نگرانی جناح های سیاسی عراق از احتمال شکست دولت توفیق علاوی

متحدان ایران از تفویض قدرت به رئیس جمهور عراق نگرانی دارند

گوشه ای از تظاهرات ضد دولتی در شهر نجف. عکس از: ‏AFP‏

در حالی که رایزنی ها و گفت و گو های سیاسی در مورد تشکیل دولت جدید عراق تا هنوز ادامه دارد، توفیق علاوی، نخست وزیر جدید عراق اعلام کرده است که قصد دارد فهرست کابینه جدید را برای اخذ رای اعتماد، روز دوشنبه، 24 فوریه 2020، به مجلس ارائه کند. ناظران عقیده دارند که به رغم اختلاف نظرهای بی شمار میان جناح های سیاسی در مورد ساختار دولت جدید عراق، اما احتمال می رود کابینه پیشنهادی توفیق علاوی از سوی مجلس نمایندگان به تصویب رسد، زیرا متحدان ایران در پارلمان نگرانی از این دارند که در صورت عدم موفقیت کابینه جدید به کسب رای اعتماد، اختیارات نخست وزیر به رئیس جمهور تفویض می شود.

در همین راستا، نخست وزیر مکلف به تشکیل کابینه، روز چهارشنبه اعلام کرد که تمام اعضای کابینه جدید شخصیت های مستقل و غیر وابسته به گروه های سیاسی هستند و احزاب سیاسی نقشی در تشکیل کابینه ندارند. توفیق علاوی از پارلمان خواست هفته آینده جلسه فوق العاده ای را برای دادن رای اعتماد به کابینه جدید دایر کند. وی همچنان وعده داده است که عمده ترین اقدامات دولت پس از کسب رای اعتماد از مجلس، رسیدگی به پرونده قتل معترضان و فراهم کردن زمینه برگزاری انتخابات زودهنگام آزاد، عادلانه و شفاف است. اما به نظر می رسد که تقاضای توفیق علاوی برای تشکیل جلسه رای دهی به کابینه، جناح های سیاسی مخالف در پارلمان را با چالش رو به رو کرده است، به ویژه پس از این که طبق برخی گزارش ها، توفیق علاوی از پذیرش پیشنهادهای آن ها در مورد چگونگی ساختار کابینه سر باز زده است.

البته ممکن است علاوی از موضع گیری مخالفان در مجلس، بهره برداری کند و به معترضان نشان دهد که کابینه پیشنهادی او متشکل از شخصیت های مستقل و غیر وابسته به احزاب سیاسی است و به همین دلیل نمایندگان گروه های سیاسی در مجلس از دادن رای اعتماد به این کابینه خودداری می کنند. تردیدی نیست که این مسئله از یک سو محبوبیت توفیق علاوی را تا حدی بالا می برد و از سوی دیگر، احزاب سیاسی را بیشتر از پیش تحت فشار قرار می دهد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در همین حال، گفته می شود که در جلسات تشکیل کابینه که به صورت محرمانه انجام می شود، تنها سه شخصیت حضور دارند و عبارت اند از: توفیق علاوی، نخست وزیر جدید، مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و هادی العامری، رهبر فراکسیون فتح. البته توفیق علاوی سعی می کند تا آن جا که ممکن است توازن قوا را در تشکیل کابینه حفظ کند و از فاش شدن جزئیات روند تشکیل دولت جلوگیری کند.

از سوی دیگر، ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری دچار اختلافات داخلی شده و شماری از احزاب سیاسی اهل سنت وابسته به این ائتلاف خواستار توزیع وزارتخانه ها بر اساس مکانیزم سهمیه بندی بوده و اصرار داشتند که بایستی وزارت بازسازی به آن ها داده شود، اما توفیق علاوی حاضر به پذیرش این پیشنهاد نشد. در همین حال، گروه های شیعه مذهب ائتلاف فتح بدین باورند که در مورد سهمیه آن ها در دولت جدید بی عدالتی صورت گرفته است، از این رو گروه های یاد شده خواهان حفظ سهمیه خود بر اساس مکانیزم سابق می باشند.

همچنان به نظر می رسد که با نزدیک شدن تکمیل کابینه، ناسازگاری میان جناح های متحد ایران افزایش یافته است، طوری که نوری المالی، رهبر ائتلاف دولت قانون و قیس خز علی، رهبر گروه عصائب اهل حق با طرح تشکیل کابینه از سوی هادی العامری و مقتدی صدر ابراز مخالفت کرده اند.

