علی خامنه‌ای رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی بیش از پیش تنها شده است. رویترز به نقل از پنج منبع آگاه از روند تصمیم‌گیری‌های خامنه‌ای می‌نویسد که رهبر جمهوری اسلامی در حملات اسرائیل به ایران، مشاوران ارشد نظامی و امنیتی‌اش را از دست داده که شکاف عمیقی در حلقه نزدیک او ایجاد کرده است و همین امر می‌تواند خطر اشتباهات راهبردی را افزایش دهد.
به‌گفته یکی از این منابع که به طور منظم در جلسات خامنه‌ای حضور دارد، خطر اشتباه محاسباتی جمهوری اسلامی در مسائل دفاعی و ثبات داخلی، «بسیار خطرناک» خواهد بود. از روز جمعه، چندین فرمانده ارشد نظامی از جمله سه تن از مهم‌ترین سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله حسین سلامی فرمانده کل سپاه، امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده هوافضا و مسئول برنامه موشکی، و محمد کاظمی رئیس اطلاعات سپاه، کشته شد‌ه‌اند.
این افراد از اعضای حلقه نزدیک به رهبر بودند که حدود ۱۵ تا ۲۰ نفر از فرماندهان سپاه، روحانیون و سیاستمداران را شامل می‌شود. از میان این پنج منبع آگاه، سه نفر در جلسات مهم با رهبر حاضر بوده‌اند و دو نفر دیگر هم به مقاماتی که به صورت منظم در جلسات شرکت می‌کنند، نزدیک هستند.
این گروه به صورت موردی و بنا به ضرورت دعوت می‌شدند تا در دفتر خامنه‌ای در تهران گرد هم آیند و درباره تصمیم‌های مهم مشورت کنند. به گفته منابع آگاه، اعضای این این حلقه به‌شدت به خامنه‌ای و ایدئولوژی جمهوری اسلامی وفادارند. علی خامنه‌ای که پیش از انقلاب ۵۷ زندانی و در بمب‌گذاری سال‌های ابتدایی پس از انقلاب مجروح شد، از آغاز رهبری‌اش در سال ۶۸ به شدت به حفظ نظام جمهوری اسلامی متعهد بود و عمیقا به غرب بی‌اعتماد بود.
در ساختار حکومتی جمهوری اسلامی، خامنه‌ای، فرمانده کل نیروهای مسلح، اختیار‌دار اعلان جنگ، و نصب‌کننده یا عزل‌کننده مقامات عالی‌رتبه از جمله فرماندهان نظامی و قضات است.
مدیر برنامه ایران در اندیشکده موسسه خاورمیانه در واشنگتن، می‌گوید: «دو نکته درباره خامنه‌ای مسلم است: او بسیار لجباز است، اما به همان اندازه محتاط. همین احتیاط باعث شده که این همه مدت در قدرت بماند.» به گفته او: «خامنه‌ای در تحلیل سود و زیان تصمیمات قابلیت بالایی دارد که در نهایت به مهم‌ترین مسئله ختم می‌شود و آن هم بقای رژیم است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نقش پررنگ پسر خامنه‌ای
تلاش خامنه‌ای برای بقای نظام بارها به بوته آزمون گذاشته شد و او در سال‌های ۷۸، ۸۸ و ۱۴۰۱ به مدد سپاه پاسداران و نیروی بسیج وابسته به آن، اعتراضات سراسری را سرکوب کرد. با وجود آنکه نیروهای امنیتی او در فرسایش معترضان و بازگردان کنترل دولت موفق بوده‌اند، اما سال‌ها تحریم غرب به اقتصاد کشور آسیب شدیدی وارد کرد و به گفته تحلیل‌‌‌گران می‌تواند در نهایت به ناآرامی‌ها منتهی شود.
اکنون علی خامنه‌ای درگیر جنگ گسترده با اسرائیل است؛ جنگی که در آن اسرائیل با حملات هوایی، تاسیسات و نیروهای نظامی و هسته‌ای جمهوری اسلامی را هدف گرفت و در مقابل با شلیک موشک‌های تلافی‌جویانه به سمت اسرائیل مواجه شد. این پنج منبع آگاه می‌گویند دیگر افراد با نفوذ که هنوز مورد حمله اسرائیل قرار نگرفته‌اند، همچنان در تصمیم‌گیری‌های کلیدی نقش دارند و در آنها مشاوران عالی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک به‌چشم می‌خورند.
دفتر رهبری در ساختار نظام، حتی در نهادهایی که به‌ظاهر زیر نظر رئیس‌جمهور منتخب هستند، نه‌تنها در تصمیم‌گیری‌های کلان، بلکه حتی در اجرای طرح‌های جزئی نقش فعالی دارد. این منابع می‌گویند که نقش مجتبی، پسر علی خامنه‌ای در این روند، طی ۲۰ سال گذشته به‌شدت پررنگ‌تر شده است و در میان افراد، جناح‌ها و نهادها نقش میانجی را ایفا می‌کند. مجتبی که درجه روحانیت میانی دارد و برخی منابع او را جانشین احتمالی پدرش می‌دانند، رابطه خوبی با سپاه برقرار کرده و همین امر قدرت سیاسی و امنیتی او را افزایش داده است.
به گفته منابع، علی‌اصغر حجازی، معاون امور امنیتی سیاسی دفتر رهبری، در تصمیمات حساس امنیتی نقش محوری دارد و از او به عنوان قدرتمندترین مقام اطلاعاتی ایران یاد می‌شود. در همین حال، محمد گلپایگانی (رئیس دفتر رهبر)، علی‌اکبر ولایتی و کمال خرازی (وزرای خارجه سابق) و علی لاریجانی (رئیس پیشین مجلس) همچنان از مشاوران مورد اعتماد خامنه‌ای در مسائل دیپلماتیک و داخلی از جمله پرونده هسته‌ای هستند.
با این حال، از دست دادن فرماندهان ارشد سپاه، ضربه‌ای سنگین به ساختار رده‌بالای سازمانی است که خامنه‌ای از زمان رهبری‌اش در سال ۱۳۶۸ تاکنون در قلب قدرت قرار داده و آن را هم برای امنیت داخلی و هم راهبرد منطقه‌ای به کار گرفته است.
اکنون که جمهوری اسلامی یکی از خطرناک‌ترین لحظات تاریخی را سپری می‌کند، خامنه‌ای خود را بیش از پیش منزوی می‌بیند؛ نه‌تنها به‌دلیل از دست دادن مشاوران نزدیک در ایران، بلکه به‌خاطر ضربات اسرائیل به ائتلاف منطقه‌ای ایران موسوم به «محور مقاومت». به گفته منابع، حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان و از نزدیک‌ترین متحدان شخصی خامنه‌ای، در حمله هوایی اسرائیل در سپتامبر سال گذشته کشته شد و بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه هم در دسامبر از مسند قدرت به پایین کشیده شد.
