کیتلین دورنباس در گزارشی در نیویورک‌پست نوشت، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، با رویکردش در مذاکره با جمهوری اسلامی و روسیه، دو دشمن اصلی آمریکا، باعث نگرانی منابع داخلی دولت شده است.
نیویورک‌پست می‌نویسد، در ظاهر، پرونده ایران باید ساده‌ترین مسئولیت ویتکاف باشد، چراکه نظام تهران پس از ضربه‌های سنگین اسرائیل به گروه‌های نیابتی‌اش و اعتراضات داخلی، ضعیف‌ترین وضعیت را دارد.
وزارت خارجه آمریکا تاکید کرده که خواست آمریکا توقف کامل برنامه غنی‌سازی و تسلیحات اتمی ایران است. اما تهران این خواسته‌ها را رد کرده است.
با این حال ویتکاف پس از مذاکرات عمان، پیشنهاد کرد که ایران بتواند تاسیساتش را حفظ کند، به‌شرطی که سطح غنی‌سازی را پایین نگه دارد — شبیه توافق دوره اوباما که ترامپ در دوره اولش لغو کرده بود.
روز بعد، او حرفش را پس گرفت و گفت: «هر توافق نهایی باید باعث صلح، ثبات و رفاه در خاورمیانه شود — یعنی ایران باید غنی‌سازی و برنامه تسلیحات هسته‌ای‌اش را متوقف و حذف کند.»
نیویورک‌پست به نقل از بهنام بن‌طالب‌لو، پژوهشگر ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها می‌نویسد: «تا زمانی که واشنگتن سرگرم گفت‌وگو است، اورشلیم شلیک نمی‌کند — و ایران از همین دریچه به ماجرا نگاه می‌کند.»
در همین حال، برخی منابع می‌گویند اسرائیل آماده حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران است — حتی بدون حمایت نظامی آمریکا.
سفیر شخصی ترامپ در روسیه
براساس این گزارش، ویتکاف که عملا نقش سفیر شخصی ترامپ را نزد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه ایفا می‌کند، در نشست‌های سطح بالا به تنهایی شرکت می‌کند — و بنا بر گفته منابع متعدد، گاهی حتی از مترجمان کرملین استفاده کرده است — اقدامی که خلاف رویه دیپلماتیک مرسوم است.
پیش از آخرین دیدار ویتکاف با پوتین در جمعه گذشته، او بدون همراهی مشاوران، کارشناسان یا افسران نظامی ایالات متحده، که معمولا در چنین مذاکراتی حضور دارند، رئیس‌جمهوری روسیه را مانند یک دوست قدیمی در آغوش گرفت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در مقابل، پوتین با یوری اوشاکوف، مشاورش، و مدیر صندوق ثروت ملی روسیه، کیریل دیمیتریف، به جلسه آمده بود.
جان هاردی، مدیر برنامه روسیه در بنیاد دفاع از دموکراسی، گفت: «هرکسی که در چنین مذاکراتی با پوتین شرکت می‌کند، باید افراد متخصص در امور روسیه را همراه داشته باشد.»
نیویورک‌پست به نقل از یکی از اعضای دولت اول ترامپ درباره ویتکاف می‌نویسد: «آدم خوبی است، ولی نباید این کار را تنها انجام دهد.»
برخی منابع می‌گویند ویتکاف با وجود تلاش برای آتش‌بس میان اسرائیل و حماس و مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، به‌دلیل بی‌تجربگی در دیپلماسی، توان مقابله با چالش‌های پیچیده این نقش را ندارد و اغلب گمراه می‌شود یا روایت‌های روسیه را تکرار می‌کند.
«شاید سرم کلاه رفته»
به گزارش نیویورک‌پست، در حالی‌که متحدانش او را مذاکره‌کننده‌ای سرسخت می‌دانند، ویتکاف مسئولیت‌های بسیاری بر دوش دارد — از جمله تلاش برای آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، و مذاکره درباره برنامه هسته‌ای ایران.
دوران ویتکوف با توافق دوماهه آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، که یک روز پیش از تحلیف ترامپ آغاز شد، آغاز خوبی داشت.
اما تلاش او برای تمدید آتش‌بس با شکست روبرو شد.
نیویورک‌پست می‌نویسد، در ۱۲ مارس، ویتکاف پس از مذاکره با نمایندگان حماس در قطر، تصور می‌کرد که به توافقی اصولی رسیده است — یک ماه تمدید آتش‌بس در برابر آزادی پنج گروگان زنده و آزادی شماری بیشتر از زندانیان فلسطینی.
اما دو روز بعد، حماس پیشنهاد دیگری داد: آزادی یک گروگان آمریکایی زنده و تحویل اجساد چهار نفر دیگر. ویتکوف پیشنهاد را رد کرد و آتش‌بس چهار روز بعد فروپاشید.
ویتکاف در مصاحبه با «فاکس نیوز ساندی» در ۲۳ مارس گفت: «فکر می‌کردم توافق خوبی داشتیم. حتی فکر می‌کردم حماس موافقت کرده. شاید سرم کلاه رفته.»
شیری فاین-گروسمن، رئیس پیشین امور منطقه‌ای در شورای امنیت ملی اسرائیل می‌گوید: «این فرض ویتکاف که گروه‌هایی مثل حماس یا جمهوری اسلامی صرفا دنبال بقا هستند و می‌توان با آنها وارد گفت‌وگو مستقیم شد، ناشی از درک خطرناکی از اهداف ایدئولوژیک بلندمدت آن‌هاست.»
او می‌افزاید: «باید دشمنان‌مان را از منظر خودشان بفهمیم، نه از دیدگاه ما. حماس و جمهوری اسلامی رژیم‌هایی استبدادی با ایدئولوژی‌های ریشه‌دارند، نه بازیگرانی با منافع زودگذر.»
در این بین برخی نیز می‌گویند که مسئولیت‌های ویتکاف بیش از حد سنگین شده است.
دنی سیترینوویچ، کارشناس امنیتی اسرائیل گفت: «چطور می‌تواند زمانش رو بین دو مذاکره بسیار دشوار تقسیم کند؟ موضوع ایران آن‌قدر پیچیده است که امیدوارم او افراد بیشتری را به تیمش اضافه کند.»
