دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز جمعه با ازسرگیری تهدیدهای تجاری عملا به آتش‌بس ناپایدار اقتصادی با پکن پایان داد.

ترامپ در تازه‌ترین اظهاراتش اعلام کرد که تعرفه‌ها را به‌شدت افزایش خواهد داد و این کار را تلافی‌جویی در برابر اقدام چین مبنی بر «محدود کردن صادرات مواد معدنی حیاتی» دانست.

به گزارش رویترز، رئیس‌جمهوری آمریکا وضع تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی بر صادرات چین به آمریکا و همچنین اعمال کنترل‌های صادراتی جدید بر «هر نرم‌افزار حیاتی» را اعلام کرد. این اقدامات تا پیش از اول نوامبر، یعنی ۹ روز قبل از انقضای معافیت‌های تعرفه‌ای کنونی، اجرایی خواهند شد.

ترامپ همچنین چشم‌انداز دیدار از پیش اعلام‌شده با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین را که قرار بود سه هفته دیگر برگزار شود، زیر سوال برد و در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «اکنون به نظر می‌رسد دلیلی برای این کار وجود ندارد.»

اشاره او به نشست همکاری‌های اقتصادی آسیا-پاسفیک (اپک) است که در کره جنوبی برگزار می‌شود و شی جین‌پینگ هم در آن حضور خواهد داشت. این در حالی است که پکن پیش از این، این دیدار را تایید نکرده بود.

این تصمیمات تجاری جدید، واکنش ترامپ به گسترش چشمگیر کنترل‌های صادراتی چین بر عناصر خاکی کمیاب است. پکن بر بازار این مواد، که برای تولید فناوری‌های حیاتی ضروری‌اند، مسلط است و واشینگتن نیز بزرگترین مصرف‌کننده آنها به شمار می‌آید.

تنش‌های کنونی میان چین و آمریکا یکی از بزرگ‌ترین درگیری‌ها در روابط پکن و واشینگتن در شش ماه گذشته است. طی ماه‌های گذشته بسیاری این سوال را مطرح کرده بودند که آیا آرامش ناپایداری که در تابستان حاصل شد ادامه خواهد داشت یا نه.

به باور برخی از کارشناسان، جنگ تجاری کنونی و محدودیت‌های اعمال‌شده بر ارسال نرم‌افزارهای آمریکایی به چین ضربه بزرگی به صنعت هر دو کشور وارد می‌کند.

ترامپ همچنین به اعمال کنترل‌های جدید بر صادرات هواپیما و قطعات هواپیما تهدید کرده و یک فرد آگاه به این موضوع  به رویترز گفته است که دولت او در حال طراحی اهداف احتمالی دیگری است.

ترامپ در اولین پیام خود در این مورد که روز جمعه در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرد، ادعا کرد که چین نامه‌هایی را به کشورهای مختلف ارسال کرده و از قصد خود برای اعمال کنترل بر صادرات تمام عناصر تولیدی مرتبط با عناصر خاکی کمیاب خبر داده است. او افزود که برخی کشورها که از اقدامات پکن خشمگین‌اند با او تماس گرفته و به این مسئله اعتراض کرده‌اند.

ترامپ با «خصمانه» خواندن اقدامات چین، گفت که مجبور شده است «به لحاظ مالی با این اقدام آنها مقابله کند».

او در ادامه، این اقدام را تلاشی برای «به گروگان گرفتن اقتصادی جهان» توصیف کرد و گفت چنین تصمیمی بازارهای جهانی را مختل می‌کند و به ضرر خود چین هم هست.

رئیس‌‌جمهوری ایالات متحده با اشاره به تصمیم چین برای محدود کردن صادرات عناصر خاکی کمیاب نوشت: «هیچ‌کس تاکنون چیزی شبیه به این ندیده. این اقدام چین زندگی را برای تقریبا تمامی کشورهای جهان دشوار خواهد کرد.»

