توافق آمریکا و طالبان الزاما به معنی برقراری صلح نیست

طالبان به هیچ نظام سیاسی، غیر از امارت خود باور ندارد

اعضای طالبان در حال ورود به محل برگزاری مذاکرات با آمریکا در آگوست ۲۰۱۹ - AFP

تا آخر ماه فوریه توافقنامه صلح میان گروه طالبان و دولت آمریکا به امضا می‌رسد. هم طالبان و هم نماینده‌های دولت آمریکا در مذاکرات صلح و حتی دولت افغانستان، تاکید داشته‌اند که توافق صلح نهایی شده و تا آخر همین ماه میلادی به امضای دو طرف می‌رسد. با این حال هنوز مفاد این توافقنامه برای همه روشن نیست. هرچند دولت افغانستان می‌گوید که از محتویات توافقنامه آگاهی دارد، به نظر می‌رسد متن توافقنامه هنوز از سوی طالبان، نماینده‌های دولت آمریکا و دولت قطر آشکار نشده است.

با این حال بارنت روبین، افغانستان‌شناس مشهور، که زمانی مشاور ریچارد‌ هالبروک، نماینده دولت آمریکا در افغانستان و پاکستان بود، در مقاله‌ای در واشینگتن پست بخشی از این توافقنامه را توضیح داده است. بر اساس این توافق آمریکا روند خروج نیرو‌های خود را از افغانستان آغاز می‌کند. طالبان رابطه خود را با القاعده و داعش قطع کرده و در صف مبارزه با این گروه‌ها قرار می‌گیرد. همچنین طالبان تعهد داده است که گفت‌وگو‌های میان‌افغانی را که طرف دیگر دولت افغانستان آن خواهد بود، آغاز کند.

البته آنچه بارنت روبین در مقاله‌اش مطرح کرده، قبل از این بار‌ها در محافل سیاسی افغانستان مطرح شده است. به طور کل شاکِله اصلی توافقنامه صلح همین مسائل است. در کنار آن - به گفته روبین، میان دولت آمریکا و طالبان یک مرکز هماهنگی برای رد و بدل کردن اطلاعات جهت مبارزه با تروریسم ایجاد می‌شود، که هر دو طرف را برای مبارزه با گروه‌های تروریستی نظیر القاعده، داعش و گروه‌هایی از این دست، هماهنگ کند. با این حال توافقنامه صلح با آمریکا به تنهایی نمی‌تواند شکل دهنده صلح در افغانستان باشد.

مهم‌ترین اصل برای رسیدن به صلح و ثبات دائمی در افغانستان، توافق کلی میان دولت افغانستان و طالبان است. این مسئله هنوز چالش‌های خاص خود را دارد که هنوز مششخص نشده است. به طور مثال به نقل از نماینده‌های دولت آمریکا حاضر در مذاکرات صلح، گفته شده که طالبان حاضر شده است به عنوان پیش شرط، کاهش قابل ملاحظه خشونت را بپذیرد و همچنین متعهد به یک نظام کثرت‌گرا در افغانستان خواهند بود. همین دو موضوع ابهاماتی در خود دارد که می‌تواند گفت‌وگو‌های میان‌افغانی را به سوی بی‌نتیجه بودن سوق دهد.

دولتمردان افغانستان هنوز نتوانسته‌اند خود را با مفهوم جدید «کاهش قابل ملاحظه خشونت» وفق بدهند. به خصوص که در قاموس نظامی - امنیتی چنین مفهومی وجود ندارد. در این باره رسانه‌ها و سیاستمداران افغان بار‌ها گفته و نوشته‌اند. بحث دوم موضوع پذیرش نظام کثرت‌گراست. مشخص نیست چرا نماینده‌های دولت آمریکا در مذاکرات خود از نظام دموکراتیک استفاده نکرده و به جای آن از نظام کثرت‌گرا استفاده کرده‌اند. از این مفهوم می‌توان استنباط ساختاری کرد؛ به این معنی که طالبان معتقد به مشارکت تمامی احزاب و جناح‌هایی خواهد بود که دست در قدرت و سیاست دارند. اما این مفهوم با مفهوم دموکراسی تفاوت عمیقی دارد. طالبان در ساختار چنین حکومتی می‌تواند قانون اساسی را تغییر داده و نظام مبتنی بر افکار خود را اعمال کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از سوی دیگر تا هفته آینده کمیسیون انتخابات نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری را اعلام خواهد کرد.

بر اساس پیش بینی‌های قرین به یقین، تیم دولت‌ساز برنده انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. اظهارات تیم پیشتاز دیگر، ثبات و همگرایی، از چند روز پیش چنین نشان می‌دهد که آنان مطمئن شده‌اند که کمیسیون انتخابات تیم دولت‌ساز را پیروز اعلام می‌کند، به همین دلیل مسیر‌های مخالفت با این اعلام را از همین حالا به تصویر می‌کشند. در صورت پیروزی تیم دولت‌ساز، اشرف غنی همچنان رئیس جمهوری افغانستان برای پنج سال آینده باقی خواهد ماند. این مسئله با دیدگاه طالبان، که می‌خواهد یک حکومت موقت تشکیل داده و پس از آن به نحوی قدرت را به طور کامل به دست بگیرند، در تضاد قرار می‌گیرد. آقای غنی به عنوان رئیس جمهوری که مشروعیتش را از انتخابات و رای مردم گرفته است، حاضر نخواهد شد کرسی‌اش را دربست در اختیار کس دیگری قرار دهد. در چنین وضعیتی مسلما انتخابات رو به بن‌بست کشیده خواهد شد.

به همین دلیل است که قشر سیاسی افغانستان بر این باور است که زمینه‌ صلح در افغانستان تنها با توافق صلح میان آمریکا و طالبان، مهیا نخواهد شد. توافق میان‌افغانی اصل رسیدن به صلح است و به عقیده بسیاری برای رسیدن به این توافق، احتمالا باز هم باید از میان جنگ گذر کرد.

بیشتر از