لوموند با اشاره به کشته شدن ۱۶ متخصص هسته‌ای جمهوری اسلامی در جنگ ۱۲ روزه می‌نویسد،، اسرائیل این افراد را به‌مدت دو دهه زیر نظر داشت. این کشور پیش‌تر در سال ۲۰۱۰ نیز تلاش کرده بود فریدون عباسی را بکشد. در سوءقصد اول، عباسی همراه همسرش درست پیش از انفجار بمبی که گفته می‌شود عوامل موساد کار گذاشته بودند، از خودرو بیرون پرید. آن حادثه، آغازگر موج نخست ترور متخصصان هسته‌ای جمهوری اسلامی بود.
عباسی بعدها به معاونت ریاست‌جمهوری و ریاست سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی رسید؛ و در این جایگاه با هر توافق بین‌المللی برای محدود‌سازی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مخالفت می‌کرد. او در ۱۳ ژوئن در کنار همکارانش که با سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند) مرتبط بودند کشته شد. مرکز سپند مظنون به تحقیق برای نظامی‌سازی اورانیوم غنی‌شده از دهه ۱۹۹۰ به این سو بوده است، تا در صورت تصمیم سیاسی برای ساخت بمب هسته‌ای، این قابلیت را فراهم کند.
اقدام آمریکا به بمباران تاسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان توجه جهانیان را جلب کرد. اما اسرائیل اعلام کرد که موفقیت اصلی‌اش در حملات کم‌سروصداتری بود که شناسایی‌شان میان صدها حمله‌ای که در آن جنگ ۱۲ روزه صورت گرفت دشوار است.
در مجموع ۱۶ مسول هسته‌ای ترور شدند و آزمایشگاه‌هایی که در آنها کار می‌کردند به خاکستر تبدیل شد. یوشوا زارکا، سفیر اسرائیل در فرانسه، که بر موضوع ایران متمرکز بوده است، به روزنامه لوموند گفت: «دانشمندانی که قادر بودند آن مواد خام را به بمب تبدیل کنند مرده‌اند و محل‌هایی که در آن کار می‌کردند نابود شده است. بنابراین، ما تهدید را چند سال عقب رانده‌ایم.»
اکثر آنها با پروژه قدیمی «آماد» مرتبط بودند؛ پروژه‌ای که در دهه ۱۹۹۰ راه‌اندازی شد و نقشه راه برنامه هسته‌ای ایران با بعد نظامی احتمالی بود، و از آن زمان سه بار تغییر نام داده است و اکنون به نام سپند شناخته می‌شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اسرائیل مدعی است که جمهوری اسلامی کمتر از دو سال پیش تصمیم به سازماندهی مجدد سپند گرفت. در ماه‌های اخیر، چندین برنامه تحقیقاتی از جمله تحقیق درباره فشرده‌سازی اورانیوم با استفاده از مواد منفجره، منبع نوترونی برای آغاز واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای، و کوچک‌سازی بمب از سر گرفته شده بودند. برخی تاسیسات برای این منظور تجهیز شده بودند. گزارش‌ها حاکی از آن است که گروه‌هایی از دانشمندان، با هدف دستیابی به توانایی ساخت سلاح در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به‌صورت محدود روی پروژه‌هایی با کاربرد دوگانه (غیرنظامی و نظامی) کار می‌کردند.
اسرائیل اعلام کرده که همه سایت‌ها، از جمله تاسیسات سنجریان را نابود کرده است؛ جایی که دانشمندان طرح آماد در دهه ۲۰۰۰ بر فناوری‌های مرتبط با مواد منفجره کار می‌کردند. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که پس از سال‌ها رکود، فعالیت در این سایت از سال ۲۰۲۲ از سر گرفته شده است.
در اواخر ژوئن، اسرائیل به مقر اصلی سپند در منطقه ارج تهران حمله کرد. جدیدترین تاسیسات این سازمان که در سال ۲۰۱۳ در یک مرکز تفریحی وابسته به وزارت دفاع تاسیس شده بود، در اواسط ژوئن طی حمله‌ای که ارتش اسرائیل فیلم‌برداری کرده است، تا حدی نابود شد.
قدیمی‌ترین تاسیسات، «لویزان ۲»، میزبان موسسه پژوهش فیزیک کاربردی و شرکت شهید کریمی بودــ که هر دو تحت به‌دلیل ارتباط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تحریم شده بودند. این ساختمان در حمله ۱۵ ژوئن نابود شد. به ادعای ارتش اسرائیل، این ساختمان دارای آزمایشگاه‌هایی برای توسعه سلاح هسته‌ای بوده است. هر دو مقر اصلی چند دقیقه با دانشگاه مالک‌اشتر فاصله دارند، دانشگاهی که به‌دلیل ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران تحریم شده است.
