امین احمدی، طالبان و تشیع در افغانستان

۴ شهروند هزاره شیعه در ترکیب ۲۱ نفره هیات مذاکره کننده دولت افغانستان

محمد امین احمدی-عکس از خبرگزاری افغان ایرکا

طالبان ۲۰۲۰ میلادی تفاوت‌های چشمگیری با طالبان ۱۹۹۴ میلادی هنگامی که ملاعمر رهبر آنان در قندهار ظهورکرد دارند. طالبان امروز انعطاف بسیاری در تعامل با جامعه جهانی و دنیای مدرن نشان داده‌اند، اما در دو حوزه واضع آنها چندان روشن نیست. یکی تاکید رهبری طالبان بر نپذیرفتن نظام دموکراتیک کنونی و تکاپو برای بازگرداندن «امارت اسلامی» به عنوان نظام حاکم أفغانستان، و دیگری، نپذیرفتن رسمیت مذهب تشیع در این کشوراست.  

طالبان تاکنون ازعان نکرده اند که تسنن و تشیع برای آنها از جایگاهی برابر برخوردار است و همچنین برخلاف داعش، حملات هدفمندی علیه شیعیان نیزانجام نداده‌اند. 

 قانون اساسی افغانستان در سال ۲۰۰۴ میلادی مذهب تشیع را در کنار تسنن به عنوان دو مذهب رسمی کشور به رسمیت شناخت. پیش از آن، بسیاری از مساجد شیعیان در دوران طالبان بسته بود و عزاداری های ماه محرم، پنهان و در خانه‌های اهل تشیع بصورت خصوصی برگزار می‌شد. شیعیان که حدود ۲۰ درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند، از بازگشت طالبان نگرانند. دکتر امین احمدی، فیلسوف اسلامی شیعه با چنین برداشت تاریخی در هیات مذاکره کنندگان بین الفغانی به دیدار طالبان می‌رود. 

محمد امین احمدی فرزند بوستان، ۵۶ سال پیش در استان ارزگان دیده به جهان گشود. او تحصیلات ابتدایی خود را در زادگاهش گذراند و برای ادامه تحصیل در نوجوانی راهی ایران شد.

با تمام دشواری‌های مهاجرت و محدودیت‌های جمهوری اسلامی ایران بر مهاجران افغان، احمدی توانست نزدیک به ۲۵ سال در ایران تحصیل، تحقیق و تدریس کند. آقای احمدی ابتدا علوم دینی از قبیل فقه، اصول فقه، تفسیر قرآن شریف و عرفان اسلامی را خواند. اما به دروس حوزه اکتفا نکرد و وارد دانشگاه تهران شد و در رشته فلسفه و حکمت اسلامی دکترا گرفت. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ در مقطع لیسانس و فوق لیسانس در جامعه المصطفی‌العالمیه ایران تدریس کرد و یکی از انگشت‌شمار شهروندان افغان بود که در دانشگاه تهران در مقطع فوق‌لیسانس مشغول تدریس شد. 

استاد احمدی در سال ۲۰۰۸ به کابل بازگشت و از آن پس به عنوان مدرس و رئیس دانشگاه کاتب در کابل مشغول فعالیت علمی بوده است. در سال ۲۰۱۰ دانشگاه غیرانتفاعی ابن‌سینا را تاسیس کرد و با رای هیات امنای آن، تا به امروز به کرسی جایگاه ریاست این دانشگاه تکیه زده است.

 آقای احمدی کار در دولت را نیز تجربه کرده است. با پیشنهاد حامد کرزی، رئیس جمهوری وقت و کسب رأای اعتماد از مجلس افغانستان، عضویت در کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵، و نیز عضویت در کمیسیون بازنگری قانون اساسی افغانستان را از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ در کارنامه خود دارد.

دکتر احمدی در یکی از نوشته‌هایش به بحث هویت و ملت در افغانستان اشاره می‌کند، و می‌‌گوید:‌«دست‌یابی به هویت ملی، اساس و پایه شکل‌گیری دولت مدرن، اساس و پایه شکل‌گیری لیبرال دموکراسی، اساس و پایه شکل‌گیری قدرت متوازن است. یعنی تا ما یک هویت ملی نداشته باشیم، نمی‌توانیم دولت داشته باشیم. دولت نداشته باشیم، نمی‌توانیم یک دولت دموکراتیک، دولتی که به اصطلاح پاسخ‌گو باشد، داشته باشیم، بنابراین به توسعه دست نخواهیم یافت.» 

هیات‌های مذاکره‌کنندگان افغانستان و طالبان، وجوه مشترک فراوان و اختلافات زیادی با هم دارند. مهمترین وجه مشترک، قلمرو واحد در سرزمین افغانستان است که پیامد توسعه یا تخریب آن، به همه طرف‌های مذاکره کننده تاثیر خواهد گذاشت. تازه‌ترین اظهارات ملا فاضل مظلوم، رئیس پیشین ستاد ارتش طالبان و عضو کنونی دفتر قطر که احتمالا در ترکیب هیات مذاکره‌کننده طالبان هم خواهد بود، نشان می‌دهد که غلبه بر این اختلافات آسان نیست. او هفته پیش به فرماندهان طالبان در قطر گفت:‌ «آن‌ها (القاعده) از کشتن یک کافر یا «شیعه هزاره» یا هر جانی دیگری خوشحال نمی‌شوند. به‌خاطر آن‌ها، ما اجازه دادیم که حکومت اسلامی ما متلاشی شود. زندان‌ها از اعضای ما پر شد. کوه‌ها و صحراها از خون ما رنگ گرفت. علی‌رغم همه این‌ها، آن‌ها ما را کافر و مشرک می‌خوانند.» 

به این ترتیب هیات ۲۱ نفره مذاکره‌کننده دولت افغانستان که در ترکیب خود ۴ شهروند هزاره شیعه مذهب را در خود جای داده است. بدیهی است که گفتن و شنیدن از مذهب بخصوص رسمی بودن مذهب شیعه در قانون اساسی افغانستان، می تواند باعث ایجاد بحث‌ها و مقابله های دشواری در هنگام گفتگو با طالبان باشد.

بیشتر از