توافق پاریس در معرض تهدید تازه؛ گاز متان با سرعتی بیش از گذشته در حال انتشار است

فیبی وستون

دانشمندان هشدار داده‌اند که افزایش بی‌سابقه سطح گاز متان در جو زمین، دستیابی به اهداف تعیین شده در توافق اقلیمی پاریس را بیش از پیش دشوار خواهد کرد.

پژوهشگران «اداره ملی اقیانوسی و جوی» متوجه شده‌اند که بخش اعظم این گاز‌های گلخانه‌ای از مناطق حاره بیرون می‌آیند. هنوز منشاء دقیق انتشار این گازها مشخص نیست، اما پژوهشگران احتمال می‌دهند این گازها در اثر فعالیت‌های میکربی در مرداب‌های حاره‌ای متان‌زا تولید می‌شوند. آنان معتقدند که بالا رفتن دمای زمین، می‌تواند موجب شود که مرداب‌ها به میزانی بیش از همیشه، گاز متان منتشر کنند.

یوئن نیسبت، استاد زمین‌شناسی در دانشگاه رویال هالووی در لندن، به روزنامه فایننشال تایمز گفته است: «افزایش غیرمنتظره متان که دلیل آن را هم نمی‌دانیم، چالشی عمده برای توافق پاریس است. نمی‌دانم دقیقا چطور، اما به نظر می‌رسد گرما، خود موجب تولید گرمای بیشتر می‌شود».

پس از دی اکسید کربن، متان دومین عامل انسانی بالارفتن دمای زمین است.  متان ۲۸ برابر از دی اکسید کربن قوی‌تر است و می‌تواند گرما را تا ۱۰۰ سال در جو زمین محبوس کند.

به گفته پژوهشگران میزان انتشار گاز متان از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ به نسبت پنج سال پیش از آن، ۵۰ درصد افزایش یافته است.

پروفسور گرانت الن، فیزیکدان و کارشناس علوم جوی در دانشگاه منچستر که در پروژه «بودجه جهانی متان» نیز شرکت داشته است، به ایندیپندنت گفته است که این میزان افزایش، محقق شدن اهداف توافق پاریس را «بدون شک» دشوارتر خواهد کرد.

او افزوده است: «از سال ۲۰۰۶، تراکم متان در جو زمین رو به افزایش است. در حال حاضر این تراکم نه تنها افزایش یافته که در حال شتاب گرفتن نیز است. تمام آزمایش‌ها و ردگیری‌های ما برای پی بردن به محل خروج این گاز متان اضافی، ما را به مناطق حاره رساند، جایی که پیشتر این سطح از تولید گاز متان را در آن ندیده بودیم». 

آقای الن خاطر نشان می‌کند: «در این مدت اقداماتی را در مناطق حاره انجام داده‌ایم. ماه‌های ژانویه و فوریه هم با هواپیما به منطقه رفتیم و البته که در آن‌جا، و به ویژه در زامبیا، با مقادیر عظیمی گاز متان مواجه شدیم که از باتلاق‌های راکد متصاعد می‌شد».

به نظر می‌رسد که بالارفتن دما، موجب افزایش فعالیت میکرب‌هایی می‌شود که مواد ارگانیک را به متان تبدیل می‌کنند. باکتری‌ها هم، همچون بدن انسان، در دمای بالاتر بیشتر فعالیت می‌کنند و بنابراین با بالاتری رفتن دمای زمین، میزان انتشار این گاز‌ها نیز افزایش می‌یابد.

پروفسور الن می‌گوید: «این به راستی نگران کننده است، زیرا یک واکنش طبیعی است و از کنترل ما خارج است. در حال حاضر این روند کند است، اما به مرور سرعت می‌گیرد و دیگر نمی‌توانیم آن را کنترل کنیم. فرصت ما برای کاهش آثار این پدیده طبیعی کم کم از دست می‌رود».

وی افزوده است: «اگر می‌شد مصرف گاز  طبیعی را همین فردا متوقف کنیم، شاید می‌توانستیم این روند را تغییر دهیم. در حال حاضر در کنار تصاعدات ناشی از فعالیت‌های انسانی، با انتشار گازهای لیل اصلی این معضل، افزایش گاز متان در این انتشار طبیعی گازها نیز مواجهیم. اگر افزایش دمای زمین ادامه پیدا کند، این واکنش طبیعی نیز مسلما شتاب می‌گیرد».