تصمیم جدید ترامپ پس از آن است که چین پنج عنصر جدید و ده‌ها فناوری پالایش را به فهرست کنترل صادرات خود افزود و شرکت‌های خارجی تولیدکننده عناصر خاکی کمیاب را که از مواد چینی استفاده می‌کنند، به رعایت قوانین خود ملزم کرد.

تنش‌های اقتصادی پکن و واشینگتن در روزهای اخیر رو به افزایش بوده است. روز پنجشنبه، دولت ترامپ پیشنهاد داد که پرواز خطوط هوایی چین بر فراز روسیه در مسیرهای رفت و برگشت به ایالات متحده ممنوع شود. روز جمعه، کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده اعلام کرد که وبسایت‌های بزرگ خرده‌فروشی مجازی ایالات متحده میلیون‌ها فهرست مربوط به لوازم الکترونیکی ممنوعه چینی را حذف کرده‌اند.

از زمان روی کار آمدن ترامپ، او علاوه بر عوارضی که در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش بر بسیاری از کالاهای چینی اعمال کرده بود و افزون بر عوارضی که دولت بایدن وضع کرد، تعرفه‌های پرداختی واردکنندگان آمریکایی برای کالاها از چین را به ۱۴۵ درصد افزایش داد. چین هم با اعمال محدودیت‌های صادراتی بر برخی عناصر خاکی کمیاب، که برای تولیدکنندگان سلاح و کالاهای مصرفی الکترونیکی در ایالات متحده حیاتی‌اند، و افزایش تعرفه‌ها برای واردات کالاهای آمریکایی به ۱۲۵ درصد، به این اقدام واکنش نشان داد.

آمریکا و چین در ماه مه برای کاهش تعرفه‌ها به توافق موقت رسیدند. آنها در آن زمان اعلام کردند که بر سر توقف ۹۰ روزه تعرفه‌های وارداتی توافق کردند و به این ترتیب تعرفه‌ها بیش از ۱۰۰ درصد کاهش یافت و به نرخ پایه ۱۰ درصد رسید.

با این حال در همان  دوره کوتاه پیش از توافق، اختلاف دو کشور بر سر افزایش تعرفه‌ها نزدیک به ۶۰۰ میلیارد دلار تجارت دوطرف را به حالت تعلیق درآورد، زنجیره‌های تامین را مختل کرد، ترس از رکود تورمی را برانگیخت و باعث اخراج برخی کارکنان شد.

چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، نشان داده است که می‌خواهد در هر دو صحنه منطقه‌ای و جهانی قدرت‌نمایی کند و تمامی کشورها، به‌ویژه ایالات متحده، آن را محترم بشمارند. با همین رویکرد بود که وزارت خارجه چین پس از افزایش اولین تعرفه‌ها، واکنش بسیار تندی نشان داد و اعلام کرد: «اگر جنگ چیزی است که ایالات متحده می‌خواهد، خواه جنگ تعرفه‌ای، خواه جنگ تجاری یا هر نوع جنگ دیگری، ما آماده‌ایم تا آخر بجنگیم.»

این لفاظی‌های تند، مشابه اظهارات چین در سال ۲۰۱۸ بود؛ زمانی که ترامپ اولین جنگ تجاری‌اش با چین را آغاز کرد و پکن تلاش کرد تلافی کند.

در سوی دیگر نیز دونالد ترامپ، که تعرفه‌های وارداتی را بر بیش از ۱۸۰ کشور و منطقه وضع کرده، اعمال چنین تعرفه‌هایی را «روز آزادی» نامیده است.

رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد که این تصمیم‌ها «که بسیاری از آنها را سنا و مجلس نمایندگان تصویب کرده‌اند»، سرآغاز  «عصر طلایی آمریکا» خواهد بود؛ عصری که «به معنای مشاغل با درآمد بالاتر، افزایش تولید داخلی و رفتار متقابل با سایر کشورها به‌ویژه چین است».