اسرائیل همچنین مدعی شد تنها کارخانه‌ای را که جمهوری اسلامی در آن می‌توانست گاز اورانیوم را به فلز تبدیل کند‌ــ گامی حیاتی برای ساخت بمب‌ــ نابود کرده است. این کارخانه در سال ۲۰۰۴ در مرکز تاسیسات هسته‌ای اصفهان ساخته شد و در حمله ۱۴ ژوئن اسرائیل نابود شد.
اکثر متخصصانی که جمهوری اسلامی مرگ آنها را تایید کرده است اساتید دانشگاه‌های تهران بودند، از جمله دانشگاه شهید بهشتی که به‌دلیل فعالیت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای تحت تحریم آمریکا قرار دارد.
در اسرائیل نگرانی‌هایی درباره جنبه‌هایی از برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی که ممکن است در سایه باقی مانده باشند، ابراز شده است. اونر ویلان، مقام امنیتی ارشد سابق اسرائیل، توضیح داد: «ایران بخش مهمی از متخصصان هسته‌ای‌اش را از دست داده است، اما ما این افراد را بیش از ۲۰ سال می‌شناختیم.»
همه آنها از شاگردان محسن فخری‌زاده، معمار پروژه آماد بودند که در سال ۲۰۲۰ ترور شد. ویلان ادامه داد: «اگر من جای رهبر جمهوری اسلامی بودم، پس از مرگ فخری‌زاده، یک گروه تحقیقاتی کوچک تشکیل می‌دادم که هیچ ارتباطی با آماد نداشته باشد. از یک بنیاد مذهبی محرمانه می‌خواستم آن را تامین مالی کند و دستور می‌دادم تا پایان کار، هیچ گزارشی ارائه ندهد.»
اسرائیل این نقطه کور را می‌پذیرد، و در عین حال به سرویس‌های اطلاعاتی‌اش اعتماد کامل دارد. زارکا تاکید کرد: «ما قصد نداریم همه فیزیکدانان ایرانی را هدف قرار دهیم. این افراد نه به‌دلیل دانش فیزیک، بلکه به‌دلیل مشارکت مستقیم در طراحی و ساخت سلاح هسته‌ای کشته شدند.»
حملات اسرائیل فقط دانشمندان را هدف نگرفت، بلکه افرادی را نیز که فرمان صادر کرده بودند، از جمله چند عضو شورای عالی امنیت ملی، را هدف قرار داد. سفیر اسرائیل گفت: «همه کسانی که در تصمیم‌گیری برای فعال‌سازی مجدد برنامه نظامی هسته‌ای مشارکت داشتند، از میان برداشته شده‌اند.»
مقام‌های اروپایی را در حال حاضر عمیقا نگران‌اند که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در سایه برود. تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درگیر شده است و این نهاد تمام بازرسانش را روز ۴ ژوییه از ایران خارج کرد. یک دیپلمات غربی گفت: «اکنون، اسرائیل بخشی از شبکه اطلاعاتی‌اش را برای انجام این حملات قربانی کرده و جمهوری اسلامی در حال پاک‌سازی است.» بلافاصله پس از حملات، عملیات شناسایی و بازداشت همکاران احتمالی اسرائیل آغاز شد.
اسرائیل به‌صراحت اعلام کرده است در عین اینکه از بازگشت بازرسان آژانس و ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای با تهران حمایت می‌کند، آماده بمباران دوباره است. چه زمانی؟ در پاسخ به چه خطری؟ اسرائیل هیچ آستانه‌ای تعریف نکرده است.
ارتش اسرائیل این رویکرد را «علف‌چینی» می‌نامد: بمباران منظم برای تضعیف دشمن، بدون امید به نابودی کامل قابلیت‌ها. اسرائیل این رویکرد را از ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۳ در غزه به کار گرفت و از ۲۰۲۴ به لبنان و سوریه نیز گسترش داده است. آیا حالا همین رویکرد درباره ایران به کار گرفته خواهد شد؟
با این حال، اسرائیل با تضعیف پی‌در‌پی جمهوری اسلامی، آن را به گوشه‌ای رانده است. یک دیپلمات غربی نتیجه‌گیری کرد: «اسرائیلی‌ها آن‌قدر جلو رفته‌اند که دیگر بدون تغییر رژیم در ایران احساس امنیت نمی‌کنند.»
