دیپلماسی فشار؛ تلاش طالبان برای خاموشی مخالفان در منطقه

با گذشت بیش از چهار سال از حاکمیت مجدد طالبان در افغانستان، مخالفان طالبان به اجماع واحد علیه این گروه نرسیده‌اند و این باعث شده است که کشورهای منطقه ازجمله تاجیکستان بکوشند با طالبان تعامل کنند

رژیم طالبان از کشورهای منطقه خواسته است که از مخالفان سیاسی و نظامی این گروه حمایت نکنند و مانع هرگونه فعالیت، حتی فعالیت سیاسی این مخالفان بشوند. پس از سقوط حکومت پیشین افغانستان در اوت ۲۰۲۱، بخشی از فعالان سیاسی و مقام‌های آن حکومت به کشورهای مختلف ازجمله ایران، پاکستان، تاجیکستان، امارات متحده عربی، ترکیه و کشورهای اروپایی و آمریکا رفتند. اکنون طالبان از جمهوری اسلامی، پاکستان، امارات متحده عربی و ترکیه خواسته است که به مخالفان این گروه اجازه فعالیت ندهند.  

روز پنجشنبه، یکم آبان، حاجی یوسف وفا، والی طالبان در استان بلخ، به دعوت مقام‌های تاجیکستان به دوشنبه رفت و با چند مقام تاجیک دیدار کرد. این سفر از این جهت اهمیت دارد که حاجی یوسف وفا یکی از نزدیک‌ترین افراد به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، است. او به‌دلیل ارتباط با رهبر طالبان در مقایسه با استانداران دیگر از قدرت بیشتری برخوردار است. برخی از رسانه‌های وابسته به طالبان مدعی‌اند که مقام‌های تاجیک به حاجی یوسف وفا اطمینان داده‌اند که از مخالفانشان حمایت نخواهند کرد، اما مقام‌های تاجیک تاکنون در این مورد ابراز نظری نکرده‌اند.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این در حالی است که تاجیکستان تنها کشور همسایه افغانستان است که سفارت افغانستان را به طالبان واگذار نکرده است و محمد ظاهر اغبر، سفیر منصوب‌‌شده در دوران نظام جمهوری، همچنان مسئولیت این سفارت را برعهده دارد. شماری از مخالفان طالبان، ازجمله اعضای جبهه مقاومت ملی، که علیه این گروه فعالیت سیاسی و نظامی می‌کنند، در تاجیکستان حضور دارند و سفر حاجی یوسف وفا به تاجیکستان ممکن است بر وضعیت کارکنان سفارت افغانستان در تاجیکستان و همچنین مخالفان طالبان تاثیر بگذارد.  

رژیم طالبان از پاکستان نیز خواسته است که از مخالفان آنها حمایت نکند. هفته قبل، سهیل شاهین، سفیر طالبان در قطر، گفته بود که بر اساس توافق آتش‌بس اخیر میان طالبان و پاکستان در دوحه، اسلام‌آباد تعهد کرده است که از مخالفان «امارت اسلامی» حمایت نکند. او گفته بود که طبق این توافق، افغانستان نیز در مقابل متعهد شده است که از مخالفان پاکستان پشتیبانی نکند.  

این اظهارات در حالی مطرح شده است که در هفتم مهرماه سال جاری، پاکستان میزبان نشستی با حضور حدود ۲۵ تن از اعضا و نمایندگان احزاب سیاسی، فعالان رسانه‌ای، مدافعان حقوق بشر و فعالان حقوق زنان افغانستان بود؛ افرادی که اغلب از مخالفان رژیم طالبان محسوب می‌شوند. این نخستین‌ بار از زمان بازگشت طالبان به قدرت بود که چهره‌های مخالف این گروه در خاک پاکستان گرد هم می‌آمدند.  

برگزاری این نشست پس از افزایش تنش‌ها میان رژیم طالبان و حکومت پاکستان صورت گرفت؛ تنشی که اسلام‌آباد علت آن را بی‌کنشی طالبان در برابر حملات ستیزه‌‌جویان پاکستانی، به‌‌ویژه تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) عنوان کرده بود. ناظران این نشست را نشانه فشار سیاسی پاکستان بر طالبان می‌دانند تا این گروه را وادارند به خواسته‌های اسلام‌آباد تن دهد.  

در همین حال، جمهوری اسلامی ایران نیز به مخالفان سیاسی طالبان تذکر داده است که تنها اجازه اقامت دارند و نباید علیه طالبان فعالیت سیاسی انجام دهند. بسیاری از سیاست‌مداران، نظامیان پیشین و مقام‌های حکومت سابق افغانستان در ایران به‌سر می‌برند، اما به دلیل فشار جمهوری اسلامی قادر به فعالیت سیاسی و نظامی علیه طالبان نیستند. جمهوری اسلامی روابط نزدیکی با رژیم طالبان دارد و نمی‌خواهد این روابط را به‌دلیل حضور مخالفان طالبان در خاکش به مخاطره اندازد. ایران در طول چهار سال گذشته میزبان هیئت‌های مختلف از طالبان بوده است تا بتواند روابطش با این گروه را تقویت کند.  

طالبان از تکرار سناریویی می‌ترسند که علیه نظام جمهوریت اتفاق افتاد. پس از سقوط رژیم طالبان در حمله ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا، پاکستان به طالبان پناه داد و طالبان با حمایت پاکستان توانستند جنگ و شورشگری به راه اندازند. طالبان توانستند در دوران نظام جمهوریت با جمهوری اسلامی ایران، ازبکستان، چین، روسیه و قطر ارتباط برقرار کنند. برخی از این کشورها، ازجمله پاکستان، ایران و روسیه، به حمایت مالی و تسلیحاتی طالبان متهم بودند.  

از سویی هم با گذشت بیش از چهار سال از حاکمیت مجدد طالبان در افغانستان، کل مخالفان طالبان به اجماع واحد علیه این گروه نرسیده‌اند و همین امر سبب شده است که کشورهای منطقه ازجمله تاجیکستان بکوشند با طالبان تعامل کنند. هرچند جبهه مقاومت ملی و جبهه آزادی افغانستان علیه طالبان فعالیت نظامی دارند، اما میزان حملاتشان به حدی نیست که تهدیدی جدی برای حاکمیت طالبان قلمداد شوند. 

بیشتر از جهان