص روسیه در امور افغانستان نیز گوشه‌ای از میز را اشغال کردند. همچنین کریم خلیلی رئیس شورای صلح افغانستان و لطیف بهاند سفیر افغانستان در روسیه، تنها نماینده‌های دولت افغانستان در این نشست بودند.

صحبت‌های اولیه هم از سوی سیاستمداران افغان و هم از سوی طالبان، با این که تا حدی با صمیمیت همراه بود، اما همچنان تعارفی و بدون هیچ‌گونه چشم‌انداز دقیق سیاسی برای افغانستان بود .هر دو طرف گفتگوها همان مسائلی را مطرح کردند که پیش از این نیز گفته شده بود. وزیر خارجه روسیه بعنوان میزبان این نشست، نخست روی روابط تاریخی روسیه با افغانستان صحبت کرد و پس از آن در مورد مذاکرات صلح میان افغان‌ها حرف زد. او گفت : «مساله افغانستان راه حل نظامی ندارد. امیدوارم هرچه زودتر صلح به افغانستان بیاید. روسیه در امر مبارزه با داعش در کنار افغانستان است». آوردن قید داعش در سخنان وزیر خارجه روسیه نشانگر این مساله است که طالبان دیگر دغدغه‌ای برای روسیه محسوب نمی‌شوند. روس‌ها از چند سال پیش به این‌سو رابطه‌ی مستقیم با طالبان را تحکیم بخشیده‌اند. هرچند آنان از داشتن رابطه با طالبان چشم پوشی نمی‌کنند و آن را مسأله‌ای عادی و در راستای منافع روسیه می‌دانند، ولی واضح است که روس‌ها به شدت از نزدیک شدن داعش به مرزهای آسیای‌ میانه واهمه دارند و برای از بین بردن آنان حاضرند هر قیمتی را به طالبان بپردازند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که روس‌ها در طول این چند سال به خوبی روابط خود را با طالبان گسترش دادند و حالا به عنوان نیروی قدرتمند واثرگذار بر طالبان شناخته می‌شوند. البته روس‌ها برای حفظ این رابطه تا حد زیادی سر کیسه را شل کرده و امکانات مختلف از جمله تسلیحات، شامل تسلیحات مدرن جنگی، و امکانات دیگر را در اختیار طالبان گذاشته‌اند. وابستگی بیش از حد طالبان به روس‌ها نشانگر سخاوت‌مندی  بیشتر روس‌ها به آنان است. به هر صورت سیاستمداران حاضر در نشست مسکو نیز در راستای تأمین صلح و ثبات، همان حرف‌های کلیشه‌ای قدیمی را دوباره تکرار کرده‌اند. تنها عطا محمد نور از فرماندهان مشهور حزب جمعیت اسلامی خطاب به طالبان گفت که زیاد تصور شکست آمریکا را در افغانستان در ذهن نداشته باشید، زیرا این کار عملی نیست. از آن سو طالبان نیز حرف جدیدی برای این نشست با خود همراه نداشتند. ملا عبدالغنی برادر که برای اولین بار در مقابل دوربین رسانه‌ها ظاهر شده بود در سخنرانی کوتاهی از روسیه به خاطر برگزاری این نشست تشکر کرد. او افغانستان را (اشغال شده) توصیف کرد و گفت وضعیت در افغانستان تا زمانی که اشغال به پایان نرسد همین‌گونه ادامه خواهد داشت. عباس استانکزی مسؤول دفتر قطر طالبان نیز از گفتگوهای (بین الافغانی) استقبال کرد و گفت طالبان برای این گفتگوها آماده‌اند. او بار دیگر تأکید کرد که با حکومت افغانستان مذاکره نخواهند کرد. زیرا این حکومت اختیاری از خود ندارد و اختلاف زیادی میان خود دارند.

به نظر نمی‌رسد که نشست مسکو مانند نشست‌های گذشته در این شهر یا مناطق دیگر جهان که بیشتر میان نماینده‌های طالبان و سیاستمداران مستقل افغان صورت گرفته، تأثیر آن‌چنانی بر روند صلح و ثبات در افغانستان باقی بگذارد. زلمی خلیل زاد نماینده خاص آمریکا در امور صلح افغانستان چندی پیش، پس از شش دور گفتگو با طالبان گفت : «حتی اگر گفتگوهای صلح به نتایج مطلوب برسد، باز هم چند سالی طول خواهد کشید تا ثبات و آرامی در افغانستان نهادینه شود. هرچند نماینده‌های طالبان در مذاکرات صلح، یک دست و یک فکر دیده شدند. ولی در داخل افغانستان این یک دستی زیاد به چشم نمی‌خورد. طالبان در داخل افغانستان به چندین شاخه تقسیم می‌شوند که بعضی از آن حتی از رهبری طالبان نیز حمایت نمی‌کنند. به همین دلیل حتی در صورت توافق میان طالبان و دولت افغانستان، نمی‌توان به طور قطع به توافق عمومی در این رابطه امیدوار بود.

از سوی دیگر به دلیل نبود اعضای عالیرتبه دولت افغانستان در این گفتگوها ، یک سوی جنگ در افغانستان غایب است و هیچ گفتگو و بحثی در صورتی که هر دو سوی مذاکره حضور نداشته باشند به نتیجه دلخواه نخواهد رسید. طالبان فکر می‌کنند به دلیل نفوذ بیش از حد آمریکا در افغانستان، مذاکره با آمریکا می‌تواند برای آنان دستاوردهای بهتری نسبت به گفتگو با دولت افغانستان به ارمغان بیاورد. در حالی‌که آمریکا اعلام کرده است تنها راه حل مساله جنگ در افغانستان، گفتگوی طالبان و حکومت افغانستان است. با اینکه گفتگوی نماینده‌های طالبان با هیأتی از سیاستمدران افغان تا عصر روز چهارشنبه هم ادامه داشت، ولی تحلیل وضعیت نشان می‌دهد هرگونه امیدواری به نتایج حاصله از این نشست، واهی و خیالی خواهد بود.

بیشتر از