کارشناسانی که با سی‌ان‌ان گفت‌و‌گو کرده‌اند معتقدند در صورت حمله آمریکا یا اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای فردو در ایران، احتمالا فقط نشت محدود و محلی تشعشعات رخ خواهد داد و این حمله به فاجعه‌ای زیست‌محیطی در ابعاد گسترده، مشابه بمباران راکتور هسته‌ای، منجر نخواهد شد. اجماع کارشناسان بر این است که ساختار و کارکرد فردو احتمال وقوع بحران گسترده تشعشعی را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.
ویژگی‌های تاسیسات فردو
برخلاف راکتورهای هسته‌ای که پسماند با تشعشع بالا تولید می‌کنند، فردو تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم است. این تاسیسات با گاز اورانیوم هگزافلوراید برای عملیات سانتریفیوژها کار می‌کند و راکتور هسته‌ای ندارد؛ موضوعی که در صورت حمله، خطر تشعشع را کاهش می‌دهد.
این سایت در عمق زمین ساخته شده است که همین امر، احتمال گسترش مواد پرتوزا یا شیمیایی به بیرون از محل را به‌مراتب کمتر می‌کند.
خطر نشت تشعشعات و آلودگی شیمیایی
کلسی داونپورت، مدیر سیاست‌گذاری منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در انجمن کنترل تسلیحات، گفت در صورت نفوذ بمب‌ها به تاسیسات فردو، «احتمال دارد مقداری نشت محدود تشعشعات از اورانیوم غنی‌شده و ذخیره‌شده در این مرکز رخ دهد»، اما «بعید است که این مسئله به آلودگی گسترده و مهم زیست‌محیطی و بهداشتی منجر شود».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او توضیح داد حمله به تاسیساتی که در آن گاز اورانیوم هگزافلوراید ذخیره شده است، «به ایجاد سموم شیمیایی» و «سطح پایین تشعشع آلفا» منجر خواهد شد که به احتمال زیاد محدود به محل باقی میماند.
داونپورت افزود: «این وضعیت احتمالا قابل کنترل خواهد بود، به شرط آنکه افراد تجهیزات حفاظتی مناسب داشته باشند.»
بهنام بن‌طالب‌لو، مدیر ارشد برنامه ایران و پژوهشگر ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، نیز آسیب احتمالی ناشی از حمله را محدود به خطر شیمیایی می‌داند.
اسکات روکر، معاون امنیت مواد هسته‌ای در «طرح ابتکاری تهدید هسته‌ای» (NTI)، نیز توضیح داد: «در فردو خطر پراکندگی تشعشعات بسیار اندک است، زیرا اورانیوم غنی‌شده در آن تازه است.»
او گفت: «این نشت به اطراف سایت محدود میماند، و از آن‌جا که تاسیسات در اعماق زمین قرار دارد، مشخص نیست حتی چه مقدار از آن ممکن است آزاد شود.»
مقایسه با حمله به راکتورهای هسته‌ای
کارشناسان تاکید کردند که حمله به مرکز غنی‌سازی با حمله به راکتور هسته‌ای تفاوت اساسی دارد.
داونپورت گفت «بمباران راکتور داستان کاملا متفاوتی است» و توضیح داد در صورت چنین اقدامی «خطر ذوب راکتور، نشت گسترده تشعشعات و آلودگی زیست‌محیطی وجود دارد که برای منطقه ویرانگر خواهد بود».
او همچنین یادآور شد که هدف قرار دادن راکتور، نقض آشکار حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود و اضافه کرد «احتمال اینکه اسرائیل راکتور هسته‌ای را بمباران کند بسیار کم است».
بنابراین، ساختار زیرزمینی تاسیسات فردو و نوع مواد هسته‌ای که در آن ذخیره شده است احتمال بروز فاجعه در مقیاس وسیع را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.
در واقع، در صورت حمله، نگرانی اصلی مربوط به آلودگی شیمیایی محلی ناشی از گاز اورانیوم هگزافلوراید خواهد بود، نه پخش گسترده مواد پرتوزا؛ و به گفته کارشناسان، استفاده از تجهیزات حفاظتی و راهکارهای مهار مناسب می‌تواند بخش عمده‌ای از خطرات را برای افرادی که در نزدیکی محل حضور دارند کاهش دهد.