از سوی دیگر، علی التمیمی، کارشناس حقوقی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: در صورت عدم موفقیت کابینه به کسب رای اعتماد از مجلس، رئیس جمهور عراق بایستی مطابق به ماده 76 قانون اساسی، در ظرف 15 روز، نامزد دیگری را مامور به تشکیل کابینه کند. وی افزود: البته عادل عبد المهدی نیز پس از کناره گیری می بایست طبق ماده 81 قانون اساسی، وظایف و اختیارات نخست وزیری را به رئیس جمهور واگذار کند، اما عادل عبد المهدی حاضر به اجرای این اقدام نشده و همچنان به فعالیت خود ادامه داد. اکنون عادل عبد المهدی در مقابل دو گزینه قرار دارد یا باید اختیارات نخست وزیری را به رئیس جمهور محول کند و یا این که برای حل اختلاف، به دادگاه مراجعه کند و قانون اساسی این موضوع را به صراحت بیان داشته است. التمیمی، علاوه کرد که تشکیل دولت عادل عبد المهدی به روش توافقی صورت گرفت، مسئله ای جناح اکثریت را منتفی کرد و اکنون در صورت عدم موفقیت توفیق علاوی به تشکیل دولت، رئیس جمهور می تواند بدون در نظر داشت جناح اکثریت، هر نامزدی را که مناسب بداند، انتخاب کند.

از سوی دیگر، مصطفی ناصر، نویسنده و روزنامه نگار عراقی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: توفیق علاوی از فرصت فراهم شده در نتیجه فشار معترضان و نزدیکی میان مقتدی صدر و ایران بهره برداری کرده و روشی را در روند تشکیل کابینه به کار گرفته است که نقش فراکسیون فتح به رهبری هادی العامری را کم رنگ کرده است. وی علاوه کرد: توفیق علاوی سعی کرده است ساختار کابینه جدید به صورت کاملا محرمانه باقی بماند و حتی از افشای جزئیات به رهبران جناح های سیاسی نیز خودداری کرده است.

مصطفی ناصر در ادامه صحبت هایش خاطرنشان کرد: تهدید های که مبنی بر عدم دادن رای اعتماد به کابینه جدید در جلسه پیش رو مطرح می شود، تلاشی برای تشدید فشار بر نخست وزیر است و جناح های سیاسی پیامدهای رد کابینه توفیق علاوی را به خوبی درک می کنند. احزاب سیاسی به ویژه جناح های متحد ایران می دانند که شکست دولت توفیق علاوی، زمینه را برای تفویض اختیارات نخست وزیری به رئیس جمهور عراق فراهم می کند و این مسئله برای متحدان ایران نگران کننده است زیرا تهران، برهم صالح را به عنوان متحد ایالات متحده می شناسد.

از سوی دیگر، مصطفی ناصر، خاطرنشان کرد که در پی اعتراضات مردمی در عراق، جناح های سیاسی متحمل خسارت های زیادی شده اند و نمی خواهند از این بیش، قربانی عواقب تنش میان تهران و واشنگتن در عراق شوند. البته تردیدی نیست که پس از افزایش تظاهرات ضد دولتی و کناره گیری عادل عبد المهدی از سمت نخست وزیری، سیاست ایران در قبال دولت عراق تغییر یافته و اکنون تهران ناگزیر شده است خواستاری دولتی در عراق باشد که تا حدی برای معترضان، مرجعیت نجف و ایالات متحده قابل پذیرش باشد. وی افزود: در گذشته، پرونده عراق همواره در دست سپاه پاسداران بود اما اکنون دولت ایران که اصلاح طلبان نقش گسترده ای در آن دارند، پرونده عراق را به دست گرفته است و همین امر باعث کاهش تنش با ایالات متحده شد و مرجعیت نجف را نیز در راستای همسویی با دولت جدید عراق سوق داده است.

در پیوند به این موضوع، احسان الشمری، رئیس مرکز پژوهش های سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: متحدان ایران از گذشته تا کنون، میانه ای خوبی با رئیس جمهور عراق نداشتند، از همین جهت در حال حاضر از واگذاری اختیارات نخست وزیری و قدرت به رئیس جمهور نگرانی دارند و با در نظر داشت همین نگرانی، سعی می کنند، زمینه تصویب کابینه توفیق علاوی را فراهم کنند. البته جناح های سیاسی متحد ایران بدین باورند که سیاست های برهم صالح، می تواند چالشی برای این گروه ها باشد و مانع تحقق اهداف آن ها شود. افزون بر آن، گروه های متحد ایران به این نتیجه رسیده اند که انتخاب هر شخصیت دیگری به عنوان نخست وزیر، ممکن است در تضاد با منافع این گروه ها باشد.

در نتیجه می توان گفت در واقع، گروه های متحد ایران سعی دارند سایر احزاب و گروه های سیاسی را تشویق به حمایت از دولت توفیق علاوی کنند و اعتراضاتی که هم اکنون از سوی برخی از این جناح ها مطرح می شود، تلاش برای کسب قدرت و اختیارات بیشتر در دولت جدید عراق است.

https://www.independentarabia.com

© IndependentArabia