استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، روز دوشنبه ضمن سخنرانی در سفارت اسرائیل در واشنگتن دی‌سی، تاکید کرد که «جمهوری اسلامی ایران هرگز سلاح هسته‌ای نخواهد داشت».
به گزارش اورشلیم‌پست، ویتکاف در مراسم بزرگداشت «روز استقلال اسرائیل» افزود که در مذاکرات هسته‌ای بین ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران پیشرفت‌هایی حاصل شده است.
او با ابراز امیدواری از حرکت در مسیر درست، گفت: «رئیس‌جمهوری آمریکا برای حل دیپلماتیک این مسئله در صورت امکان اعلام تمایل کرده و در همین راستا تلاش‌ها برای هماهنگی دور چهارم مذاکرات در جریان است.»
ویتکاف پیش‌تر با دفاع از موضع ترامپ در خروج از برجام در اولین دوره حضورش در کاخ سفید، گفته بود که برجام «توافقی به نفع ایرانی‌ها» بود و این موضوع باید «اصلاح و جبران» شود.
ابراز امیدواری فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه برای رسیدن به توافق با جمهوری اسلامی بر سر برنامه هسته‌ای، در حالی است که با گذشت ۱۰ روز از دور سوم گفتگوهای تهران و واشینگتن، هنوز سرنوشت دور چهارم روشن نیست و در این زمینه گمانه‌زنی‌های متفاوتی ارائه می‌شود. جمهوری اسلامی پیش‌تر مدعی شده بود که دور چهارم مذاکرات شنبه هفته گذشته در رم برگزار می‌شود، اما مقام‌های آمریکا این ادعا را رد کردند و گفتند حضور در نشست ادعایی تهران را هیچ‌گاه تایید نکرده بودند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این بازه زمانی، هم انفجار گسترده در بندر رجایی اتفاق افتاد، هم حمله موشکی حوثی‌ها به اسرائیل واکنش شدید تل‌آویو را به دنبال داشت و هم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای نخستین‌بار گفت که فقط برچیدن برنامه هسته‌ای ایران را می‌پذیرد. با وجود این، عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، گفت که اگر هدف دست نیافتن تهران به سلاح هسته‌ای باشد، توافق در دسترس است.
هم‌زمان با اظهارات عراقچی، صفحه رسمی جمهوری‌خواهان سنا در شبکه اجتماعی ایکس با انتشار پیامی، از اهداف هسته‌ای و برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کرد و نوشت: «ایران هیچ نیازی به غنی‌سازی اورانیوم ندارد مگر برای ساخت سلاح هسته‌ای و ایران در حال توسعه برنامه موشکی است که می‌تواند به ایالات متحده ضربه بزند. این فقط تهدیدی برای متحدان ما نیست، بلکه برای خود ما نیز تهدید است.»
در عین حال، خبرنگار اکسیوس در گزارشی به نقل از نماینده ترامپ در مذاکرات با تهران، نوشت که ویتکاف گفته در تلاش است مذاکرات را برای این آخرهفته برنامه‌ریزی کند و اگر نشست برگزار نشود، به دلیل سفر برنامه‌ریزی‌شده ترامپ به منطقه خواهد بود. رئیس‌جمهوری آمریکا ۱۳ تا ۱۶ مه به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر سفر می‌کند.
به تعویق افتادن دور چهارم مذاکرات در حالی است که اکسیوس پیش‌تر گزارش داده بود ترامپ برای به نتیجه رسیدن این گفتگوها، بازه زمانی دو ماهه در نظر گرفته است.
در سوی دیگر، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، امروز سه‌شنبه از تماس تلفنی ولادیمیر پوتین با مسعود پزشکیان درباره پرونده هسته‌ای و گفتگوهای تهران و واشینگتن خبر داد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، پسکوف در نشست خبری روزانه با اعلام این خبر افزود: «رئیس‌جمهوری روسیه به همتای ایرانی خود گفت خواستار انعقاد یک توافق عادلانه میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی است.»
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، پیش‌تر گفته بود روسیه در مذاکرات تهران و واشینگتن دخالتی نمی‌کند، اما آماده است به تسهیل گفتگوها کمک کند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ماه گذشته در سفر به مسکو، پیام کتبی علی خامنه‌ای را به رئیس‌جمهوری روسیه منتقل کرده بود. او بارها تاکید کرده است که جمهوری اسلامی مواضعش در مذاکرات را با روسیه و چین هماهنگ می‌کند.
