پژوهشی جدید نشان داده است که روند سالمندی انسان نقطه عطفی دارد که بدن از حدود سن ۷۵ سالگی به بعد دیگر نمی‌تواند مانند گذشته از بیماری یا آسیب به‌راحتی بهبود پیدا کند. 

به گزارش ساینس الرت، محققان کانادایی می‌گویند این کاهش شدید تاب‌آوری با افزایش خطر مرگ همراه است. در این مدل، افزایش سن به چشم موازنه میان آسیب و ترمیم دیده می‌شود و زمانی که این تعادل برهم می‌خورد، ورود فرد به مرحله ناتوانی آغاز می‌شود.

به گفته تیم پژوهشی به‌ سرپرستی گلن پریدهام، روند طبیعی سالمندی ساده نیست و نقطه‌ای نزدیک ۷۵ سالگی وجود دارد که در آن توان و تاب‌آوری بدنی دیگر کافی نیست و سلامت فرد به‌تدریج به سمت زوال حرکت می‌کند. 

پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند سالمندی روندی یکنواخت ندارد و بدن در دوره‌هایی جهش‌های سریع پیری دارد. پژوهشی درباره تغییرات مولکولی مرتبط با سالمندی دو جهش عمده را در میانگین سنین ۴۴ و ۶۰ سالگی شناسایی کرده است. همچنین، پژوهشی دیگر نشان می‌دهد یک نقطه چرخش مهم در سن ۵۰ سالگی رخ می‌دهد، زمانی که پیری اندام‌ها سرعت می‌گیرد.

با ورود به سال‌های پایانی عمر، مشکلات سلامت هم از نظر تعداد و هم شدت بیشتر می‌شود و این وضعیت به‌طور بالینی «ناتوانی» نامیده می‌شود. پزشکان اغلب از «شاخص ناتوانی» برای پیش‌بینی پیامدهای سلامت استفاده می‌کنند. اما پریدهام و همکارانش از این شاخص برای ساخت یک مدل ریاضی جدید بهره گرفتند. آنها داده‌های گسترده‌ای را از پژوهش‌ دانشگاه میشیگان و مطالعه درازمدت سالمندی در انگلستان انتخاب کردند که سلامت هزاران نفر را طی سال‌ها ثبت کرده‌اند. از میان این داده‌ها، اطلاعات ۱۲ هزار و ۹۲۰ فرد که در مجموع ۶۵ هزار و ۲۶۱ بار به مراکز پزشکی مراجعه کرده بودند و میانگین سنی ۶۷ سال داشتند، بررسی شد.

پژوهشگران شاخص ناتوانی را با بیش از ۳۰ مولفه شامل بیماری‌های مزمن، مشکلات عملکردی و وضعیت قلبی‌عروقی سنجیدند. سپس، مدلی ریاضی ساختند تا تغییرات دو حوزه اصلی سلامت را بررسی کنند: رویدادهای منفی سلامت مانند بیماری یا آسیب، و مدت زمان بهبودی. افزایش شاخص ناتوانی نشان می‌داد که فرد با مشکلات بیشتری مواجه می‌شود و توانایی بدن برای ترمیم کاهش پیدا کرده است.

به‌طور کلی، نتایج نشان داد که با افزایش سن، هم تعداد مشکلات سلامت و هم مدت زمان بهبودی افزایش پیدا می‌کند تا اینکه فرد به نقطه‌ای می‌رسد که نرخ بهبود دیگر قادر به جبران سرعت آسیب‌ها نیست. این نقطه برای مردان و زنان در بازه ۷۳ تا ۷۶ سالگی قرار دارد. پس از این مرحله، کاهش مداوم توان و تاب‌آوری به افزایش شدید شاخص ناتوانی و بالا رفتن خطر مرگ منجر می‌شود.

به نوشته پژوهشگران، توان و تاب‌آوری فقط تا حدود ۷۵ سالگی می‌تواند فشارهای محیطی را کاهش دهد و پس از آن، نقصان سلامت با شتاب بیشتری افزایش پیدا می‌کند.

بر اساس این پژوهش، عبور از این نقطه باعث افزایش قابل‌ملاحظه خطر بروز مشکلات سلامت در صورت کاهش پیدا نکردن عوامل تنش‌زا می‌شود و مداخلات زودهنگام ممکن است اثربخش‌تر باشند. نتایج همچنین نشان می‌دهد اقدام‌هایی که وضعیت پایه سلامت فرد را پیش از رسیدن به این نقطه تقویت کنند سودمندتر از رویکردهایی‌اند که فقط به طولانی‌تر کردن دوره زوال می‌پردازند.