وزارت تحصیلات عالی طالبان روز یکشنبه ۱۳ مهر، به دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی افغانستان اطلاع داد که از این پس استفاده از گوشی‌های هوشمند در ساعات کاری و در محیط دانشگاه‌ها و نهادهای مربوط به این وزارتخانه ممنوع است و به جز روسای دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی، هیچ‌کس حق ندارد گوشی هوشمندش را به محل کار بیاورد.

دو منبع در دانشگاه کابل و یکی نفر از دانشگاه‌های خصوصی در این شهر در گفتگو با ایندیپندنت فارسی، صدور این دستور را تایید کردند و گفتند ماموران وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در دانشگاه‌ها موظف شده‌اند بر روند اجرای این محدودیت نظارت کنند و گزارش آن را به وزارت تحصیلات عالی بفرستند. کارمندان وزارت تحصیلات عالی و همه نهادهای زیرمجموعه این وزارتخانه در سراسر افغانستان هم مکلف به رعایت این دستورند.

به گفته آنان، وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در تمام دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی یک نفر را به عنوان مامور به معروف و نهی از منکر تعیین کرده است تا فرمان‌ها و محدودیت‌های صادرشده را با دقت اجرا کند.

ضیاءالله هاشمی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی طالبان، روز یکشنبه به طلوع‌نیوز گفت این دستور صادر و به تمام دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی ابلاغ شده است. بر اساس این تصمیم که به دستور مولوی ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان و از چهره‌های نزدیک به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه اتخاذ شده، هیچ‌یک از استادان و کارمندان دانشگاه‌ها حق ندارند در ساعات کاری گوشی هوشمند همراه داشته باشند. وزیر تحصیلات عالی طالبان هدف از این تصمیم را «جلوگیری از مشغولیت بیش‌ازحد استادان و کارمندان» اعلام و ادعا کرده است گوشی‌های هوشمند سبب تضییع وقت و تاخیر در انجام دادن امور می‌شوند.

سخنگوی این وزارت افزود کارهای اداری وابسته به تلفن همراه هم از این پس باید با موبایل‌های ساده، کامپیوترها و تلفن‌های دفتری انجام شود.

یک استاد دانشگاه در کابل که علوم سیاسی تدریس می‌کند، با شرط محفوظ ماندن نامش به ایندیپندنت فارسی گفت این ممنوعیت به روند تدریس و فعالیت روزمره استادان و کارمندان آسیب جدی می‌زند. به نظر او «برای منع استفاده از تلفن هوشمند منطقی وجود ندارد، چون بیشتر فعالیت‌های روزانه به این دستگاه وابسته است و داشتن دو گوشی، یکی برای محل کار و دیگری برای بیرون از آن، از نظر مالی برای بیشتر کارمندان دشوار است».

در سال‌های اخیر استفاده از نرم‌افزارهای اداری قابل‌نصب بر گوشی‌ در میان کارمندان نهادها افزایش یافته است و ممنوعیت استفاده از گوشی هوشمند در دانشگاه‌ها می‌تواند روند کاری این نهادها را با چالش روبرو کند. بسیاری از دانشجویان هم محتوای کمکی برای درس‌هایشان را با استفاده از گوشی‌های هوشمند از اینترنت به دست می‌آورند و همراه نداشتن گوشی در دانشگاه می‌تواند بسیاری از دانشجویان را از این مزیت محروم کنند.

ممنوعیت استفاده از گوشی‌های هوشمند در ادارات زیرمجموعه وزارت تحصیلات عالی، دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی افغانستان در حالی اعلام شد که روز دوشنبه ۳۱ شهریور، اینترنت فیبر نوری و شبکه‌های مخابراتی افغانستان به دستور ملا هبت‌الله آخندزاده قطع شد و افغانستان برای نخستین‌ بار به مدت سه روز در سکوت فرو رفت و هیچ تماسی از گوشی‌های متصل به شبکه‌های مخابراتی ممکن نبود. فعالیت اینترنت و شبکه‌های مخابراتی  روز چهارشنبه دوم مهر، به دستور ملا محمدحسن آخند، نخست‌وزیر طالبان و بدون رضایت رهبر این گروه، از سر گرفته شد و تاکنون به‌طور عادی ادامه دارد. با این حال، نگرانی از قطع دوباره اینترنت و شبکه‌های مخابراتی همچنان پابرجا است.

سمیع یوسف‌زی، خبرنگار افغان که در چهار سال گذشته چند بار به افغانستان رفته و با شماری از مقام‌های طالبان گفتگو کرده است، در یادداشتی نوشت حلقه نزدیک به ملا هبت‌الله آخندزاده به دستور او، روی لایحه‌ای کار می‌کند که هدفش محدودسازی استفاده از اینترنت است. به گفته او، اگر این لایحه اجرا شود، دسترسی عمومی به اینترنت ممنوع خواهد شد و تنها افراد دارای مجوز دولتی می‌توانند از آن استفاده کنند.

منع استفاده از گوشی‌های هوشمند که از وزارت تحصیلات عالی و دانشگاه‌ها آغاز شد، ممکن است به‌زودی سراسری شود. پیش‌تر، رهبر طالبان در دسامبر ۲۰۲۴ از شورای علمای قندهار خواسته بود برای ممنوع کردن استفاده از گوشی‌های هوشمند فتوا صادر کند. هرچند این فتوا تاکنون صادر نشده، استفاده از گوشی برای نظامیان طالبان در پنجشیر و چند استان دیگر پیش‌تر ممنوع شده بود. این تصمیم پس از آن گرفته شد که ویدیوهایی از درگیری‌های طالبان با جبهه مقاومت ملی در پنجشیر، اندراب، تخار، بدخشان و چند ولایت دیگر، از جمله صحنه‌های اعدام صحرایی و آتش زدن خانه‌ غیرنظامیان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و واکنش گسترده نهادهای حقوق بشری را برانگیخت.

ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان، که از چهره‌های بانفوذ جناح قندهار و از نزدیکان ملا هبت‌الله آخندزاده به شمار می‌رود، اواخر سپتامبر در سخنرانی در دانشگاه هرات با حضور صدها دانشجو و استاد گفت: «مسلمانان سه دشمن اصلی دارند؛ کافر، منافق و موبایل.»

او در این نشست به استادان و دانشجویان توصیه کرد از گوشی‌های هوشمند استفاده نکنند، زیرا به گفته او این وسایل «منبع فسق و فجورند» و باید کاملا از دسترس خارج شوند. ندیم که تحصیلات دانشگاهی ندارد و تنها در مدارس دینی خیبرپختون‌خواه پاکستان آموزش دیده، گوشی‌های هوشمند را «سبب ضیاع وقت و سرگرمی‌های بی‌فایده» خواند و تاکید کرد این وسیله یکی از سه دشمن اصلی مسلمانان است.