هم‌زمان با این تحولات، نیوزویک گزارش داد که ناوشکن آمریکایی یو‌اس‌اس میلیوس (USS Milius) که پایگاه آن در اقیانوس آرام است، اکنون به‌عنوان بخشی از حضور نظامی ایالات متحده در برابر جمهوری اسلامی، در آب‌های خاورمیانه فعالیت می‌کند. به نوشته این رسانه آمریکایی، وزارت دفاع آمریکا به دلیل ادامه تنش با ایران درباره مذاکرات هسته‌ای و نیز حملات شورشیان حوثی تحت حمایت تهران در دریای سرخ، موضع نظامی خود در خاورمیانه را تقویت کرده است.
تلاش برای گسترش پیمان ابراهیم و آزادی گروگان‌های اسرائيلی
استیو ویتکاف در بخش دیگری از اظهاراتش در روز دوشنبه، تاکید کرد: «انتظار داریم خیلی زود گسترش پیمان ابراهیم را شاهد باشیم.»
اظهارات او تنها چند روز قبل از سفر برنامه‌ریزی‌شده ترامپ به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر در هفته آینده مطرح می‌شود. ترامپ در حالی عازم عربستان سعودی می‌شود که تلاش‌های پیشین جو بایدن برای عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی ناکام مانده و اکنون نیز خاورمیانه با بحران‌ها و تنش‌های متعددی از جمله جنگ غزه روبرو است. مقام‌های اسرائیل با اشتیاق به دنبال تحقق عادی‌سازی روابط با ریاض‌اند، اما مقام‌های عربستان سعودی تاکید دارند که حل مسئله فلسطین پیش‌شرط هرگونه پیشرفت در این مسیر است.
پیمان ابراهیم برای عادی‌سازی روابط امارات متحده عربی و اسرائیل ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ در واشینگتن امضا شد. به این ترتیب، امارات متحده عربی نخستین کشور مسلمانی شد که پس از مصر در سال ۱۹۷۹ و اردن در سال ۱۹۹۴، با اسرائیل رابطه رسمی برقرار کرد. بحرین هم در همان روز این پیمان را امضا کرد و پس از آن سودان و مراکش در جهت عادی‌سازی روابط با اسرائیل گام برداشتند؛ پیشرفتی که با تلاش دولت ترامپ و شخص جرد کوشنر به دست آمد و دریچه همکاری‌های اقتصادی گسترده از جمله سرمایه‌گذاری‌های رسمی را باز کرد.
ویتکاف در تازه‌ترین اظهاراتش در مورد مذاکره حماس و اسرائیل برای رسیدن به توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌های اسرائیلی، نیز گفت که «تقریبا هر روز» با مصر و قطر و همچنین اسرائیل در تماس است. او افزود: «از طرف رئیس‌جمهوری ترامپ به شما می‌گویم که ما در حال تلاشیم و امیدواریم که گروگان‌ها هرچه زودتر آزاد شوند.»
در همین حال، روز سه‌شنبه باسم نعیم، مقام ارشد حماس، گفت که این گروه دیگر به مذاکرات آتش‌بس با اسرائیل علاقه‌ای ندارد و از جامعه بین‌المللی خواست «جنگ گرسنگی» اسرائیل علیه غزه را متوقف کند.
نعیم به خبرگزاری فرانسه گفت که «تا وقتی جنگ گرسنگی در نوار غزه ادامه دارد، هیچ منطقی برای شرکت در مذاکرات یا بررسی پیشنهادهای جدید آتش‌بس وجود ندارد.» او تاکید کرد که جهان باید دولت بنیامین نتانیاهو را برای پایان دادن به «جنایات گرسنگی، تشنگی و کشتار» در غزه تحت فشار قرار دهد.
این اظهارات نعیم، عضو دفتر سیاسی حماس و وزیر بهداشت سابق غزه، یک روز پس از آن مطرح شد که ارتش اسرائیل اعلام کرد عملیات گسترده در غزه به آواره کردن «بیشتر» جمعیت آن منتهی خواهد شد.
اسرائیل اعلام کرده که کابینه امنیتی‌اش طرح ارتش برای عملیات گسترده در غزه را تصویب کرده است؛ عملیاتی که به گفته یک مقام اسرائیلی، مستلزم «فتح نوار غزه و تصرف این سرزمین‌ها» خواهد بود.
غزه از دوم مارس تحت محاصره کامل اسرائیل قرار دارد و با بحران شدید انسانی روبرو است. ارتش اسرائیل از ۱۸ مارس حمله به نوار غزه را از سر گرفت و به آتش‌بس دوماهه با حماس پایان داد.
سخنگوی سازمان ملل متحد روز دوشنبه گفت که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از طرح اسرائیل که «ناگزیر به کشته شدن تعداد بی‌شماری از غیرنظامیان و ویرانی بیشتر غزه منجر خواهد شد» نگران است.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، نیز روز سه‌شنبه در یک مصاحبه رادیویی، طرح اسرائیل برای حمله گسترده به غزه را «غیرقابل قبول» خواند و گفت که این اقدام «نقض قوانین بشردوستانه» است.
