در پی حمله ارتش ایالات متحده در بامداد یکشنبه، اول تیرماه، به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در فردو، نطنز و اصفهان، تنش‌های سیاسی و امنیتی کشور وارد مرحله تازه‌ای شد.
به گفته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، این حمله «با هدف نابودی کامل توان هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران» انجام شده، و به باور کارشناسان، این اقدام به‌منزله ورود مستقیم واشینگتن به رویارویی با ایران تلقی می‌شود.
این عملیات در حالی انجام شد که بسیاری از ناظران بین‌المللی درباره تبعات احتمالی ورود مستقیم ایالات متحده به جنگ هشدار داده بودند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار بیانیه‌ای شدیداللحن این حمله را تجاوز مستقیم به تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران دانست و دولت ایالات متحده را عامل اصلی این اقدام معرفی و به پاسخی پشیمان‌کننده تهدید کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این بیانیه، اقدام واشینگتن نقض آشکار منشور ملل متحد، معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل تلقی شده است. براساس بیانیه سپاه پاسداران، این عملیات با مشارکت و هماهنگی اسرائیل انجام شده است و نیروهای جمهوری اسلامی از نخستین لحظات آغاز حملات از نقش موثر آمریکا در طراحی و اجرای آن مطلع بوده‌اند. سپاه پاسداران در ادامه هشدار داد که پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه دیگر مصون نخواهند بود.
این نهاد نظامی همچنین از آغاز دور تازه عملیات تلافی‌جویانه با عنوان «وعده صادق ۳» خبر داد و تاکید کرد که اگر حملات اسرائیل و آمریکا ادامه یابد، جمهوری اسلامی ایران به گزینه‌هایی فراتر از محاسبات مرسوم «جبهه متخاصم» متوسل خواهد شد.
هشدار دیپلماتیک و واکنش تند وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز ساعاتی پس از حمله هوایی ارتش ایالات متحده، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، این اقدام را «نقض بی‌سابقه اصول بنیادی منشور ملل متحد» توصیف کرد و درمورد «پیامدهای ماندگار این تجاوز» هشدار داد.
در بیانیه‌ای که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز همزمان منتشر کرد، دولت آمریکا «مسئول مستقیم آثار و عواقب بسیار خطرناک این حمله» معرفی شد. این بیانیه تاکید دارد که حملات انجام‌شده ناقض آشکار قواعد مسلم حقوق بین‌الملل و تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است.
در ادامه، عراقچی در یک نشست خبری که ساعاتی پس از انتشار بیانیه وزارت خارجه برگزار شد، به اظهارات دونالد ترامپ درباره «لزوم انتخاب مسیر صلح از سوی ایران» واکنش نشان داد و گفت: «پاسخ به چنین تهدیدهایی نباید تنها برعهده ایران باشد؛ جامعه جهانی نیز موظف به ایستادگی در برابر آن است، زیرا حمله به تاسیسات صلح‌آمیز یک کشور، اساس منشور ملل متحد را هدف قرار داده است.»
عراقچی در این نشست، ضمن اشاره به سابقه طولانی گفتگوهای هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی، تصریح کرد: «ما بیش از بیست سال تلاش کردیم که ثابت کنیم برنامه هسته‌ای ایران ماهیت صلح‌آمیز دارد.»
او هشدار داد: «اگر این اقدام ایالات متحده از سوی جامعه جهانی به‌صراحت محکوم نشود، دیگر چیزی از نظام حقوقی بین‌المللی که ضامن صلح و ثبات جهانی باشد، باقی نخواهد ماند.»
عراقچی همچنین با تایید خسارات واردشده به تاسیسات هسته‌ای، اظهار داشت میزان خسارت در این لحظه موضوع اصلی نیست، و آنچه اهمیت دارد اصل حمله به مراکز صلح‌آمیز هسته‌ای است.
بیانیه سازمان انرژی اتمی؛ تاکید بر ادامه فعالیت صلح‌آمیز
در پی وقوع این حمله، سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی هم با صدور بیانیه‌ای رسمی، آن را تجاوز به تاسیسات تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نقض تعهدات بین‌المللی دانست.
این سازمان اعلام کرد که مراکز فردو، نطنز و اصفهان در زمان حمله، تحت نظارت پادمان و دوربین‌های بازرسی آژانس قرار داشتند و این اقدام اصول شفافیت و همکاری در چارچوب ان‌پی‌تی را جدا مخدوش می‌کند.
سازمان انرژی اتمی همچنین با اشاره به مسئولیت مستقیم دولت آمریکا در صدور دستور این حمله، از نهادهای بین‌المللی خواست تا به این اقدام واکنشی قاطع و بدون ابهام نشان دهند. در پایان بیانیه، ضمن تاکید بر تعهد جمهوری اسلامی به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، آمده است که این برنامه با اتکا به دانش بومی و نیروهای متخصص داخلی ادامه خواهد یافت.
از سوی دیگر، مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، نیز در جلسه هیئت دولت این اقدام را «تجاوز آشکار با حمایت مستقیم از اسرائیل» توصیف کرد و افزود: «آمریکا در ابتدا تلاش داشت نقش خود را پنهان کند اما پس از ناکامی اسرائیل در پاسخگویی به حملات ایران، ناگزیر به مداخله مستقیم شد.»
گزارش‌های آژانس و فضای پرتنش بین‌المللی
در حالی که مقام‌های حکومت ایران حمله به تاسیسات هسته‌ای را تجاوز به حاکمیت خود تلقی می‌کنند، گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان‌دهنده ابهام در برخی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی است.
در یکی از این گزارش‌ها به آزمایش‌هایی اشاره شده که فاقد کاربرد غیرنظامی‌اند و می‌توانند نشانه انحراف از مسیر صلح‌آمیز باشند. همین موضوع باعث شد که چهار کشور غربی شامل بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را علیه ایران در شورای حکام ارائه کنند.
تهران اما با رد این اتهامات، آنها را تلاشی برای مشروع جلوه دادن سیاست فشار حداکثری آمریکا و متحدانش می‌داند. مقام‌های جمهوری اسلامی تاکید دارند که برنامه هسته‌ای کشورشان صرفا با اهداف غیرنظامی طراحی شده و همکاری با آژانس در چارچوب توافقات بین‌المللی ادامه خواهد یافت.
درمجموع، حمله نظامی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران تنش میان تهران و واشینگتن را تشدید کرده است و تحلیل‌گران معتقدند در حال حاضر فضای منطقه بیش از پیش مستعد تشدید درگیری و گسترش بحران امنیتی خواهد بود.
