ابتلا به زوال عقل که با افزایش سن احتمال آن بالا می‌رود، نوعی کاهش عملکرد مغز است که می‌تواند به سردرگمی، از دست دادن حافظه، تغییر خلق‌وخو و در برخی موارد کاهش عملکردهای فیزیکی بدن منجر شود. با اینکه اغلب ژنتیک و افزایش سن در خطر ابتلا به زوال عقل نقش دارند، عواملی در سبک زندگی مانند رژیم غذایی، ورزش و خواب نیز با این بیماری مرتبط‌ند.

 یک ماده غذایی وجود دارد که ممکن است از افت عملکرد ذهنی جلوگیری کند و آن شکلات تلخ است. عنصر اصلی در شکلات تلخ یعنی کاکائو سرشار از فلاوانول‌ها است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و می‌توانند به سلامتی و عملکرد مغز کمک کنند. با این حال منبع و میزان کاکائو هم اهمیت زیادی دارد. ایتینگ‌ول در مقاله‌ای توضیح می‌دهد که کاکائو چگونه می‌تواند برای مغز مفید باشد.

 حفظ عملکرد سالم رگ‌های خونی

یکی از مهم‌ترین فواید فلاوانول‌های کاکائو این است که از رگ‌های خونی محافظت می‌کنند و باعث می‌شوند رگ‌ها هنگام پمپاژ خون، راحت‌تر باز و منبسط شوند. وقتی رگ‌های خونی سالم‌تر باشند، جریان خون به مغز هم بهتر انجام می‌شود و این باعث می‌شود اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به سلول‌های مغزی برسند و مواد زائد نیز بهتر دفع می‌شوند.

این موضوع برای کاهش خطر زوال عقل بسیار مهم است، چون کاهش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به مغز می‌تواند به سلول‌های مغزی یا بخش‌هایی از مغز آسیب بزند و به افت شناختی یا زوال عقل از نوع عروقی منجر شود.

 کاهش مقاومت به انسولین 

برخی مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی سرشار از فلاوانول‌ها ممکن است در برابر مقاومت به انسولین اثر محافظتی داشته باشد. وقتی سطح انسولین بیش از حد بالا باشد، جریان خون ممکن است محدود شود که این موضوع می‌تواند بر عملکرد مغز هم اثر منفی  بگذارد.

اگرچه تحقیقات میان مقاومت به انسولین و سلامت شناختی رابطه‌ای یافته‌اند، سازوکار دقیق تاثیر آن بر عملکرد مغز و زوال عقل هنوز در حال بررسی است.

نکته‌ای درباره شکر افزوده

شکلات، کیک‌ها و شیرینی‌ها منابع محبوب کاکائو به شمار می‌روند، اما این محصولات معمولا حاوی مقدار زیادی شکرافزوده‌اند، اما وقتی پای سلامت مغز و حافظه در میان است، مصرف زیاد شکر افزوده می‌تواند نگران‌کننده باشد.

بنابراین توجه به منبع و شکل مصرف کاکائو می‌تواند به کاهش قند اضافی در رژیم غذایی کمک کند، در عین حال برای مغز نیز فواید محافظتی داشته باشد.

دیگر راهکارها برای کاهش خطر زوال عقل

متاسفانه تنها با خوردن شکلات نمی‌توان خطر زوال عقل را کاهش داد، زیرا مغز اندامی بسیار پیچیده است که تحت تاثیر عوامل متعددی از سبک زندگی قرار دارد. راهکارهای زیر هم می‌توانند در کاهش این خطر موثر باشند:

ــ مصرف بیشتر اسیدهای چرب امگا ۳

چربی‌های امگا ۳ به کاهش التهاب کمک و ساختار غشای سلول‌های مغزی را تقویت می‌کنند؛ آنچه برای عملکرد مطلوب مغز حیاتی است. این چربی‌ها در غذاهایی مثل ماهی، مغزها و دانه‌ها یافت می‌شوند.

ــ افزایش مصرف غذاهای گیاهی

داشتن یک رژیم غذایی متعادل که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، غذاهای دریایی، مغزها و دانه‌ها یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ سلامتی مغز است. این به آن معنا نیست که حتما باید رژیم گیاهخواری یا دریایی داشته باشید. تنها افزودن خوراکی‌های گیاهی بیشتر به وعده‌های غذایی می‌تواند تنوع مواد مغذی و ترکیبات ضدالتهابی مفید برای مغز را افزایش دهد.

ــ فعالیت بدنی 

سبک زندگی فعال از نظر جسمی، برای تمام ابعاد سلامتی‌ــ از جمله عملکرد شناختی‌ــ مفید است. مطالعات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی بیشتر با کاهش خطر زوال عقل ارتباط معناداری دارد. بنابراین سعی کنید به روش‌های مختلف فعال بمانید، چه از طریق ورزش برنامه‌ریزی‌شده، چه در زندگی روزمره، مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری به جای استفاده از خودرو.

ــ به خواب باکیفیت اهمیت بدهید

خواب کمتر از پنج تا شش ساعت در شب به‌ویژه در افراد بالای ۵۰ سال می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
مغز برای پردازش اطلاعات، ذخیره خاطرات و دفع مواد زائد به خواب نیاز دارد. با اولویت دادن به خواب با کیفیت، به مغزتان فرصت استراحت و بازیابی می‌دهید و در بلندمدت خطر افت شناختی را هم کم می‌کنید.